Drzewo na środku drogi dojazdowej

Uzyskanie pozwolenia na wycięcie drzewa

Problem z wycinką drzew jest rzeczywiście niezwykle problematyczny. Zgodnie z ustawą o ochronie przyrody:

Art. 83. 1. Usunięcie drzew lub krzewów z terenu nieruchomości może nastąpić, z zastrzeżeniem ust. 2 i 2a, po uzyskaniu zezwolenia wydanego przez wójta, burmistrza albo prezydenta miasta na wniosek:

1) posiadacza nieruchomości – za zgodą właściciela tej nieruchomości;

2) właściciela urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1 Kodeksu cywilnego – jeżeli drzewa lub krzewy zagrażają funkcjonowaniu tych urządzeń.

1a. Zgoda właściciela nieruchomości, o której mowa w ust. 1 pkt 1, nie jest wymagana w przypadku wniosku złożonego przez użytkownika wieczystego nieruchomości.

2. Zezwolenie na usunięcie drzew lub krzewów z terenu nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków wydaje wojewódzki konserwator zabytków.

2a. Zezwolenie na usunięcie drzew w obrębie pasa drogowego drogi publicznej, z wyłączeniem obcych gatunków topoli, wydaje się po uzgodnieniu z regionalnym dyrektorem ochrony środowiska.

2b. Niewyrażenie stanowiska w terminie 30 dni od dnia otrzymania projektu zezwolenia, o którym mowa w ust. 2a, przez regionalnego dyrektora ochrony środowiska uznaje się za uzgodnienie zezwolenia.

2c. Organ właściwy do wydania zezwolenia, o którym mowa w ust. 1, przed jego wydaniem dokonuje oględzin w zakresie występowania w obrębie zadrzewień gatunków chronionych.

3. Wydanie zezwolenia, o którym mowa w ust. 1 i 2, może być uzależnione od przesadzenia drzew lub krzewów w miejsce wskazane przez wydającego zezwolenie albo zastąpienia ich innymi drzewami lub krzewami, w liczbie nie mniejszej niż liczba usuwanych drzew lub krzewów.

4. Wniosek o wydanie zezwolenia powinien zawierać:

1) imię, nazwisko i adres albo nazwę i siedzibę posiadacza i właściciela nieruchomości albo właściciela urządzeń, o którym mowa w ust. 1 pkt 2;

2) tytuł prawny władania nieruchomością, z tym że wymóg ten nie dotyczy wniosku właściciela urządzeń, o którym mowa w ust. 1 pkt 2;

3) nazwę gatunku drzewa lub krzewu;

4) obwód pnia drzewa mierzonego na wysokości 130 cm;

5) przeznaczenia terenu, na którym rośnie drzewo lub krzew;

6) przyczynę i termin zamierzonego usunięcia drzewa lub krzewu;

7) wielkość powierzchni, z której zostaną usunięte krzewy;

8) rysunek lub mapę określającą usytuowanie drzewa lub krzewu w stosunku do granic nieruchomości i obiektów budowlanych istniejących lub budowanych na tej nieruchomości.

5. Wydanie zezwolenia na usunięcie drzew lub krzewów na obszarach objętych ochroną krajobrazową w granicach parku narodowego albo rezerwatu przyrody wymaga uzyskania zgody odpowiednio dyrektora parku narodowego albo regionalnego dyrektora ochrony środowiska.

Uwaga: nie stosuje się powyższej procedury do drzew lub krzewów:

1. w lasach;
2. owocowych, z wyłączeniem rosnących na terenie nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków oraz w granicach parku narodowego lub rezerwatu przyrody – na obszarach nieobjętych ochroną krajobrazową;
3. na plantacjach drzew i krzewów;
4. których wiek nie przekracza 10 lat (poprzednio było to 5 lat);
5. usuwanych w związku z funkcjonowaniem ogrodów botanicznych lub zoologicznych;
6. (uchylony);
7. usuwanych na podstawie decyzji właściwego organu z obszarów położonych między linią brzegu a wałem przeciwpowodziowym lub naturalnym wysokim brzegiem, w który wbudowano trasę wału przeciwpowodziowego, z wałów przeciwpowodziowych i terenów w odległości mniejszej niż 3 m od stopy wału;
8. które utrudniają widoczność sygnalizatorów i pociągów, a także utrudniają eksploatację urządzeń kolejowych albo powodują tworzenie na torowiskach zasp śnieżnych, usuwanych na podstawie decyzji właściwego organu;
9. stanowiących przeszkody lotnicze, usuwanych na podstawie decyzji właściwego organu;
10. usuwanych na podstawie decyzji właściwego organu ze względu na potrzeby związane z utrzymaniem urządzeń melioracji wodnych szczegółowych.

