Eksmisja ojca alkoholika z domu

Jak doprowadzić do eksmisji ojca alkoholika z mieszkania?

W przedstawionej przez Pana sytuacji najrozsądniejsze wydaje się wszczęcie kroków prawnych w celu wyeksmitowania ojca z mieszkania, którego Pan jest właścicielem.

Podstawą żądania orzeczenia eksmisji może być art. 13 ust. 1 ustawy o ochronie lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i zmianie Kodeksu cywilnego. Wymieniony artykuł stanowi, że „jeżeli lokator wykracza w sposób rażący lub uporczywy przeciwko porządkowi domowemu, czyniąc uciążliwym korzystanie z innych lokali w budynku, inny lokator lub właściciel innego lokalu w tym budynku może wytoczyć powództwo o rozwiązanie przez sąd stosunku prawnego uprawniającego do używania lokalu i nakazanie jego opróżnienia”.

Natomiast według ust. 2 art. 13 tejże ustawy – „współlokator może wytoczyć powództwo o nakazanie przez sąd eksmisji małżonka, rozwiedzionego małżonka lub innego współlokatora tego samego lokalu, jeżeli ten swoim rażąco nagannym postępowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie”.

Przepis powyższy może mieć zastosowanie, ponieważ zarówno ojciec, jak i Pan możecie być traktowani jako lokatorzy – zgodnie z ustawą o ochronie lokatorów. Zgodnie bowiem z art. 2 ust. 1 pkt 1 tej ustawy, ilekroć jest w niej mowa o lokatorze – „należy przez to rozumieć najemcę lokalu lub osobę używającą lokal na podstawie innego tytułu prawnego niż prawo własności”. Pański ojciec może być uznany za lokatora, ponieważ jest osobą używającą mieszkania na podstawie innego tytułu niż prawo własności.

W ewentualnym pozwie o eksmisję należy wskazać wszystkie okoliczności, które świadczą o tym, iż ojciec swoim rażąco nagannym postępowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie. W pozwie warto też wskazać dowody świadczące o przymusowym leczeniu alkoholowym Pana ojca. Jeżeli w domu w związku z zachowaniem ojca mają miejsce interwencje policji, należy wskazać również ten fakt.

Moim zdaniem w opisanej w pytaniu sytuacji Pańska mama powinna rozważyć wystąpienie z pozwem o rozwód lub separację, co spowoduje, że jej mąż zostanie wykluczony z kręgu jej spadkobierców ustawowych.

Jeżeli Pański ojciec nie przyczynia się do utrzymania rodziny, co – jak wynika z pytania – ma miejsce, mama może mu wytoczyć powództwo o przyczynianie się do zaspokajania potrzeb rodziny.

Podstawą takiego powództwa może być art. 27 Kodeksu rodzinnego, zgodnie z którym „oboje małżonkowie obowiązani są, każdy według swych sił oraz swych możliwości zarobkowych i majątkowych, przyczyniać się do zaspokajania potrzeb rodziny, którą przez swój związek założyli. Zadośćuczynienie temu obowiązkowi może polegać także, w całości lub w części, na osobistych staraniach o wychowanie dzieci i na pracy we wspólnym gospodarstwie domowym”.

Przemoc w rodzinie a nakaz opuszczenia przez oprawcę wspólnie zajmowanego mieszkania

Jeżeli mają miejsce awantury i oznaki psychicznego znęcania się, to Pańska mama może złożyć zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa z art. 207 Kodeksu karnego.

Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie daje możliwość określenia sposobu kontaktu skazanego za przestępstwo znęcania się z pokrzywdzonym lub zakazania zbliżania się skazanego do pokrzywdzonego w określonych okolicznościach.

Jeżeli zachodzą przesłanki do zastosowania tymczasowego aresztowania wobec oskarżonego o przestępstwo znęcania się, sąd może zamiast tymczasowego aresztowania zastosować dozór policji, pod warunkiem że oskarżony opuści w wyznaczonym przez sąd terminie lokal zajmowany wspólnie z pokrzywdzonym i określi miejsce pobytu.

Odwołanie darowizny

Powinien mieć Pan na uwadze, że każdą darowiznę (nawet mieszkania) darczyńca może odwołać. Odwołanie darowizny możliwe jest w sytuacjach ściśle określonych przez Kodeks cywilny. Najczęstszą przyczyną odwołania umowy darowizny jest rażąca niewdzięczność obdarowanego w stosunku do darczyńcy (art. 898). Z instytucji odwołania skorzystać może sam darczyńca (skorzystanie z tego uprawnienia będzie niemożliwe, gdy darczyńca przebaczy obdarowanemu zgodnie z art. 899 § 1) oraz spadkobiercy darczyńcy po jego śmierci.

Odwołanie darowizny możliwe jest również w przypadku, gdy darczyńca popadł w niedostatek. Chodzi o sytuację, gdy zawarto już umowę o darowiznę, ale nie została ona jeszcze wykonana. Jeżeli pozwala na to przedmiot darowizny, darczyńca może również odwołać darowiznę w części, która pozwoli mu na usunięcie stanu niedostatku.

Należy pamiętać, że po wykonaniu darowizny darczyńca będący w niedostatku nie będzie miał podstaw do jej odwołania, w tej sytuacji jedynym możliwym rozwiązaniem jest żądanie od obdarowanego środków na utrzymanie.

Co do ewentualnego „podważenia” aktu notarialnego, to w mojej ocenie Pański ojciec nie ma dostatecznych podstaw do odwołania darowizny. Odwołanie darowizny ewentualnie z powodu rażącej niewdzięczności też nie ma miejsca w przedmiotowej sprawie. Fakt, że nie zgadza się Pan, aby ojciec pił, robił awantury, męczył psychicznie członków rodziny oraz uniemożliwiał wspólne zamieszkanie, nie jest podstawą do odwołania darowizny. Pan jako właściciel mieszkania ma więc możliwość przeprowadzenia eksmisji ojca.

