Dziedziczenie prawa do lokalu spółdzielczego, co zrobić, by zostać członkiem spółdzielni?

Nabycie członkostwa w spółdzielni

Powyższe kwestie uregulowane są w ustawie z 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (dalej: ustawa o spółdzielniach mieszkaniowych). Kwestia nabycia członkostwa w spółdzielni uregulowana została w art. 3 ww. ustawy i związana jest m.in. z nabyciem tytułu prawnego do lokalu mieszkalnego znajdującego się w spółdzielni.

Z treści Pana pytania wynika, że sprawa dotyczy spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego. Poniżej przedstawiam obecne regulacje dotyczące tego prawa.

Zgodnie z art. 9 ust. 3 ww. ustawy „spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego jest niezbywalne, nie przechodzi na spadkobierców i nie podlega egzekucji”. Kwestia wygaśnięcia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu uregulowana jest w art. 11 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych i wiąże się m.in. z ustaniem członkostwa w spółdzielni.

Chociaż spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu nie podlega dziedziczeniu, to – w myśl art. 15 ust. 2 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych – w przypadku wygaśnięcia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego w następstwie śmierci uprawnionego lub w przypadkach, o których mowa w art. 11, roszczenia o zawarcie umowy o ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego przysługują jego osobom bliskim. Pod pojęciem osoby bliskiej, zgodnie z art. 2 ust. 5 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, rozumie się: zstępnych (dzieci, wnuki etc.), wstępnych (rodziców, dziadków etc.), rodzeństwo, dzieci rodzeństwa, małżonka, osobę przysposabiającą i przysposobioną oraz osobę, która pozostaje faktycznie we wspólnym pożyciu.

Ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu

Zgodnie z art. 15 ust. 4 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych do zachowania powyższego roszczenia konieczne jest złożenie w terminie jednego roku pisemnego zapewnienia o gotowości zawarcia umowy o ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego. Termin ten zaczyna biec od momentu wygaśnięcia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu, czyli w Pana przypadku – od chwili śmierci ojca. Złożenie tego zapewnienia w terminie powoduje, że z upływem roku od śmierci poprzedniego uprawnionego składający zapewnienie stanie się członkiem spółdzielni. Natomiast niezłożenie takiego zapewnienia w tym terminie skutkuje wygaśnięciem powyższego roszczenia. Wiąże się to z utratą możliwości uzyskania członkostwa w spółdzielni, chyba że miałby Pan inne tytuły prawne do lokalu w danej spółdzielni.

Może się zdarzyć, że ww. roszczenie przysługuje kilku uprawnionym (np. dzieciom). W takim przypadku rozstrzyga sąd w postępowaniu nieprocesowym, biorąc pod uwagę w szczególności okoliczność, czy osoba uprawniona zamieszkiwała ze zmarłym. Po bezskutecznym upływie wyznaczonego przez spółdzielnię terminu wystąpienia do sądu wyboru dokonuje spółdzielnia. Jeżeli o roszczeniu rozstrzygał sąd, osoby, które pozostawały w sporze, niezwłocznie zawiadamiają o tym spółdzielnię.

Podobnego rodzaju roszczenie przewidziane było w ustawie o spółdzielniach mieszkaniowych w brzmieniu z 2003 r. Zgodnie z art. 15 ust. 2 ówczesnej ustawy w przypadku wygaśnięcia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego w następstwie ustania członkostwa roszczenia o przyjęcie do spółdzielni i zawarcie umowy o ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego przysługiwały zamieszkałym razem z byłym członkiem: małżonkowi, dzieciom i innym osobom bliskim. Natomiast w myśl art. 15 ust. 4 ówczesnej ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych do zachowania roszczeń, o których mowa w ust. 1–3, konieczne było złożenie w terminie jednego roku deklaracji członkowskiej wraz z pisemnym zapewnieniem o gotowości do zawarcia umowy o ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego. W wypadku zgłoszenia się kilku uprawnionych rozstrzygał sąd w postępowaniu nieprocesowym. Po bezskutecznym upływie wyznaczonego przez spółdzielnię terminu wystąpienia do sądu wyboru dokonywała spółdzielnia.

Innymi słowy, jeżeli w ciągu roku od śmierci ojca nie dopełnił Pan powyższych formalności, spółdzielnia może odmówić przyjęcia Pana w poczet jej członków.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych - Dz.U. 2001 nr 4 poz. 27