Jak rozumiem jednak, żadna z powyższych przesłanek nie jest tutaj spełniona.

opłaty za usunięcie drzew lub krzewów

W praktyce największym problemem jest nie tyle uzyskanie samego zezwolenia, co opłaty za usunięcie drzew lub krzewów.

Art. 84. 1. Posiadacz nieruchomości ponosi opłaty za usunięcie drzew lub krzewów.

2. Opłaty nalicza i pobiera organ właściwy do wydania zezwolenia na usunięcie drzew lub krzewów.

3. Opłaty za usunięcie drzew lub krzewów oraz termin ich usunięcia, przesadzenia lub posadzenia innych drzew lub krzewów ustala się w wydanym zezwoleniu.

4. Organ właściwy do wydania zezwolenia na usunięcie drzew lub krzewów odracza, na okres 3 lat od dnia wydania zezwolenia, termin uiszczenia opłaty za ich usunięcie, jeżeli zezwolenie przewiduje przesadzenie ich w inne miejsce lub zastąpienie innymi drzewami lub krzewami.

5. Jeżeli przesadzone albo posadzone w zamian drzewa lub krzewy zachowały żywotność po upływie 3 lat od dnia ich przesadzenia albo posadzenia lub nie zachowały żywotności z przyczyn niezależnych od posiadacza nieruchomości, należność z tytułu ustalonej opłaty za usunięcie drzew lub krzewów podlega umorzeniu przez organ właściwy do naliczania i pobierania opłat.

5a. Jeżeli przesadzone albo posadzone inne drzewa lub krzewy nie zachowały żywotności w okresie do 3 lat od dnia przesadzenia lub posadzenia, posiadacz nieruchomości jest obowiązany niezwłocznie do uiszczenia opłaty za usunięcia drzew.

6. Opłaty za usunięcie drzew lub krzewów, związane z budową dróg publicznych, pomniejsza się o koszty poniesione na tworzenie zadrzewień w miejsce usuniętych drzew lub krzewów, w granicach pasa drogowego.

W związku z czym należy przeanalizować, czy istnieją możliwości, aby tej opłaty nie było:

Art. 86. 1. Nie pobiera się opłat za usunięcie drzew:

1) na których usunięcie nie jest wymagane zezwolenie;

2) na których usunięcie osoba fizyczna uzyskała zezwolenie na cele niezwiązane z prowadzeniem działalności gospodarczej;

3) jeżeli usunięcie jest związane z odnową i pielęgnacją drzew rosnących na terenie nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków;

4) które zagrażają bezpieczeństwu ludzi lub mienia w istniejących obiektach budowlanych lub funkcjonowaniu urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1 Kodeksu cywilnego;

5) które zagrażają bezpieczeństwu ruchu drogowego oraz kolejowego albo bezpieczeństwu żeglugi;

6) w związku z przebudową dróg publicznych i linii kolejowych;

7) które posadzono lub wyrosły na nieruchomości po zakwalifikowaniu jej w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego na cele budowlane;

8) z terenów zieleni komunalnej, z parków gminnych, z ogrodów działkowych i z zadrzewień, w związku z zabiegami pielęgnacyjnymi drzew i krzewów;

9) które obumarły lub nie rokują szansy na przeżycie, z przyczyn niezależnych od posiadacza nieruchomości;

10) topoli o obwodzie pnia powyżej 100 cm, mierzonego na wysokości 130 cm, nienależących do gatunków rodzimych, jeżeli zostaną zastąpione w najbliższym sezonie wegetacyjnym drzewami innych gatunków;

11) jeżeli usunięcie wynika z potrzeb ochrony roślin, zwierząt i grzybów objętych ochroną gatunkową lub ochrony siedlisk przyrodniczych;

12) z grobli stawów rybnych;

13) jeżeli usunięcie było związane z regulacją i utrzymaniem koryt cieków naturalnych, wykonywaniem i utrzymaniem urządzeń wodnych służących kształtowaniu zasobów wodnych oraz ochronie przeciwpowodziowej w zakresie niezbędnym do wykonania i utrzymania tych urządzeń.

