Eksmisja osoby zameldowanej

Sprawy majątkowe w rodzinie są trudne, delikatne, często również nieprzyjemne. Aby móc w pełni odpowiedzieć na pytania, musiałabym mieć też rozwiązane wątpliwości co do niektórych kwestii. Wspomniał Pan o przepisaniu mieszkania na kuzyna – w jaki sposób się to odbyło pod względem prawnym, a mianowicie, czy doszło do darowizny na rzecz Pana kuzyna, czy też został spisany testament, a może też spisano np. umowę dożywocia. Nie mam również pewności, czy Pana mama była wyłączną właścicielką tego mieszkania, a to również ma znaczenie.

Meldunek a prawo do lokalu

Nie wspomniał Pan, czy mieszka w tym mieszkaniu, czy jest jedynie zameldowany. Jednakże meldunek a prawo do lokalu czy eksmisja to dwie różne sprawy i nie mają na siebie wzajemnie wpływu. Otóż meldunek regulowany jest przez prawo administracyjne i stanowi pewien rejestr dla organów administracyjnych, aby łatwiej kierować korespondencję dla obywateli. Nie kreuje jednak żadnych praw do lokalu. Prawo do mieszkania lokalu, a zarazem ochronę przed eksmisją zapewnia : prawo własności, umowa najmu, dzierżawy czy użyczenia. Na tej podstawie można zamieszkiwać nieruchomość, a nie na podstawie zameldowania. Jeśli ktoś pozwoli czy pozwala mieszkać w swoim mieszkaniu, zostaje zawarta, nawet w sposób dorozumiany, umowa użyczenia.

Umowa użyczenia

Zgodnie z art. 710 Kodeksu cywilnego (dalej K.c.) przez umowę użyczenia użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu przez czas oznaczony lub nieoznaczony, na bezpłatne używanie danej rzeczy. Może to też dotyczyć lokalu mieszkalnego lub jego części. Nie jest niezbędne spisanie formalnej umowy, nawet ustna nie jest niezbędna. Jeśli mieszka Pan w tym mieszkaniu (a nie jest tylko zameldowany), gdy ktoś będzie chciał dokonać eksmisji, będzie musiał najpierw oficjalnie wypowiedzieć umowę użyczenia i zażądać opuszczenia lokalu, a potem wszcząć sprawę o eksmisję. Jeśli Pana mama pozwala Panu korzystać z mieszkania, można uznać, ze doszło do owej nieformalnej umowy użyczenia.

Eksmisja z mieszkania mimo zameldowania

Gdy Pana kuzyn przejmie mieszkanie, będzie mógł dokonać eksmisji Pana z mieszkania. Aby zrobić to w sposób formalny i legalny, niezbędne będzie prawomocne orzeczenie sądu. Sąd taką eksmisję orzeknie, chyba że będzie Pan miał jakiś tytuł do lokalu. Pan ze swojej strony mógłby przeciągać postępowanie, ale też trzeba pamiętać, że wówczas właściciel mieszkania może domagać się odszkodowania za bezumowne korzystanie z mieszkania w wysokości czynszu, który mógłby otrzymać za mieszkanie. Jeśli zaś Pan tam nie mieszka i nie będzie wówczas mieszkał, eksmisja nie będzie niezbędna i nie jest potrzebna do wymeldowania. Podstawą wymeldowania jest fakt, że dana osoba nie mieszka w określonym miejscu i nie jest do tego potrzebny wyrok o eksmisję, a wykazanie, że Pan tam nie mieszka i nieraz na tym właśnie polega problem, bo organy administracji chcą twardych dowodów, a czasem to może być problematyczne.

Prawo do zachowku

Jest jeszcze jeden aspekt sprawy, na który trzeba zwrócić uwagę. Jeśli Pana mama przekazała mieszkanie kuzynowi, z pominięciem Pana, po jej śmierci miałby Pan prawo do zachowku. Zgodnie z art. 991 K.c. zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z mocy ustawy należy się 1/2 tego, co dziedziczyliby z mocy ustawy, a jeśli są małoletni lub niepełnosprawni – 2/3. To samo dotyczy sytuacji, gdy majątek zostanie przekazany za życia na mocy darowizny jednemu lub kilku spadkobiercom ustawowym. Może to być właśnie taka sytuacja, kiedy rodzice zapisali majątek jednemu lub więcej dzieciom, a pomijając niektóre z nich. Wtedy też można domagać się zachowku. Tym bardziej jeśli chodzi o zapisanie kuzynowi. Ale jest to temat wykraczający poza tę kwestię i nieco odrębny, a także kwestia przyszłości.