Dożywotnia renta a przejście na emeryturę

Zgodnie z art. z 27a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 roku Nr 153, poz. 1227 z zm.) emeryturę przyznaje się z urzędu zamiast pobieranej renty z tytułu niezdolności do pracy osobie, która osiągnęła wiek emerytalny, o którym mowa w art. 27 ust. 2 i 3 oraz podlegała ubezpieczeniu społecznemu albo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Celem wprowadzenia od 1 stycznia 2006 roku do prawa ubezpieczeń społecznych na podstawie przepisu art.27a ustawy z 1998r. o emeryturach i rentach z FUS zamiany rent z tytułu niezdolności do pracy na emeryturę było usunięcie systemowego błędu „dożywotniej renty z tytułu niezdolności do pracy”. Okoliczność ta jednak nie może pozbawić uprawnienia dla ubezpieczonych do wyboru świadczenia w przypadku zbiegu prawa do świadczeń (wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 21 kwietnia 2010 roku, sygn. akt III AUa 3482/09).

W oparciu o art. 95 ust. 1 ustawy emerytalnej ubezpieczony jako osoba uprawniona do dwóch świadczeń renty z tytułu niezdolności do pracy i emerytury urzędowej może wybrać świadczenie, które będzie mu wypłacane.

Art. 27a ustawy w żadnej mierze nie wyłącza zastosowania art. 95 ust. 1 ustawy emerytalnej i w oparciu o ten ostatni przepis ubezpieczonemu przysługuje prawo wyboru wypłacanego świadczenia.

Stosownie do treści art. 95 ust. 1 w razie zbiegu u jednej osoby prawa do kilku świadczeń przewidzianych w ustawie wypłaca się jedno z tych świadczeń – wyższe lub wybrane przez zainteresowanego. W doktrynie wielokrotnie wskazywano, że treść art. 95 ust. 1 ustawy emerytalnej została niewłaściwie sformułowana, w związku z czym podlega wykładni zwężającej. Interpretacja językowa tegoż przepisu prowadzi bowiem do wniosku, że organ rentowy zobowiązany jest wypłacać świadczenie wyższe, gdy u danej osoby powstanie do niego prawo w rozumieniu art. 100 ust. 1 (np. u osoby pobierającej rentę z tytułu niezdolności do pracy powstanie prawo do korzystniejszej kwotowo emerytury). Jeśliby faktycznie tak interpretować ten przepis, to zachodziłaby oczywista sprzeczność z art. 129 ustawy emerytalnej, jak również zasadą wnioskowości wynikającą z art. 116 ust. 1 ustawy emerytalnej. Owszem regułą jest, że zbieg prawa do kilku świadczeń określonych w ustawie rodzi dla organu rentowego obowiązek wypłaty tylko jednego – wyższego – świadczenia. Zainteresowanemu przysługuje jednak wybór: jeżeli zażąda wypłaty niższego świadczenia, żądanie będzie musiało zostać uwzględnione. Jeśli zainteresowany nie złoży żadnego oświadczenia w tej kwestii, organ rentowy kontynuuje wypłatę świadczenia wyższego. Wybór niższego z przysługujących osobie zainteresowanej świadczeń z zakresu ubezpieczeń społecznych należy do sfery jego samodzielnych uprawnień i nie podlega ocenie sądu (wyrok SN z dnia 9 września 1997 r., sygn. akt II UKN 218/97, OSNAPiUS 1998, nr 13, poz. 401). Zainteresowany może w każdym czasie zażądać zamiany świadczenia wypłacanego na inne, również przysługujące.

Ogólną zasadą prawa emerytalno-rentowego jest to, że świadczenia wypłaca się na wniosek zainteresowanego, poczynając od dnia powstania prawa do emerytury/renty (tj. spełnienia ustawowych warunków), lecz nie wcześniej niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o świadczenie lub wydano decyzję z urzędu, o czym stanowi art. 129 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 roku, Nr 152, poz.1227 z późniejszymi zmianami).

Zasadą jest jednak przyznawanie emerytury z urzędu. Jeśli renta jest dla Pana korzystniejsza – proszę wnioskować o wypłatę tego świadczenia.