Dołączenie wspólnika do działalności

Pani zamysł dołączenia jako wspólnika do działalności przyjaciela wymaga podjęcia odpowiednich działań. Niestety nie jest możliwe przekształcenie tej działalności w spółkę cywilną lub osobową prawa handlowego (każda z nich wymaga co najmniej dwóch osób, a aktualnie tylko jedna jest przedsiębiorcą).

Założenie spółki metodą dołączenia do działalności jako wspólnik

Najprostsze rozwiązanie na dołączenie do szkoły nauki jazdy to założenie spółki cywilnej przez Panią i znajomego. Najszybciej i najtaniej.

Umowa spółki cywilnej zgodnie z art. 860 § 2 Kodeksu cywilnego powinna zostać sporządzona w formie pisemnej. W przypadku jednak, gdy którykolwiek ze wspólników wnosi do spółki jako wkład nieruchomość, konieczne będzie zawarcie umowy spółki w szczególnej formie, a mianowicie w formie aktu notarialnego. Do elementów istotnych umowy spółki cywilnej należy zaliczyć:

1. zobowiązanie wspólników do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego – umowa spółki powinna więc precyzować wspólny cel gospodarczy, dla którego spółka zostaje zawarta,
2. zobowiązanie do działania w sposób oznaczony dla jego osiągnięcia – powinna zawierać określenie sposobu działania każdego ze wspólników dla osiągnięcia zamierzonego celu.

Brak któregokolwiek z tych postanowień w umowie spółki powoduje, że umowa nie jest umową spółki cywilnej w rozumieniu Kodeksu cywilnego. Według Kodeksu cywilnego:

„Art. 434. Firmą osoby fizycznej jest jej imię i nazwisko. Nie wyklucza to włączenia do firmy pseudonimu lub określeń wskazujących na przedmiot działalności przedsiębiorcy, miejsce jej prowadzenia oraz innych określeń dowolnie obranych. musi mieć”.

Spółka cywilna nie jest przedsiębiorcą, a zatem nie może działać pod firmą w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego. Inaczej rzecz się ma w stosunku do wspólników. Wspólnicy mogą działać pod dowolną nazwą. Stanowi ona swojego rodzaju identyfikator, który pozwala na wyróżnienie ich na rynku. Firmą osoby fizycznej jest jej imię i nazwisko (art. 434). Dlatego też w razie, gdy członkami spółki cywilnej są osoby fizyczne, Minister Finansów i urzędy skarbowe przyjmowały, że nazwa spółki cywilnej powinna zawierać co najmniej imiona i nazwiska wszystkich wspólników, ze wskazaniem, że zawarli oni spółkę cywilną. Dopuszczano również możliwość zamieszczenia jedynie pierwszych liter imion wspólników. Nie można jednak modyfikować ich nazwisk.

Należy zwrócić uwagę na wyrok NSA z dnia 14 września 2010 r., sygn. akt I FSK 1443/09. Sąd orzekł, że nazwa spółki cywilnej jako podatnika nie musi uzewnętrzniać imion i nazwisk wspólników ją tworzących. Organy podatkowe mają wiedzę o danych wspólników ze zgłoszenia identyfikacyjnego (aktualizacyjnego). Zdaniem NSA dla celów oznaczenia spółki cywilnej jako podatnika VAT, to nie osoby fizyczne wchodzące w skład spółki mają jako podatnicy dokonać zgłoszenia identyfikacyjnego lub aktualizacyjnego, lecz sama spółka. Wspólnicy, uzgadniając nazwę spółki, powinni mieć na uwadze, że przytoczony wyrok NSA dotyczy sfery podatków.

Natomiast w orzecznictwie Sądu Najwyższego znaleźć można wymóg, aby wspólnicy spółki cywilnej oznaczali swoją działalność imionami i nazwiskami. Co więcej, unikanie przez spółkę podawania nazwisk jej wspólników może być sygnałem ostrzegawczym dla kontrahentów. Dlatego też warto zamieścić w nazwie imiona i nazwiska wspólników, a dla celów podatkowych w zgłoszeniu identyfikacyjnym można wskazać nazwę skróconą.

W konsekwencji przyjmuje się, że nazwa spółki powinna zawierać co najmniej imiona i nazwiska wszystkich wspólników ze wskazaniem, że zawarli spółkę cywilną (np. Jan Kowalski, Zygmunt Sobiech spółka cywilna bądź poprzez użycie skrótu s.c.). Poza imionami wspólnicy mogą zamieścić w nazwie określenia wskazujące na przedmiot działalności, miejsce jej prowadzenia.

Konieczność ustalenia zasad współpracy

Najpierw konieczne, przed dołączeniem do działalności przyjaciela, byłoby ustalenie zasad współpracy, prowadzenia firmy, wkładów, udziałów w zyskach i stratach.

