Jak wygląda dziedziczenie po rozwodzie bez podziału majątku?

Spadek po byłym mężu – po rozwodzie

Na wstępie pragnę wyjaśnić, komu będzie przysługiwał spadek po Pani mężu. Zgodnie z art. 931 § 1 Kodeksu cywilnego (w skrócie K.c.) w pierwszej kolejności powołane są z ustawy do spadku dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek; dziedziczą oni w częściach równych. Jednakże część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż jedna czwarta całości spadku. Jak zatem wynika z tego przepisu, spadek przypada dzieciom zmarłego i jego małżonkowi. Oczywiście mowa tu o osobie, która była małżonkiem zmarłego w chwili jego śmierci. Niestety byli małżonkowie nie dziedziczą po sobie, a więc cały spadek po Pani mężu przypadnie jego biologicznym dzieciom.

Przeprowadzenie postępowania spadkowego po zmarłym

Przeprowadzić postępowanie spadkowe po mężu może Pani w dwojaki sposób:

przed sądem lub przed notariuszem.

Stwierdzenie nabycia spadku przed sądem

Postępowanie mające doprowadzić do stwierdzenia nabycia spadku wszczyna się poprzez złożenie w sądzie rejonowym, właściwym ze względu na ostatnie miejsce zamieszkania spadkodawcy (czyli zmarłego byłego męża), wniosku o stwierdzenie nabycia spadku.

Do wniosku należy dołączyć:

• odpis wniosku w tylu kopiach, ilu jest uczestników postępowania;
• odpis skrócony aktu zgonu osoby zmarłej;
• odpis skrócony aktu urodzenia mężczyzn i niezamężnych kobiet uczestniczących w postępowaniu;
• odpis skrócony aktu małżeństwa kobiet uczestniczących w postępowaniu (które zmieniły swoje nazwiska);
• wypis z oryginału testamentu notarialnego lub oryginał testamentu ręcznego (jeżeli był sporządzany).

Generalnie wnosząc do sądu sprawę o ustalenie praw do spadku, trzeba wymienić wszystkich spadkobierców, którzy po zmarłym dziedziczą z ustawy (czyli dzieci Pani byłego męża).

Cała procedura stwierdzenia nabycia spadku kończy się wydaniem przez sąd postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku, w którym sąd stwierdzi, kto dziedziczy spadek po spadkodawcy.

Od wniosku o stwierdzenie nabycia spadku należy wnieść opłatę. Opłata ta jest stała i wynosi 50 zł.

Sąd nie może stwierdzić nabycia spadku, jeżeli od otwarcia spadku (śmierci spadkodawcy) nie minęło 6 miesięcy. Ten fakt nie przeszkadza jednak w przeprowadzeniu postępowania o stwierdzenie nabycia spadku, ponieważ stosowne oświadczenia można złożyć na posiedzeniu sądu. Wówczas oświadczenie o przyjęciu spadku wciągane jest do protokołu. Złożenie oświadczenia, o którym mowa wyżej, także podlega opłacie sądowej na podstawie ustawy o kosztach sądowych. Opłata wynosi 50 zł od każdego oświadczenia.

Postępowanie spadkowe u notariusza

Może Pani sprawę spadkową przeprowadzić także u notariusza, o ile wszyscy spadkobiercy będą chcieli/mogli stawić się u notariusza osobiście. Taki jest wymóg, nie można przysłać pełnomocnika, wszyscy muszą być osobiście.

Zgodnie z art. 95a ustawy z dnia 14 lutego 1991 r. Prawo o notariacie „notariusz sporządza akt poświadczenia dziedziczenia ustawowego lub testamentowego, z wyłączeniem dziedziczenia na podstawie testamentów szczególnych”.

Przed sporządzeniem aktu poświadczenia dziedziczenia notariusz spisuje protokół dziedziczenia przy udziale wszystkich osób, które mogą wchodzić w rachubę jako spadkobiercy ustawowi i testamentowi, a także osób, na których rzecz spadkodawca uczynił zapisy windykacyjne.

Jeżeli od dnia otwarcia spadku nie upłynęło sześć miesięcy, w protokole dziedziczenia należy zamieścić oświadczenia spadkobierców o prostym przyjęciu spadku lub przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza albo o odrzuceniu spadku, chyba że oświadczenia tej treści zostały już przez spadkobierców uprzednio złożone. W takim przypadku należy zamieścić wzmiankę o dacie, miejscu i treści złożonych przez poszczególnych spadkobierców oświadczeń. Przepisy te stosuje się także do oświadczeń osób, na których rzecz spadkodawca uczynił zapisy windykacyjne.

Protokół dziedziczenia i akt poświadczenia dziedziczenia

Do protokołu dziedziczenia notariusz załącza:

• odpis aktu zgonu spadkodawcy;
• odpisy aktów stanu cywilnego osób powołanych do spadku z ustawy;
• inne dokumenty mogące mieć wpływ na ustalenie praw do spadku.

Po spisaniu protokołu dziedziczenia notariusz sporządza akt poświadczenia dziedziczenia, jeżeli nie ma wątpliwości co do osoby spadkobiercy i wysokości udziałów w spadku, a w przypadku gdy spadkodawca uczynił zapis windykacyjny, co do osoby, na której rzecz spadkodawca uczynił zapis windykacyjny i przedmiot zapisu. Notariusz dokonuje wpisu aktu poświadczenia dziedziczenia do rejestru aktów poświadczenia dziedziczenia przez wprowadzenie, za pośrednictwem systemu teleinformatycznego danych. Zarejestrowany akt poświadczenia dziedziczenia ma skutki takie same jak prawomocne postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku w sądzie.

Spadkobiercy otrzymają od notariusza wypisy z oryginalnego aktu poświadczenia dziedziczenia, które są podstawą do wykazywania prawa do spadku.

Maksymalna opłata notarialna za sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia ustawowego lub testamentowego wynosi 50 zł. Za sporządzenie protokołu dziedziczenia maksymalna stawka to 100 zł, a za sporządzenie protokołu otwarcia i ogłoszenia testamentu maksymalna stawka wynosi 50 zł. Do opłaty notarialnej należy doliczyć 23% VAT.

Spadek dla dzieci – kto przeprowadza sprawę spadkową?

Sprawę spadkową powinny przeprowadzić Pani dzieci we własnym imieniu, jeżeli są pełnoletnie. Jeżeli są niepełnoletnie, Pani jako ich przedstawiciel ustawowy powinna przeprowadzić to postępowanie w ich imieniu.

Następnie, po uzyskaniu prawomocnego postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku lub aktu poświadczenia dziedziczenia po Pani byłym mężu należy przeprowadzić dział spadku wraz ze zniesieniem współwłasności. Dzięki temu nastąpi odłączenie Pani majątku od majątku byłego męża, który, jak już wcześniej pisałam, przypadnie jego dzieciom (o ile oczywiście były mąż w chwili śmierci nie miał żony).