Eksmisja a prawa emeryta i rencisty do lokalu socjalnego

Czy eksmitowanemu renciście przysługuje prawo do lokalu socjalnego?

W treści pytania wspomniała Pani, że pozwana jest uprawniona do renty. Tymczasem eksmitowanym rencistom co do zasady przysługuje uprawnienie do lokalu socjalnego.

Zgodnie z art. 14 ust. 4 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego sąd nie może orzec o braku uprawnienia do otrzymania lokalu socjalnego wobec:

1. kobiety w ciąży,
2. małoletniego, niepełnosprawnego w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 29 listopada 1990 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 1998 r. Nr 64, poz. 414 z późn. zm.) lub ubezwłasnowolnionego oraz sprawującego nad taką osobą opiekę i wspólnie z nią zamieszkałą,
3. obłożnie chorych,
4. emerytów i rencistów spełniających kryteria do otrzymania świadczenia z pomocy społecznej,
5. osoby posiadającej status bezrobotnego,
6. osoby spełniającej przesłanki określone przez radę gminy w drodze uchwały

– chyba że osoby te mogą zamieszkać w innym lokalu niż dotychczas używany.

Eksmisja bez lokalu socjalnego

Tym samym, jeśli pozwana spełnia jeden z powyższych warunków (wymienionych w pkt 1-6), to sąd jest obowiązany, niezależnie od przyczyn powodujących eksmisję, przyznać prawo do lokalu socjalnego, chyba że osoby te mogą zamieszkać w innym lokalu niż dotychczas używany. Ewentualnie sąd, mimo spełnienia powyższych przesłanek, może (ale nie musi) orzec o braku uprawnienia lokalu socjalnego, jeżeli lokator wykracza w sposób rażący lub uporczywy przeciwko porządkowi domowemu, czyniąc uciążliwym korzystanie z innych lokali w budynku.

Jeśli sąd w powyższych przypadkach (pkt 1-6) orzekłby z jakichś względów eksmisję bez lokalu socjalnego, pozwany winien złożyć apelację w terminie 14 dni od doręczenia wyroku wraz z uzasadnieniem bądź w terminie 21 dni od ogłoszenia wyroku, jeśli pozwany nie wnosił o sporządzenie uzasadnienia wyroku. W przypadku niedochowania ww. terminów dłużnik ma możliwość skorzystania jeszcze z powództwa o ustalenie uprawnienia do lokalu socjalnego.

Przyznanie renty osobie przeciwko której toczy się postępowanie o eksmisję

Nie ma więc znaczenia, czy pozwana zaczęła pobierać rentę w trakcie postępowania przed sądem I instancji, w postępowaniu przed sądem II instancji, czy też w postępowaniu wykonawczym. Jeżeli bowiem w toku wykonywania wyroku eksmisyjnego bez wyroku socjalnego okaże się, że obowiązkiem opróżnienia lokalu objęta jest kobieta w ciąży, małoletni, niepełnosprawny lub ubezwłasnowolniony oraz sprawujący nad taką osobą opiekę i wspólnie z nią zamieszkały, obłożnie chory, emeryt i rencista spełniający kryteria do otrzymania świadczenia z pomocy społecznej, osoba mająca status bezrobotnego, osoba spełniająca przesłanki określone przez radę gminy w drodze uchwały – wówczas komornik:

1. zawiadamia tę osobę, że może wystąpić z powództwem o ustalenie uprawnienia do lokalu socjalnego w terminie 6 miesięcy od zawiadomienia uprawnionego przez komornika,
2. zawiesza postępowanie egzekucyjne,
3. o zawieszeniu postępowania egzekucyjnego zawiadamia prokuratora (art. 35 ust. 4 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego).

Wstrzymanie wykonania opróżnienia lokalu do czasu zakończenia postępowania w sprawie o ustalenie uprawnienia do lokalu socjalnego

W razie wytoczenia powództwa o ustalenie uprawnienia do lokalu socjalnego sąd nakazuje wstrzymanie wykonania opróżnienia lokalu do czasu zakończenia postępowania w sprawie o ustalenie uprawnienia do lokalu socjalnego. Postępowanie egzekucyjne podejmuje się z urzędu, jeżeli w terminie 6 miesięcy od jego zawieszenia komornikowi nie zostanie przedstawiony nakaz sądu o wstrzymaniu wykonania opróżnienia lokalu do czasu zakończenia postępowania w sprawie o ustalenie uprawnienia do lokalu socjalnego.

Tym samym, nawet jeśli pozwana nie złożyłaby apelacji od wydanego wyroku, to w postępowaniu wykonawczym komornik zobowiązany był ją pouczyć o możliwości wystąpienia z powództwem o ustalenie prawa do lokalu socjalnego.

Jeżeli więc pozwana jest rencistką uprawnioną do otrzymania świadczenia z pomocy społecznej, a nie ma możliwości zamieszkiwania w innym niż dotychczas lokalu, sąd powinien ustalić jej uprawnienie do lokalu socjalnego. Względnie, jeśli podstawę żądania eksmisji stanowi rażące i uporczywe zachowania pozwanej przeciwko porządkowi domowemu, wówczas sąd może na zasadzie wyjątku orzec eksmisję bez lokalu socjalnego.