2. Przepisy ust. 1 pkt 1-9 i 11-13 stosuje się odpowiednio do usuwania krzewów.

W praktyce często stosowany jest:

2) na których usunięcie osoba fizyczna uzyskała zezwolenie na cele niezwiązane z prowadzeniem działalności gospodarczej;

oraz

9) które obumarły lub nie rokują szansy na przeżycie, z przyczyn niezależnych od posiadacza nieruchomości;

Co do pkt 2)

K. Gruszecki („Zezwolenia na usunięcie drzew i krzewów), LEX/el. 2010, wskazuje, iż:

„Zgodnie z postanowieniami art. 86 ust. 1 pkt 2 u.o.p. z obowiązku ponoszenia opłat zwolnione jest usuwanie drzew przez osoby fizyczne, jeżeli uzyskały one wymagane zezwolenie i nie pozostaje to w związku z działalnością gospodarczą. Do spełnienia przesłanek określonych w tym wyjątku niezbędne jest łączne spełnienie dwóch warunków:

– adresatem zezwolenia powinna być osoba fizyczna w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego,

– cel stanowiący przyczynę usunięcia drzewa nie może być związany z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Kiedy usunięcie drzew lub krzewów będzie zwolnione z opłat?

Ustalenie pierwszej z przesłanek nie powinno rodzić wątpliwości. Nieco trudniej będzie z drugą. Ustawodawca określił bowiem, że przyczyna usunięcia drzew lub krzewów nie może pozostawać w związku z działalnością gospodarczą, czyli – zgodnie z postanowieniami art. 2 u.s.d.g. – w związku z zarobkową działalnością wytwórczą, handlową, budowlaną, usługową oraz poszukiwaniem, rozpoznawaniem i eksploatacją zasobów naturalnych, wykonywaną w sposób zorganizowany i ciągły. Ustawodawca w art. 86 ust. 1 pkt 2 u.o.p. nie określił jednak, przez kogo ma być prowadzona działalność gospodarcza. W związku z tym nie jest istotne, czy to posiadacz nieruchomości prowadzi działalność gospodarczą w powyższym znaczeniu. Istotne jest to, czy cel realizacji, któremu służy usunięcie drzew, jest z taką działalnością związany. Dlatego też można wyobrazić sobie dwie sytuacje. W pierwszej, kiedy posiadacz nieruchomości – osoba fizyczna – będzie prowadziła działalność gospodarczą, ale przyczyna usunięcia drzew nie będzie pozostawała z nią w związku, usunięcie drzew lub krzewów będzie zwolnione z opłat za korzystanie ze środowiska. Natomiast w drugiej, kiedy posiadaczem nieruchomości będzie co prawda osoba fizyczna, ale usunięcie drzew lub krzewów będzie związane z działalnością gospodarczą (np. budową jakiegoś obiektu produkcyjnego po zmianie właściciela nieruchomości), organ administracji będzie musiał dokonać oceny tego konkretnego przypadku, w którym przyszło mu wydawać decyzję. Na taką konieczność zwraca się również uwagę w orzecznictwie przyjmującym na przykład, że „przygotowanie gruntu do sprzedaży poprzez wydzielenie mniejszych działek nie wypełnia znamion prowadzenia działalności gospodarczej”. Przyjęte rozwiązanie ma na celu wyeliminowanie zwolnienia z opłat usuwania drzew lub krzewów przez osoby fizyczne z nieruchomości, gdzie będzie prowadzona działalność gospodarcza, oraz pozwala przedsiębiorcom na usuwanie drzew na terenach niepozostających w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą (….).

W praktyce pojawia się również problem, w jaki sposób powinien być kwalifikowany rolnik indywidualny prowadzący gospodarstwo rolne. Zgodnie bowiem z postanowieniami art. 3 u.s.d.g. przepisów tego aktu prawnego nie stosuje się do działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie upraw rolnych oraz chowu i hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa. W związku z czym nie wiadomo, czy rolnicy powinni być oceniani jako podmioty prowadzące działalność gospodarczą, w związku z czym powinni również ponosić opłaty za usuwanie drzew i krzewów, czy też nie. Oceniając ten problem, w orzecznictwie stwierdzono, że „działalność wytwórcza w rolnictwie (prowadzenie gospodarstwa rolnego) jest działalnością gospodarczą w rozumieniu art. 2 tej ustawy [o swobodzie działalności gospodarczej – przyp. aut.], jednakże do tej działalności nie stosuje się pozostałych jej przepisów”. W podobnym kierunku zmierzają również poglądy zaprezentowane w literaturze przedmiotu. Specyfika działalności wykonywanej przez rolnika w każdym przypadku będzie jednak wymagała indywidualnej oceny w zakresie, czy usunięcie pozostaje w związku z działalnością rolniczą, czy też nie”.

