Doliczenie stażu pracy za granicą do emerytury

Europejskie przepisy dotyczące ustalania emerytury

Od czasu uzyskania przez Polskę członkostwa w Unii Europejskiej, tj. od dnia 1 maja 2004 r., w Polsce obowiązują wspólnotowe regulacje z zakresu koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego w obszarze emerytur i rent. Wynikające z przepisów wspólnotowych Unii Europejskiej oraz postanowień umów dwustronnych o zabezpieczeniu społecznym zasady koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego oznaczają, że choć każdy kraj ma własne przepisy, obowiązują także przepisy nadrzędne chroniące interesy każdego obywatela UE lub państw, z którym Polskę wiąże umowa. Zgodnie z postanowieniami rozporządzeń wspólnotowych w zakresie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych, osób pracujących na własny rachunek oraz do członków ich rodzin- przemieszczających się w granicach Unii Europejskiej [Rozporządzenie (EWG) Rady Nr 1408/71 z dnia 14.06.1971 r. oraz Rozporządzenie (EWG) Rady Nr 574/72 z dnia 21.03.1972 r.] przy ustalaniu uprawnień do świadczeń emerytalno-rentowych i obliczaniu ich wysokości, uwzględnia się okresy ubezpieczenia przebyte przez wnioskodawcę w różnych państwach członkowskich.

Niemniej jednak przepisy Unii Europejskiej nie wprowadzają jednolitych warunków nabywania prawa do świadczeń emerytalno-rentowych, lecz pozostawiają tę kwestię wewnętrznym regulacjom poszczególnych państw członkowskich. A zatem rodzaje świadczeń emerytalno-rentowych oraz warunki ich nabycia każde państwo członkowskie określa samodzielnie (np. wiek uprawniający do emerytury lub renty, staż wymagany do nabycia prawa do emerytury lub renty) przy zachowaniu generalnej zasady, która obowiązuje wszystkie kraje członkowskie Unii Europejskiej, tzw. koordynacji emerytur, czyli zasady, że emeryci i renciści mają prawo otrzymywać swoje świadczenia w miejscu zamieszkania, bez względu na to, na jakim terytorium, którego państwa członkowskiego mieszkają.

Sumowanie okresów ubezpieczenia – połączenie lat pracy

Przepisy unijne i postanowienia umów dwustronnych dają możliwość sumowania okresów ubezpieczenia. Zatem, jeżeli dana osoba nie posiada okresu podlegania ubezpieczeniu wystarczającego do nabycia prawa do emerytury/renty w jednym państwie, zostaną jej doliczone (na zasadach tam obowiązujących) okresy ubezpieczenia uprawniające do tych świadczeń przebyte w innym państwie, jeśli okresy te się nie pokrywają. A zatem każde państwo członkowskie UE/EFTA lub państwo, z którym Polskę wiąże umowa dwustronna, przyzna prawo do emerytury osobie, która w tym państwie podlegała ubezpieczeniu społecznemu przez co najmniej 12 miesięcy, jeżeli wnioskodawca spełni warunki przewidziane przez przepisy tego państwa.

Doliczanie okresów pracy

Zgodnie zaś z kolejną podstawową zasadą sumowaniu okresów ubezpieczenia lub zamieszkania przy ustalaniu prawa i obliczaniu wysokości emerytur i rent przysługujących na podstawie ustawodawstwa jednego państwa członkowskiego uwzględniane są okresy ubezpieczenia (pracy) lub okresy zamieszkania przebyte na terytorium każdego innego państwa członkowskiego. Przy czym należy mieć na względzie, że okresy zamieszkania za granicą w państwach członkowskich mogą zostać uwzględnione w Polsce tylko w przypadkach, gdy wewnętrzne przepisy prawne danego państwa uzależniają nabycie prawa do świadczeń od przebycia okresów zamieszkania na ich terytorium (jest tak np. w Szwecji czy Finlandii). A zatem jeżeli dana osoba ubiegająca się o przyznanie emerytury w np. Polsce ma zbyt krótki okres ubezpieczenia (pracy) – niewystarczający do nabycia uprawnień do świadczeń na podstawie wewnętrznych przepisów prawnych tego państwa – do okresów ubezpieczenia (pracy) przebytych w tym państwie dolicza się okresy ubezpieczenia (pracy) lub okresy zamieszkania przebyte we wszystkich innych państwach członkowskich UE ( zatem również Danii).