Zakaz zbliżania się dla osoby znęcającej się nad rodziną

Jeżeli jednak obawia się Pan, że ojciec z powodu ewentualnej eksmisji może starać się o cofnięcie darowizny, to może Pan wybrać inna drogę załatwienia sprawy – np. starać o zakaz zbliżania się ojca do Pańskiej rodziny w określonych okolicznościach.

Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie „określa:

1. zadania w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie;
2. zasady postępowania wobec osób dotkniętych przemocą w rodzinie;
3. zasady postępowania wobec osób stosujących przemoc w rodzinie” (art. 2 pkt 1).

Zgodnie z ustawą przez przemoc w rodzinie należy rozumieć „jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie naruszające prawa lub dobra osobiste osób wymienionych w pkt 1, w szczególności narażające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą” (art. 2 pkt 2).

Może Pan więc wystąpić do prokuratora z wnioskiem o wydanie zakazu zbliżania się Pana ojca do mieszkania, w którym Pan mieszka ze swoją rodziną, ponieważ ojciec swoim zachowaniem narusza prawa i dobra osobiste Pana i Panu najbliższych.

Obowiązek meldunkowy

Jeśli natomiast chodzi o fakt nieprzebywania ojca w domu, to należy wspomnieć, że z artykułu 15 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych wynika, że obowiązek wymeldowania się ma osoba, która opuszcza miejsce pobytu stałego lub czasowego trwającego ponad 3 miesiące. Wymeldowania dokonuje się w organie gminy, właściwym ze względu na dotychczasowe miejsce jej pobytu, najpóźniej w dniu opuszczenia tego miejsca.

Niewykonanie obowiązku meldunkowego, w tym przypadku obowiązku wymeldowania się, jest wykroczeniem. Zgodnie z art. 147 § 1 Kodeksu wykroczeń „kto nie dopełnia ciążącego na nim obowiązku meldunkowego, podlega karze ograniczenia wolności, grzywny albo karze nagany”.

Jeżeli osoba, która opuściła miejsce swojego pobytu stałego, nie dopełniła swego obowiązku meldunkowego, obowiązek zawiadomienia właściwych organów gminy obciąża podmioty posiadające określone prawo do lokalu, w którym osoba, która nie dopełniła swego obowiązku meldunkowego, zamieszkiwała. Zgodnie z art. 29 ust. 2 wskazanej wyżej ustawy właściciel lub inny podmiot dysponujący tytułem prawnym do lokalu jest obowiązany „do zawiadamiania właściwego organu gminy o stałym lub czasowym pobycie innej osoby w ich lokalach (pomieszczeniach) oraz o opuszczeniu przez nią tego lokalu (pomieszczenia), jeżeli osoba ta nie dopełniła obowiązku meldunkowego. Zawiadomienie powinno być dokonane niezwłocznie po upływie terminu określonego do wykonania obowiązku meldunkowego”.

Wymeldowanie ojca alkoholika z mieszkania

Wraz z zawiadomieniem właściciel lokalu powinien złożyć wniosek o wymeldowanie osoby, która bez wymeldowania się opuściła swoje dotychczasowe miejsce pobytu stałego. Podstawą prawną takiego wniosku jest art. 15 ust. 2 przedmiotowej ustawy. Zgodnie z nim organ gminy wydaje na wniosek strony lub z urzędu decyzję w sprawie wymeldowania osoby, która opuściła miejsce pobytu stałego lub czasowego trwającego ponad 3 miesiące i nie dopełniła obowiązku wymeldowania się. Osobą uprawnioną do złożenia wniosku jest strona, czyli zgodnie z Kodeksem postępowania administracyjnego każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek. Oczywiście osobą uprawnioną jest niewątpliwie właściciel lokalu.

Należy więc przedstawić w odpowiednim z uwagi na miejsce położenia lokalu wydziale meldunkowym gminy wniosek o dokonanie wymeldowania ojca. Wniosek ten powinien zawierać jego imię i nazwisko, a jeżeli jest to możliwe, wskazywać także jego aktualny adres zamieszkania. Do wniosku powinien być także dołączony tytuł prawny do lokalu, np. odpis z księgi wieczystej, akt notarialny darowizny. Należy zauważyć, że organ administracyjny nie dokona wymeldowania wskazanej we wniosku osoby (osób) w oparciu tylko o twierdzenia wniosku. W celu ustalenia, czy rzeczywiście Pański ojciec nie zamieszkuje w przedmiotowym mieszkaniu, organ administracji przeprowadzi postępowanie dowodowe. Polegać ono będzie na przesłuchaniu świadków, dokonaniu oględzin.

Dopiero jeśli wynik postępowania dowodowego potwierdzi Pana twierdzenia, organ administracji dokona wymeldowania w drodze decyzji administracyjnej.

W tym miejscu warto przytoczyć wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z dnia 18.09.2007 r. (sygn. akt III SA/Lu 245/07), zgodnie z którym „długotrwały stan faktyczny, w którym osoba zameldowana na pobyt stały w danym lokalu rzeczywiście w nim nie mieszka, przebywając w tym czasie w innym lokalu, nie wykazuje zamiaru, o którym mowa w art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych, a zatem opuszczenie dotychczasowego lokalu nosi znamiona trwałości i powinno skutkować wydaniem decyzji o wymeldowaniu w oparciu o art. 15 ust. 2 ustawy”.

W przypadku gdyby organ wydał decyzję odmowną, przysługuje Panu prawo do wniesienia odwołania do właściwego wojewody w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji.