Jakie przepisy obowiązują na drodze osiedlowej?

Kiedy droga osiedlowa może stać się drogą publiczną?

Droga osiedlowa, wytyczona, aby służyć komunikacji na terenach, na których znajdują się budynki mieszkalne, może być drogą publiczną, o ile rada gminy (rada powiatu lub sejmik województwa) podjęła uchwałę, w której zaliczyła tę drogę do dróg publicznych. Drogą publiczną może stać się również droga wymieniona w rozporządzeniu ministra właściwego do spraw transportu. Jeśli brak uchwały lub rozporządzenia, to droga taka ma status drogi wewnętrznej.

Prędkości pojazdów na drodze publicznej regulują przepisy ustawy Prawo o ruchu drogowym (tzw. Kodeks drogowy).

Definicja drogi wewnętrznej

Regulacje dotyczące dróg znajdują się w ustawie z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych, gdzie w art. 8 ust. 1 ustawodawca wskazał, że drogi niezaliczone do żadnej kategorii dróg publicznych (m.in. gminnych, powiatowych, wojewódzkich, krajowych), w szczególności drogi w osiedlach mieszkaniowych, dojazdowe do gruntów rolnych i leśnych, dojazdowe do obiektów użytkowanych przez podmioty prowadzące działalność gospodarczą, place przed dworcami kolejowymi, autobusowymi i portami – są drogami wewnętrznymi.

Do kogo należy zarządzanie i oznakowanie dróg wewnętrznych?

Budowa, utrzymanie, zarządzanie i oznakowanie dróg wewnętrznych należy do zarządcy terenu. Na drogach wewnętrznych, które nie są oznaczone jako „strefy zamieszkania”, organy porządku publicznego co do zasady nie mogą egzekwować przepisów ustawy Prawo o ruchu drogowym. Okoliczności te budziły jednak spory zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie. Ugruntował się obecnie pogląd, że na drogach wewnętrznych ustawa Prawo o ruchu drogowym obowiązuje w zakresie fundamentalnym (np. ruch prawostronny, używanie świateł).

Rzecznik Praw Obywatelskich dr Janusz Kochanowski wskazuje, że „nie każdy z przepisów kodeksu drogowego ma zastosowanie poza drogami publicznymi, a tylko te z nich, które mają związek z bezpieczeństwem” (Janusz Kochanowski, Przestępstwa i wykroczenia drogowe. Komentarz, Warszawa 1991, str. 89, teza 5. do art. 98 K.w.).

Czym jest strefa zamieszkania?

Należy jeszcze zwrócić uwagę na tzw. strefy zamieszkania. Strefą zamieszkania w rozumieniu art. 2 pkt 16 ustawy Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2003 r. Nr 58, poz. 515 z późn. zm.) jest obszar obejmujący drogi publiczne lub inne drogi (np. drogi wewnętrzne), na którym obowiązują szczególne zasady ruchu drogowego, a wjazdy i wyjazdy oznaczone są odpowiednimi znakami drogowymi. Prędkość dopuszczalna pojazdu lub zespołu pojazdów w strefie zamieszkania wynosi 20 km/h.

Zgodnie z art. 20 ustawy Prawo o ruchu drogowym piesi mogą się poruszać w tych strefach nie tylko chodnikami, ale również jezdnią, i zawsze mają pierwszeństwo przed pojazdem. W tych strefach policja oraz straż miejska mają prawo do egzekwowania przepisów porządkowych zawartych w ustawie Prawo o ruchu drogowym (np. nakładania mandatów, zakładania blokad na koła).

Jeżeli zatem droga, o której mowa w pytaniu, jest drogą publiczną lub strefą zamieszkania, to stosujemy na niej wszelkie przepisy ustawy Prawo o ruchu drogowym. Jeśli zaś jest drogą wewnętrzną, to co do zasady stosujemy przepisy tej ustawy w zakresie praw fundamentalnych, w pozostałym zakresie właściciel drogi może wprowadzić swoje zasady.

Prędkość dopuszczalna na obszarze zabudowanym

Jeśli zatem na drodze, o którą Pan pyta, zastosowanie mają przepisy ustawy Prawo o ruchu drogowym, to zgodnie z przepisem art. 20 ustawy prędkość dopuszczalna pojazdu lub zespołu pojazdów na obszarze zabudowanym w godzinach 5⁰⁰–23⁰⁰ wynosi 50 km/h. Prędkość dopuszczalna pojazdu lub zespołu pojazdów na obszarze zabudowanym w godzinach 23⁰⁰–5⁰⁰ wynosi 60 km/h.

Jeśli chodzi o ruch pojazdów ciężarowych do 12 ton, to mogą one jeździć po drogach publicznych bez ograniczeń, jak i po drogach wewnętrznych, o ile właściciel drogi się temu nie sprzeciwia. W przypadku pojazdów powyżej 12 ton wprowadzane są okresowo ograniczenia dla ruchu takich aut z wyjątkiem autobusów na mocy rozporządzenia ministra właściwego do spraw transportu, np. Rozporządzenia Ministra Transportu z 31 lipca 2007 r. w sprawie okresowych ograniczeń oraz zakazu ruchu niektórych rodzajów pojazdów na drogach (Dz. U. Nr 147, poz. 1040).

Nie ma odrębnych przepisów, które zmuszałyby właścicieli poszczególnych posesji do korzystania z określonych ciągów komunikacyjnych, nawet jeśli na terenie określonej posesji znajduje się zakład przetwórstwa spożywczego, który generuje duży ruch pojazdów na drodze.