Działalność rolnicza żołnierza zawodowego

Czy działalność rolnicza jest działalnością gospodarczą?

Działalność rolnicza jest działalnością gospodarczą. Gdyby nawet założyć hipotetycznie, że jest inaczej, to bez wątpienia prowadzenie gospodarstwa rolnego stanowi inną pracę zarobkową, gdyż trwa dłużej niż jeden miesiąc, wobec tego jej podjęcie przez zawodowego żołnierza wymaga uprzedniej zgody dowódcy jednostki wojskowej. Wiele ustaw definiuje działalność gospodarczą, czyniąc to na użytek konkretnej regulacji, jednak generalna definicja zawarta jest w art. 2 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (j.t.: Dz. U. z 2013 r., poz. 672 ze zm.; w skrócie: u.s.d.g.). W świetle tego przepisu, działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.

Art. 3 u.s.d.g. wprowadza natomiast wyraźne wyłączenie określonych aktywności spod działania jedynie tej ustawy, nie stanowi, że określona działalność przestaje mieć charakter „gospodarczej”. Przepisów ustawy nie stosuje się do działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie upraw rolnych oraz chowu i hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego, a także wynajmowania przez rolników pokojów, sprzedaży posiłków domowych i świadczenia w gospodarstwach rolnych innych usług związanych z pobytem turystów oraz wyrobu wina przez producentów będących rolnikami wyrabiającymi mniej niż 100 hektolitrów wina w ciągu roku gospodarczego, o których mowa w art. 17 ust. 3 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o wyrobie i rozlewie wyrobów winiarskich, obrocie tymi wyrobami i organizacji rynku wina (Dz. U. z 2011 r. Nr 120, poz. 690 i Nr 171, poz. 1016). Nie oznacza to więc, że działalność rolnicza nie jest działalnością gospodarczą, a wszelkie wyłączenia należy interpretować wyłącznie jako brak stosowania przepisów danej ustawy do działalności rolniczej, nie zaś jako pozbawienie tej działalności charakteru gospodarczego.

Jak wskazał Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w wyroku z dnia 25 kwietnia 2012 r. (sygn. akt III SA/Wr 66/12), „wprawdzie stosownie do art. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności jej przepisów nie stosuje się do działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie upraw rolnych oraz chowu i hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego, a także wynajmowania przez rolników pokoi, sprzedaży posiłków domowych i świadczenia w gospodarstwach rolnych innych usług związanych z pobytem turystów, to jednak przewidziane w tym artykule wyłączenie nie może prowadzić do wniosku, że działalność wytwórcza w rolnictwie nie jest działalnością gospodarczą, o której mowa w art. 2 ustawy, lecz jedynie, że działalność ta nie podlega reżimowi tej ustawy. Sposób ujęcia przepisów ustawy, polegającej na tym, że w art. 2 ustawy określa się, co jest działalnością gospodarczą, a następnie w art. 3 ustawy stanowi się, że przepisów tej ustawy nie stosuje się do działalności wymienionej w tym artykule, wyraźnie bowiem wskazuje, że działalność wytwórcza w rolnictwie (prowadzenie gospodarstwa rolnego) jest działalnością gospodarczą w rozumieniu art. 2 ustawy, jednakże do tej działalności nie stosuje się pozostałych jej przepisów”.

Podobnie wypowiedział się Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w wyroku z dnia 18 września 2008 r. (sygn. akt III SA/Gd 217/08), według którego „działalność wytwórcza w rolnictwie mieści się w definicji działalności gospodarczej. Działalność gospodarcza jest w niej scharakteryzowana jako zarobkowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. Prowadzenie gospodarstwa rolnego nosi te cechy”. „Zarobkowy charakter, o którym mowa w art. 2 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej odnosi się do prowadzenia gospodarstwa rolnego jako całości” (tak: Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim w wyroku z dnia 18 marca 2008 r., sygn. akt II SA/Go 87/08).

Osiąganie przychodów z prowadzenia działalności rolniczej

Nie może także stanowić argumentu przemawiającego za niegospodarczym charakterem prowadzenia działalności rolniczej przepis art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (j.t.: Dz. U. z 2012 r., poz. 361 ze zm.), w świetle którego przepisów ustawy nie stosuje się do przychodów z działalności rolniczej, z wyjątkiem przychodów z działów specjalnych produkcji rolnej. Wskazane wyłączenie oznacza jedynie to, że w aktualnym stanie prawnym przychody z prowadzenia gospodarstwa rolnego (z wyjątkiem jak wyżej) nie są na razie opodatkowane podatkiem dochodowym od osób fizycznych i rolnicy nie składają deklaracji PIT z tytułu przychodów osiąganych w ramach prowadzenia gospodarstwa rolnego. Nie jest to natomiast żaden przejaw wyjęcia działalności rolniczej spod zakresu działalności gospodarczej.

Jak stanowi znany Panu już przepis art. 56 ust. 1 ustawy z dnia 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych (j.t.: Dz. U. z 2010 r. Nr 90, poz. 593 ze zm.), żołnierzowi zawodowemu nie wolno podejmować pracy zarobkowej i prowadzić działalności gospodarczej. Wedle ust. 2 tego przepisu, za pracę zarobkową uważa się pracę świadczoną osobiście w ramach stosunku pracy lub na podstawie innego tytułu, jeżeli praca jest wykonywana przez okres dłuższy niż jeden miesiąc.

Czy żołnierz zawodowy może prowadzić gospodarstwo rolne?

Dowódca jednostki wojskowej, w której żołnierz zawodowy zajmuje stanowisko służbowe, może zezwolić żołnierzowi na wykonywanie pracy zarobkowej lub prowadzenie działalności gospodarczej, jeżeli (art. 56 ust. 3):

1. nie koliduje to z wykonywaniem zadań służbowych przez żołnierza;
2. wpływa na podwyższenie jego kwalifikacji;
3. nie narusza prestiżu żołnierza zawodowego;
4. prowadzona działalność gospodarcza lub działalność podmiotu, u którego będzie świadczona praca, nie dotyczy wyrobów, o których mowa w przepisach w sprawie klasyfikacji wyrobów obronnych oraz dostaw, robót budowlanych i usług, przeznaczonych na zamówienie jednostek wojskowych.

Aby żołnierz zawodowy mógł prowadzić gospodarstwo rolne, co stanowi działalność gospodarczą, jak uzasadniono w oparciu o interpretację judykatury (orzecznictwa sądowego), konieczne jest uprzednie wystąpienie do dowódcy jednostki wojskowej z wnioskiem o udzielenie zezwolenia. Takiego postępowania Pan zaniechał, zanim doszło do zawarcia umowy dzierżawy – brak informacji, czy celowo, czy z uwagi na nieznajomość przepisów, czy też dowództwo uznało z jakichś względów, że nie może Pan otrzymać zgody.

Jeśli nie jest to przypadek ostatni, to w mojej ocenie może Pan wystąpić o zgodę następczą. Nie istnieje inne wyjście z tej sytuacji poza rozwiązaniem dzierżawy i powrotem do stanu sprzed podjęcia działalności rolniczej na obszarze 2,8 ha użytków rolnych. Wydaje się, że prowadzenie gospodarstwa ani nie koliduje z wykonywaniem zadań służbowych przez żołnierza zawodowego, ani tym bardziej nie narusza jego prestiżu, nie powinien Pan zatem mieć problemów z uzyskaniem takiej zgody.

Wykonywanie pracy zarobkowej lub prowadzenia działalności gospodarczej przez żołnierzy zawodowych

Szczegółowe warunki i tryb postępowania w tej materii reguluje rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 7 października 2009 r. w sprawie wykonywania pracy zarobkowej lub prowadzenia działalności gospodarczej przez żołnierzy zawodowych (Dz. U. z 2009 r. Nr 176, poz. 1366). W przypadku działalności gospodarczej wniosek (skierowany drogą służbową) powinien zawierać:

1. określenie przedmiotu prowadzonej działalności gospodarczej, zgodnie z Polską Klasyfikacją Działalności, i adres siedziby lub miejsca zamieszkania podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą;
2. adres, pod którym działalność gospodarcza będzie wykonywana;
3. formę prawną wykonywanej działalności gospodarczej;
4. wymiar czasu niezbędny do wykonywania działalności gospodarczej;
5. termin podjęcia działalności gospodarczej.

Pewne wątpliwości, ale tylko pozorne, w kontekście uznania prowadzenia działalności rolniczej za działalność gospodarczą mogą powstać na tle § 3 cytowanego rozporządzenia, zgodnie z którym dowódca jednostki wojskowej może zażądać od żołnierza, który uzyskał zezwolenie na wykonywanie pracy zarobkowej lub prowadzenie działalności gospodarczej, przedstawienia do wglądu umowy o pracę lub innego tytułu, na podstawie którego wykonuje pracę zarobkową, lub postanowienia o wpisie do rejestru przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym, lub decyzji o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej.

Rolnik nie dokonuje wprawdzie wpisu swej działalności do żadnego z powyższych rejestrów lub ewidencji, ale podlega wpisowi do ewidencji producentów rolnych, prowadzonego przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, i zostaje mu nadany indywidualny numer, którym posługuje się w kontaktach z agencją, ubiegając się o płatności obszarowe, płatności z tytułu owoców miękkich, płatności z racji niekorzystnych warunków gospodarowania lub inne formy dofinansowania działalności rolnej, w ramach instrumentów wsparcia wspólnotowego.