Dziedziczenie z testamentu po ciotce

Kolejność dziedziczenia

Podstawę prawną dla przedstawionego zagadnienia stanowią przepisy Kodeksu cywilnego (K.c.) regulujące porządek dziedziczenia. Zgodnie bowiem z treścią przepisu:

„Art. 931. § 1. W pierwszej kolejności powołane są z ustawy do spadku dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek; dziedziczą oni w częściach równych. Jednakże część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż jedna czwarta całości spadku.

§ 2. Jeżeli dziecko spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego dzieciom w częściach równych. Przepis ten stosuje się odpowiednio do dalszych zstępnych.

Art. 932. [Dziedziczenie w braku zstępnych spadkodawcy]

§ 1. W braku zstępnych spadkodawcy powołani są do spadku z ustawy jego małżonek i rodzice.

§ 2. Udział spadkowy każdego z rodziców, które dziedziczy w zbiegu z małżonkiem spadkodawcy, wynosi jedną czwartą całości spadku. Jeżeli ojcostwo rodzica nie zostało ustalone, udział spadkowy matki spadkodawcy, dziedziczącej w zbiegu z jego małżonkiem, wynosi połowę spadku.

§ 3. W braku zstępnych i małżonka spadkodawcy cały spadek przypada jego rodzicom w częściach równych.

§ 4. Jeżeli jedno z rodziców spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada rodzeństwu spadkodawcy w częściach równych.

§ 5. Jeżeli którekolwiek z rodzeństwa spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku pozostawiając zstępnych, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego zstępnym. Podział tego udziału następuje według zasad, które dotyczą podziału między dalszych zstępnych spadkodawcy.

§ 6. Jeżeli jedno z rodziców nie dożyło otwarcia spadku i brak jest rodzeństwa spadkodawcy lub ich zstępnych, udział spadkowy rodzica dziedziczącego w zbiegu z małżonkiem spadkodawcy wynosi połowę spadku.”

Krąg spadkobierców ustawowych

Krąg spadkobierców ustawowych można podzielić na pięć grup dochodzących do dziedziczenia w następującej kolejności:

1. małżonek i zstępni spadkodawcy,
2. małżonek, rodzice, rodzeństwo i zstępni rodzeństwa spadkodawcy,
3. dziadkowie spadkodawcy,
4. dzieci małżonka spadkodawcy,
5. gmina ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy i Skarb Państwa.

Każda kolejna grupa dochodzi do dziedziczenia w braku spadkobierców z grupy wcześniejszej.

W pierwszej kolejności powołane są z ustawy do spadku dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek (art. 931 § 1 zd. 1 K.c.). Art. 935 określa zasady dziedziczenia przez piątą (ostatnią) grupę spadkobierców ustawowych, obejmującą gminę ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy oraz Skarb Państwa. W braku małżonka spadkodawcy, jego krewnych i dzieci małżonka spadkodawcy, powołanych do dziedziczenia z ustawy, spadek przypada gminie ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy jako spadkobiercy ustawowemu (art. 935 zd. 1).

Zgodnie z powyższym do całości spadku po ciotce ustawowo byłaby powołana jej siostra – Pana mama. Natomiast jeśli chodzi o spadek po wuju – z mocy ustawy dziedziczą jego dzieci oraz ciotka w częściach równych.

Roszczenie o zachowek

Reasumując: Jeżeli testament Pańskiej cioci jest ważny (nie ma wad prawnych), to do spadku powołane są jedynie Pana dzieci. Pozostali spadkobiercy ustawowi są wyłączeni od dziedziczenia. Pańskiej mamie (jeśli przeżyje ciocię) będzie ewentualnie przysługiwać roszczenie o zachowek wobec wnuków. Bratanek jest całkowicie wyłączony od dziedziczenia po cioci – nie jest ani spadkobiercą ustawowym, ani tym bardziej testamentowym.