Dziedziczenie wspólnie z alkoholikiem - jak zabezpieczyć się przed długami?

Nieformalne nabycie spadku

Jeżeli babcia zmarła wcześniej i nie dokonali Państwo postępowania spadkowego, ani także nikt nie składał oświadczeń o przyjęciu lub odrzuceniu spadku, to spadkobiercy po zmarłej, a więc jej dzieci oraz mąż nabyli spadek z dobrodziejstwem inwentarza albo wprost – w zależności od daty śmierci. Z uwagi na to nieruchomość nieformalnie posiada już kilku współwłaścicieli – ½ wciąż należy do dziadka, a druga połowa jest podzielona między spadkobierców ustawowych babci, o ile babcia nie pozostawiła testamentu. Syn, który jest alkoholikiem, również posiada swój udział jako spadkobierca.

Rozrządzenie majątkiem w formie testamentu

Jeżeli dziadek nie chce powiększać części tego syna, powinien sporządzić testament – najlepiej dla celów dowodowych notarialny. Zgodnie bowiem z treścią art. 949 Kodeksu cywilnego (K.c.):

„§ 1. Spadkodawca może sporządzić testament w ten sposób, że napisze go w całości pismem ręcznym, podpisze i opatrzy datą.

§ 2. Jednakże brak daty nie pociąga za sobą nieważności testamentu własnoręcznego, jeżeli nie wywołuje wątpliwości co do zdolności spadkodawcy do sporządzenia testamentu, co do treści testamentu lub co do wzajemnego stosunku kilku testamentów.”

Testament własnoręczny cechują przede wszystkim: prostota formy, silna ochrona prywatności testatora co do treści jego rozrządzeń oraz brak kosztów związanych ze sporządzeniem tego testamentu.

Sporządzenie testamentu holograficznego polega na spisaniu treści ostatniej woli przez spadkodawcę. Prostota tej formy jest jednak pozorna, co niejednokrotnie prowadzi do skutecznego kwestionowania ważności lub skuteczności tak sporządzonych aktów ostatniej woli. Mimo lakonicznego brzmienia, art. 949 K.c. zawiera bowiem pewne rygorystyczne wymagania, których testatorzy mogą nie być świadomi. Lepszym rozwiązaniem – albowiem ciężej jest taki testament podważyć – jest sporządzenie testamentu notarialnego. Jeżeli dziadek nie chce uwzględniać syna w testamencie, powinien przekazać swój majątek wskazanej osobie lub osobom, a syna wydziedziczyć. Idąc jednak dalej, podnoszę, iż w pierwszej kolejności powinni Państwo dokonać stwierdzenia nabycia spadku po babci, albowiem w przypadku ewentualnej śmierci dziadka dokonanie dwóch postępowań jest bardziej czasochłonne.

Stwierdzenie nabycia spadku, akt poświadczenia dziedziczenia

Zgodnie bowiem z art. 1025 § 1 K.c.: „Sąd na wniosek osoby mającej w tym interes stwierdza nabycie spadku przez spadkobiercę. Notariusz na zasadach określonych w przepisach odrębnych sporządza akt poświadczenia dziedziczenia”.

Niniejsze postępowanie może się analogicznie odbyć przed notariuszem lub przed sądem rejonowym ostatniego miejsca zamieszkania babci. Jednak aby niniejsza czynność odbyła się przed notariuszem, konieczne jest uczestniczenie w niej wszystkich spadkobierców testamentowych i wszystkich ewentualnych spadkobierców ustawowych. W postępowaniu przed sądem nie ma takiej konieczności – sąd jednak zawiadomi o postępowaniu wszystkich spadkobierców.

Dziedziczenie ustawowe, współwłasność spadkowa

Dziedziczenie ustawowe odbywa się zgodnie z kolejnością wskazaną w ustawie, a więc jak wynika z art. 931 § 1 K.c.: „W pierwszej kolejności powołane są z ustawy do spadku dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek; dziedziczą oni w częściach równych. Jednakże część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż jedna czwarta całości spadku. Dlatego też, chcąc rozpocząć całą procedurę – proponuję przeprowadzić postępowanie spadkowe po babci, a następnie dziadek może sporządzić testament i swój majątek przekazać konkretnie wskazanym osobom lub osobie.

Podsumowując: druga połowa nieruchomości należąca do babci jest obecnie współwłasnością wszystkich jej spadkobierców. Każdy ze współwłaścicieli jest obowiązany do łożenia na nieruchomość zgodnie ze swoim udziałem. Jeżeli rodzeństwo Pana zmarłej mamy odrzuciłoby spadek, w ich miejsce wejdą ich dzieci, wnuki, następnie rodzeństwo, ich dzieci, wnuki, aż do wyczerpania dziedziczenia.