Doniesienie po latach na policję o pobicie

Instytucja przedawnienia ścigania przestępstwa

Nie sadzę, aby groziła Pani odpowiedzialność za czyn popełniony kilka lat temu, z kilku względów, o których poniżej.

Po pierwsze, należałby spojrzeć na kwestię przedawnienia karalności czynu. Nie napisała Pani, jakiego okresu czasu dotyczyło zdarzenie – roku 1993 czy późniejszego. Przedawnienie ścigania przestępstwa to instytucja uregulowana w art. 101 Kodeksu karnego. Zgodnie z nim „karalność przestępstwa ustaje, jeżeli od czasu jego popełnienia upłynęło lat:

1) 30 – gdy czyn stanowi zbrodnię zabójstwa;

2) 20 – gdy czyn stanowi inną zbrodnię;

2a) 15 – gdy czyn stanowi występek zagrożony karą pozbawienia wolności przekraczającą 5 lat;

3) 10 – gdy czyn stanowi występek zagrożony karą pozbawienia wolności przekraczającą 3 lata;

4) 5 – gdy chodzi o pozostałe występki”.

Jeżeli dokonanie przestępstwa zależy od nastąpienia określonego w ustawie skutku, bieg przedawnienia rozpoczyna się od czasu, gdy skutek nastąpił.

Zgodnie natomiast z art. 102 jeżeli w okresie, o którym mowa w art. 101, wszczęto postępowanie, karalność przestępstw określonych powyżej ustaje z upływem 10 lat  od zakończenia tego okresu.

Czy można być oskarżonym o czyn popełniony kilkanaście lat wcześniej?

Po upływie terminu przedawnienia nie można sprawcy przestępstwa pociągnąć do odpowiedzialności karnej. Podstawą ustalenia długości okresu przedawnienia jest czyn, który sprawca w rzeczywistości popełnił, a nie czyn, o którego popełnienie sprawca był oskarżony. Jak trafnie stwierdził to SN w wyroku z dnia 4 marca 2009 r., sygn. akt III KK 322/08, „z punktu widzenia biegu okresu przedawnienia karalności decyduje to, jakie przestępstwo oskarżony w rzeczywistości popełnił, a więc czyn przypisany, a nie o jakie przestępstwo został oskarżony - czyn zarzucany. Przedawnienie karalności dotyczy bowiem przestępstwa, a nie jego kwalifikacji prawnej” (por. również wyrok SN z dnia 9 listopada 2011 r., sygn. akt IV KK 338/11).

Przedawnienie karalności za spowodowanie średniego bądź lekkiego uszczerbku na zdrowiu

O długości terminów przedawnienia karalności (30, 20, 10 lub 5 lat) decyduje ustawowe zagrożenie określone w części szczególnej. Pani czyn należałoby rozpatrywać z punktu widzenia art. 157 – spowodowanie średniego bądź lekkiego uszczerbku na zdrowiu:

„§ 1. Kto powoduje naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia, inny niż określony w art. 156 § 1, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

§ 2. Kto powoduje naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia trwający nie dłużej niż 7 dni, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

§ 3. Jeżeli sprawca czynu określonego w § 1 lub 2 działa nieumyślnie,

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

§ 4. Ściganie przestępstwa określonego w § 2 lub 3, jeżeli naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia nie trwał dłużej niż 7 dni, odbywa się z oskarżenia prywatnego, chyba że pokrzywdzonym jest osoba najbliższa zamieszkująca wspólnie ze sprawcą.

§ 5 .Jeżeli pokrzywdzonym jest osoba najbliższa, ściganie przestępstwa określonego w § 3 następuje na jej wniosek”.

Tak więc należy brać pod uwagę zapis § 3. Przestępstwo zagrożone jest karą pozbawienia wolności do roku, zatem przedawnia się po upływie 5 lat od czasu popełnienia czynu. Jeżeli czyn zostałby popełniony w 1993 r., to przedawnienie mogło nastąpić w 1998 r. Wyjątkiem jest sytuacja opisana w art. 102, czyli przedłużenie przedawnienia karalności czynu. Wystarczy, że w tym okresie 5 lat wszczęto postępowanie karne – wydano postanowienie  o wszczęciu dochodzenia (bądź śledztwa). Przedawnienie nastąpi wtedy po 15 latach od czasu popełnienia czynu.

Po drugie, mąż Pani szwagierki zapewne nie dokonał obdukcji lekarskiej, co bardzo utrudni uprawdopodobnienie popełnienia czynu w obecnym czasie.