Dziedziczenie spółki i sprzedaż nieruchomości

Przyjęcie spadku po zamarłym synu – jedynym udziałowcu spółki z o.o.

Spadkobiercami po synu, który nie zostawił potomstwa ani żony, są rodzice, którzy, jak rozumiem, zajmują dom należący do majątku spółki na zasadzie służebności dożywocia. Syn był jedynym właścicielem spółki, zatem jej jedynym udziałowcem.

Zgodnie z zasadą wynikającą z ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku Kodeks cywilny (K.c.), a w szczególności z przepisu art. 911 § 1 K.c.: Prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób stosownie do przepisów księgi niniejszej.

Niewątpliwie udziały w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością również wchodzą do masy spadkowej, a co za tym idzie, podlegają dziedziczeniu zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego. Tym samym z chwilą śmierci wspólnika spółki z o.o. powołanie do spadku może wynikać z:

• ustawy (art. 931 K.c.);
• testamentu, a dokładniej z zapisu windykacyjnego (por. art. 981 (1) K.c.

Jeżeli zmarły syn pozostawił testament, to właśnie w nim powinni być wskazani spadkobiercy. Jeśli udziały podlegają dziedziczeniu ustawowemu, to przypadną one osobom wskazanym w art. 931 i nast. K.c., czyli w tym przypadku rodzicom.

Dziedziczenie udziałów w spółce

Nie zawsze dziedziczenie udziałów w spółce oznacza wstąpienie spadkobiercy do spółki jako wspólnika i przyznanie mu z tego tytułu uprawnień. Zgodnie z Kodeksem spółek handlowych (K.s.h.) – w umowie spółki mogą być zawarte regulacje dotyczące ograniczenia i wyłączenia wstąpienia do spółki spadkobierców na miejsce zmarłego wspólnika, albo nawet postanowienie o rozwiązaniu spółki w chwili śmierci jedynego wspólnika. Stąd należy sprawdzić treść umowy spółki. Jeśli umowa spółki nie reguluje kwestii spadkowych, to po śmierci wspólnika jego udziały podlegają dziedziczeniu na zasadach ogólnych. W konsekwencji spadkobiercy (tutaj rodzice) zmarłego wspólnika zasadniczo wstępują do spółki w jego miejsce.

Po otwarciu spadku Państwo jako spadkobiercy powinni dopełnić formalności związanych z uzyskaniem potwierdzenia przysługującego im prawa do spadku. Spadkobiercy mogą tu skorzystać z pomocy notariusza, żeby uzyskać tak zwane poświadczenie dziedziczenia. Alternatywnie można złożyć wniosek o wydanie postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku do sądu rejonowego właściwego ze względu na ostatnie miejsce zamieszkania spadkodawcy.

Po uzyskaniu poświadczenia dziedziczenia albo postanowienia sądu o nabyciu spadku, a przed ewentualnym dokonaniem podziału masy spadkowej w drodze postępowania działowego albo umowy spadek jest przedmiotem współwłasności ułamkowej spadkobierców. W tym czasie spadkobiercy, chcąc wykonywać swoje prawa korporacyjne jako udziałowcy w spółce, powinni poinformować spółkę (czyli zarząd) o przejściu na nich udziału spółki. Spółka, po otrzymaniu zawiadomienia z załączonym dokumentem dotyczącym nabycia spadku i przejęciu udziałów zobowiązana jest do zaktualizowania księgi udziałów oraz do złożenia wniosku do KRS o zmianę danych w spółce, gdzie zostaną wpisani rodzice spadkobiercy.

Likwidacja spółki z o.o. przez spadkobierców

Następnie należałoby spółkę rozwiązać, co nie jest takie proste. Pierwszym krokiem, który należy wykonać, aby zamknąć spółkę z o.o., jest podjęcie odpowiedniej uchwały. Uchwała powinna zawierać trzy elementy: decyzję o rozwiązaniu spółki, o postawieniu spółki w stan likwidacji oraz o tym, kto będzie sprawował funkcję likwidatorów (zazwyczaj zostają nimi członkowie zarządu). Uchwała powinna zostać zaprotokołowana przez notariusza.