Jeżeli warunkiem nabycia prawa do emerytury jest wykazanie się np. 10 latami stażu pracy (okresów ubezpieczenia), a dana osoba posiada np. w Danii tylko 9 takich lat, pozostałe okresy pracy (ubezpieczenia) powinny zostać uwzględnione przez instytucję z innego państwa członkowskiego (np. Polskę), która rozpatruje ten wniosek o emeryturę.

Jeżeli zatem Pani jest zainteresowana przyznaniem emerytury, a posiada w Danii okres ubezpieczenia niewystarczający do ubieganie się o emeryturę, właściwa instytucja w Danii nie będzie ustalała Pani uprawnień do emerytury. Ten natomiast okres ubezpieczenia zostanie jednak uwzględniony przez instytucje innych państw członkowskich, np. właśnie Polski.

Innymi słowy: jeśli ubiega się Pani o przyznanie polskiej emerytury, a ma okresy składkowe i nieskładkowe zbyt krótkie do nabycia uprawnień do tego świadczenia, wówczas do polskich okresów ubezpieczenia dolicza się okresy ubezpieczenia przebyte we wszystkich innych państwach członkowskich, a zatem również okresy zatrudnienia przebyte tak jak w Pani przypadku w Danii.

Wniosek o minimalną emeryturę – dokumenty do połączenia lat pracy

W takim przypadku do wniosku o emeryturę powinna Pani dołączyć wszelkie posiadane dokumenty potwierdzające okresy ubezpieczenia przebyte w Danii. Jak również do wniosku o emeryturę powinna Pani dołączyć formularz unijny E 207 PL– „Informacje dotyczące przebiegu ubezpieczenia osoby ubezpieczonej”. W formularzu tym należy podać szczegółową informację o okresie ubezpieczenia w Danii. Formularz ten jest dostępny w każdej jednostce ZUS.

Niezależnie od powyższego Pani okres ubezpieczenia w Danii może być uwzględniony wyłącznie na podstawie dokonanego przez duńską instytucję ubezpieczeniową potwierdzenia tego okresu na formularzu unijnym E 205. Takiego potwierdzenia duńska instytucja ubezpieczeniowa dokona na wniosek nw. polskiego organu rentowego.

Generalną zasadą jest obowiązek złożenia wniosku w kraju miejsca pobytu zainteresowanego (zatem Polska) w chwili składania wniosku. W przypadku więc, gdy Pani jako wnioskodawca mieszka w Polsce i posiada okresy ubezpieczenia (pracy) w Polsce oraz w innych krajach członkowskich UE, np. w Danii, właściwą jednostką jest Zakład Ubezpieczeń Społecznych, a dokładniej wyznaczony przez prezesa ZUS-u oddział:

I Oddział ZUS w Warszawie

Wydział Realizacji Umów Międzynarodowych

ul. Kasprowicza 151

01-949 Warszawa

Numer telefonu do Centrum Obsługi Telefonicznej ZUS (COT):
(22) 560 16 00 – koszt połączenia wg umowy klienta z operatorem telekomunikacyjnym.

Istnieje też możliwość złożenia wniosku do oddziału ZUS-u w miejscu zamieszkania osoby zainteresowanej, który następnie przekaże go – po uprzednim skompletowaniu – do rozpatrzenia właściwej jednostce organizacyjnej ZUS-u.