Dziedziczenie po biologicznym ojcu

Powołanie do spadku z ustawy

O powołaniu do spadku z ustawy po określonym spadkodawcy nie rozstrzygają jedynie więzy biologicznego pochodzenia. Jeśli była Pani przysposobiona w sposób pełny (tzw. adoptio plena), to z chwilą nawiązania stosunku przysposobienia Pani więzy pokrewieństwa z biologiczną rodziną w sensie prawnym całkowicie ustały. Ojciec biologiczny mógł oczywiście być zainteresowany poznaniem swojej córki, ale z takich działań niestety nic nie wynika. Dlatego postanowienie sądu w przedmiocie stwierdzenia nabycia spadku prawidłowo i zgodnie z rzeczywistym stanem rzeczy stwierdza nabycie spadku przez spadkobiercę ustawowego, czyli przez bratanicę Pani biologicznego ojca. W konsekwencji wniosek o uchylenie tego postanowienia nie będzie mógł wywołać oczekiwanego przez Panią skutku.

Zgodnie z treścią przepisu art. 926 § 1 Kodeksu cywilnego (w skrócie K.c.) powołanie do spadku wynika albo z ustawy, albo z testamentu. Bratanica jest zstępnym rodzeństwa spadkodawcy, którego przepisy prawa spadkowego wymieniają w kręgu spadkobierców ustawowych (art. 932 § 5 K.c.). Dlatego, aby skutecznie nabyć spadek po swoim stryju, nie musiała być ona ustanowiona w testamencie jego spadkobierczynią; równoważną podstawą powołania do dziedziczenia jest ustawa. Gdyby hipotetycznie biologiczny ojciec za swego życia odnalazł Panią i chciał „zrekompensować” brak swojego udziału w Pani życiu i wychowaniu, mógłby jedynie w testamencie powołać Panią do spadku po sobie, bowiem nie jest Pani w świetle prawa jego krewną, a osobą obcą.

Przysposobienie pełne a spadek

Stosownie do treści przepisu art. 121 § 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t.j. Dz. U. z 2012 r., poz. 788, w skrócie K.r.o.) przez przysposobienie pełne powstaje pomiędzy przysposabiającym a przysposobionym taki stosunek, jak między rodzicami a dziećmi. Przysposobiony (osoba adoptowana) nabywa równocześnie prawa i obowiązki wynikające z pokrewieństwa w stosunku do krewnych przysposabiającego (art. 121 § 2 K.r.o.). Oznacza to, że wskutek przysposobienia, jeśli nie zostało ono później rozwiązane na drodze sądowej, stała się Pani na trwałe dzieckiem adopcyjnych rodziców (przysposobienie wspólne – art. 115 § 1 K.r.o.). Dziedziczy Pani po nich jak ich biologiczne dzieci, podobnie dziedziczy Pani po pozostałych krewnych rodziny adopcyjnej i odwrotnie – to rodzina adopcyjna wyznacza krąg spadkobierców ustawowych pozostawionego przez Panią przyszłego spadku. Ustają prawa i obowiązki przysposobionego wynikające z pokrewieństwa względem jego krewnych, jak również prawa i obowiązki tych krewnych względem niego (art. 121 § 3 K.r.o.). Jednym z praw, które ustało w wyniku adopcji pełnej, jest właśnie prawo do dziedziczenia, a jako przykład obowiązku, który ustał, można wskazać obowiązek alimentacyjny. Zwracam też uwagę, że skutki przysposobienia pełnego rozciągają się również na zstępnych (dzieci, wnuki) przysposobionego (art. 121 § 4 K.r.o.).

Jak stanowi przepis art. 936 § 1 K.c., przysposobiony dziedziczy po przysposabiającym i jego krewnych tak, jakby był dzieckiem przysposabiającego, a przysposabiający i jego krewni dziedziczą po przysposobionym tak, jakby przysposabiający był rodzicem przysposobionego. Przysposobiony nie dziedziczy po swoich wstępnych naturalnych i ich krewnych, a osoby te nie dziedziczą po nim (art. 936 § 2 K.c.). Wstępni to rodzice, dziadkowie, pradziadkowie.

Przysposobienie niepełne a spadek

Jeśli w Pani przypadku mielibyśmy do czynienia z przysposobieniem niepełnym (tzw. adoptio minus plena), to zagadnienie dziedziczenia po biologicznym ojcu przedstawiałoby się zupełnie inaczej. Zgodnie z treścią przepisu art. 937 pkt 3 K.c., jeżeli skutki przysposobienia polegają wyłącznie na powstaniu stosunku między przysposabiającym a przysposobionym, to rodzice przysposobionego nie dziedziczą po przysposobionym, a zamiast nich dziedziczy po przysposobionym przysposabiający; poza tym przysposobienie nie narusza powołania do dziedziczenia wynikającego z pokrewieństwa. W takich okolicznościach nie uległoby wzruszeniu Pani prawo do dziedziczenia po naturalnym ojcu, zaś ów ojciec nie mógłby jedynie dziedziczyć po Pani. Proszę zatem ustalić, jaką formą przysposobienia została Pani objęta. Jeżeli rodzice przysposobionego wyrazili zgodę przed sądem opiekuńczym na przysposobienie dziecka bez wskazania osoby przysposabiającego, to z pewnością została Pani adoptowana w drodze adopcji pełnej (art. 124 § 1 i § 2 K.r.o.).

Z przedstawionych powyżej względów, jeśli adopcja była pełna, to bezprzedmiotowe jest sięganie do instrumentu procesowego, wskazanego w art. 679 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego, a więc do wniosku o zmianę lub uchylenie prawomocnego postanowienia sądu w sprawie stwierdzenia nabycia spadku, bowiem osoba, która uzyskała potwierdzenie praw do spadku (bratanica), jest spadkobiercą ustawowym; bez znaczenia prawnego jest Pani pokrewieństwo biologiczne, które można by wykazać w postępowaniu za pomocą badań genetycznych.