Następnie w ciągu 7 dni od dnia otwarcia likwidacji należy zgłosić ten fakt do sądu, w którym spółka została zarejestrowana, podając dane osobowe likwidatorów (imiona, nazwiska i adresy) oraz sposób i wszelkie zmiany w reprezentowaniu przez nich spółki. Taki wniosek składa się na formularzu KR-Z61, załączając dowód wniesienia opłaty sądowej, dokumenty potwierdzające rozwiązanie spółki, czyli w tym przypadku uchwałę wspólników oraz uchwałę o powołaniu likwidatorów i zgody likwidatorów na pełnienie funkcji.

Razem z wnioskiem do KRS likwidatorzy powinni złożyć wniosek o publikację ogłoszenia o rozwiązaniu spółki i otwarciu likwidacji w Monitorze Sądowym i Gospodarczym (należy to zrobić w jednym z punktów przyjmowania ogłoszeń). W ogłoszeniu powinno znaleźć się wezwanie wierzycieli spółki do zgłoszenia wierzytelności w terminie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia. Dowód dokonania opłaty za ogłoszenie należy dołączyć do wniosku do KRS.

Likwidatorzy mają obowiązek przygotować bilans otwarcia likwidacji i złożyć go do zatwierdzenia zgromadzeniu wspólników. Zatwierdzone sprawozdanie należy złożyć drogą elektroniczną do KRS.

Likwidacja spółki trwa, dopóki wszystkie czynności likwidacyjne nie zostaną wykonane. Jeśli tak się stało, a ponadto minęło już co najmniej sześć miesięcy od ogłoszenia likwidacji spółki i wezwania wierzycieli, likwidatorzy mogą przeprowadzić podział pozostałego majątku spółki pomiędzy wspólników (podział jest prosty – majątek dzieli się w stosunku do posiadanych udziałów między rodzicami jako spadkobiercami).

Sprawozdanie likwidacyjne spółki i wniosek do KRS o wykreślenie

Likwidatorzy sporządzają sprawozdanie likwidacyjne, czyli sprawozdanie finansowe na dzień poprzedzający podział majątku i z przeprowadzonych czynności likwidacyjnych. Sprawozdanie likwidacyjne musi zostać zatwierdzone przez zgromadzenie wspólników, a następnie złożone do KRS. Zatwierdzenie sprawozdania likwidacyjnego przez wspólników zamyka proces likwidacji spółki. Po zatwierdzeniu sprawozdania wspólnicy powinni wskazać osobę, która zajmie się przechowaniem ksiąg i dokumentów spółki.

Ostatni krok do zamknięcia spółka z o.o. to złożenie do KRS wniosku o wykreślenie z rejestru przedsiębiorców. Składa się je razem ze sprawozdaniem likwidacyjnym, protokołem potwierdzającym zatwierdzenie sprawozdania likwidacyjnego, oświadczeniem likwidatorów o ogłoszeniu sprawozdania likwidacyjnego w siedzibie spółki, uchwałą zgromadzenia wspólników o wyznaczeniu przechowawcy ksiąg i dokumentów rozwiązanej spółki i oświadczeniu likwidatorów o braku toczących się postępowań sądowych, administracyjnych, komorniczych oraz o zaspokojeniu wszystkich wierzytelności. Z chwilą wykreślenia spółki z rejestru przedsiębiorców KRS następuje rozwiązanie spółki.

Ryzyka darowizny od spółki w celu sprzedaży domu funduszowi hipotecznemu 

Spółka może też dokonać darowizny na Pana rzecz rzeczonego domu, ale trzeba pamiętać o podatku od spadku i darowizn, który w tym wypadku będzie wysoki, ponieważ do darowizny dochodzi między osobami trzecimi (spółka i wspólnik). Ponadto jeżeli spółka ma niespłacone wierzytelności (długi), to wierzyciele mogą w drodze skargi paulińskiej taką transakcję zakwestionować. Generalnie należałoby zatem ustalić, jakie wierzytelności i długi wchodzą skład masy spadkowej. Zatem, jak widać, sprawa nie jest prosta.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93