Wycięcie drzewa w celu umożliwienia wykonywania służebności dojazdowej

W Pana przypadku wycięcie drzewa następuje de facto w celu umożliwienia wykonywania służebności dojazdowej, a więc, jak zakładam, nie jest związane z działalnością gospodarczą i powinno być wolne od opłaty.

Pkt 9)

Cytowany już autor wskazuje:

„W myśl art. 86 ust. 1 pkt 9 u.o.p. z obowiązku ponoszenia opłat zwolnione jest usuwanie drzew, które obumarły lub nie rokują szansy na przeżycie z przyczyn niezależnych od posiadacza nieruchomości. W dotychczasowych rozwiązaniach prawnych usunięcie drzew obumarłych było zwolnione z obowiązku uiszczenia opłat za korzystanie ze środowiska (art. 86d ustawy o ochronie i kształtowaniu środowiska) lub nie było regulowane wcale pod rządami nieobowiązującej już u.o.p. z dnia 16 października 1991 r. Rozwiązania takie w wielu przypadkach skłaniały jednak posiadaczy nieruchomości do podejmowania działań skutkujących obumarciem drzew lub krzewów. W celu uniknięcia takich praktyk ustawodawca ograniczył zwolnione z opłat przypadki usuwania drzew lub krzewów obumarłych jedynie do tych, które wystąpiły niezależnie od ingerencji posiadacza nieruchomości. W związku z tym organ administracji prowadzący postępowanie, którego przedmiotem są drzewa obumarłe lub nierokujące szansy na przeżycie, w pierwszej kolejności powinien podjąć starania zmierzające do ustalenia, jaka jest przyczyna obumarcia lub obumierania drzew. W tym celu wskazane byłoby posłużenie się opinią dendrologa, który mógłby wypowiedzieć się jednoznacznie na temat przyczyny obumarcia konkretnego drzewa. Natomiast kolejny etap postępowania powinien służyć ustaleniu, czy przyczyna ta związana jest z działaniem posiadacza nieruchomości, czy też nie. Aby móc tego dokonać, w wielu przypadkach będzie zachodziła konieczność przeprowadzenia specjalistycznych badań zmierzających do ustalenia występowania w tkankach drzewa substancji toksycznych, które mogły doprowadzić do jego obumarcia. Jeżeli zostanie wykazane, że przyczyna obumarcia drzewa jest związana z działaniami posiadacza nieruchomości, niezbędne będzie również udowodnienie, że znalazły się one w drzewie na skutek jego celowej działalności. Konsekwencją ustalenia takiego związku przyczynowego w ramach prowadzonego postępowania jest konieczność ponoszenia opłat za usunięcie drzew. Jeżeli natomiast związek między obumarciem drzewa a działaniami właściciela nieruchomości nie zostanie wykazany, usunięcie drzew lub krzewów będzie oczywiście zwolnione od opłat.

Na przykładzie tego wyjątku należy zwrócić ponadto uwagę na fakt, że nie w każdym momencie będzie możliwe ustalenie, czy konkretne drzewa lub krzewy obumarły lub nie rokują szansy na przeżycie. Przykładowo zimą wskazane byłoby powstrzymanie się z wydawaniem zezwolenia aż do rozpoczęcia okresu wegetacyjnego roślin. Wówczas nie powinno być bowiem problemu z ustaleniem, czy drzewo jest obumarłe i dlaczego”.

Czyli – drzewo chore lub uschnięte można wyciąć bez problemu i bez opłat, z tym że oczywiście zezwolenie uzyskać trzeba, a ktoś z gminy powinien to ocenić. No i co ważne – nie może być dowodów na to, że drzewo zostało doprowadzone do takiego stanu intencjonalnie, przez właściciela czy posiadacza.