Zgodnie z art. 861 Kodeksu cywilnego „wkład wspólnika może polegać na wniesieniu do spółki własności lub innych praw albo na świadczeniu usług”. Umowa spółki musi określać przedmiot wkładu ze wskazaniem wspólnika wnoszącego rzeczony wkład. W doktrynie przyjmuje się, że przynajmniej jeden ze wspólników powinien wnieść wkład do spółki. Tytułem wkładu można wnieść:

• własność rzeczy ruchomych (np. samochód, maszyny),
• nieruchomości,
• prawa majątkowe (np. papiery wartościowe),
• użytkowanie wieczyste,
• prawa względne (wierzytelności) przysługujące wobec osób trzecich,
• udziały bądź akcje w spółkach kapitałowych (do ich wspólności mają wówczas zastosowanie: art. 184 Kodeksu spółek handlowych dotyczący udziałów oraz art. 333 § 2 i 3 – dotyczący akcji)
• zorganizowany kompleks praw (składników niematerialnych i materialnych) w postaci przedsiębiorstwa (art. 551 Kodeksu cywilnego).

Wkładem może być też wniesienie rzeczy do używania. W takiej sytuacji wspólnik wnosi oznaczone w umowie rzeczy do czasowego z nich korzystania, a nie na współwłasność wspólników (wspólnik, który wnosi określone rzeczy dalej zostaje ich właścicielem). Jak pokazuje praktyka, takie rozwiązanie jest często stosowane. Po pierwsze nie wymaga się szczególnej formy takiego rozwiązania, po drugie w przypadku rozwiązania spółki rzecz wraca do jej właściciela.

Wkładem może być też wniesienie usług na rzecz tworzonej spółki cywilnej (np. usługi księgowe, usługi reklamowe). W takim wypadku w umowie należy precyzyjnie określić wymiar i zakres świadczonych usług oraz wartość takiego świadczenia. W przypadku wniesienia wkładu do spółki w postaci nieruchomości niezbędne jest, by umowa spółki została sporządzona w formie aktu notarialnego.

Prowadzenie spraw spółki przez wspólników

Każdy wspólnik jest uprawniony i zobowiązany do prowadzenia spraw spółki – po dołączeniu do działalności przyjaciela i założeniu spółki. Z tego powodu, iż jest to obowiązek każdego ze wspólników, nie mogą oni za to pobierać żadnego wynagrodzenia. Osobiste świadczenie pracy na rzecz spółki wynika z istoty członkostwa w spółce.

Każdy ze wspólników może bez uprzedniej uchwały prowadzić sprawy, które nie przekraczają zakresu zwykłych czynności spółki. Przy określaniu, co jest zwykłą czynnością spółki, należy mieć na względzie następujące kryteria:

• okoliczności konkretnego przypadku, a w szczególności cel i rodzaj działalności spółki,
• przynależność ocenianej czynności do tego rodzaju działalności,
• doniosłość z punktu widzenia rozmiaru działalności.

W umowie spółki cywilnej można oznaczyć, co wspólnicy rozumieją przez czynności zwykłego zarządu. Najbardziej typowym postanowieniem w tej dziedzinie jest rozróżnienie kwotowe, do wysokości jakiej wspólnik może działać.

Zgodnie z art. 863 § 3 Kodeksu cywilnego „każdy wspólnik może bez uprzedniej uchwały wspólników wykonać czynność nagłą, której zaniechanie mogłoby narazić spółkę na niepowetowane straty”. Prawo takie przysługuje każdemu wspólnikowi niezależnie od zapisów dotyczących prowadzenia spraw spółki. Czynnością nagłą jest czynność, której potrzeba dokonania powstaje nagle, należy jej dokonać bezzwłocznie, a więc nie można czekać na podjęcie uchwały wspólników czy też na podjęcie działań przez upoważnionego do prowadzenia spraw wspólnika. Czynność nagła może być zarówno czynnością należącą do zakresu zwykłych czynności spółki, jak i przekraczającą ten zakres.

Zawarcie umowy spółki cywilnej

W sytuacji zawierania umowy spółki, w ramach dołączenia do działalności jako wspólnik, stają się Państwo stronami. Strony mogą swobodnie określić, która ze stron (lub w jakich proporcjach) będzie ponosić koszty związane z zawarciem umowy. W przypadku braku takiej regulacji zastosowanie znajduje art. 547 § 3 Kodeksu cywilnego (zasada równego podziału kosztów). Do kosztów zawarcia umowy można tytułem przykładu zaliczyć:

• koszty notarialne,
• koszty związane z koniecznością oszacowania wartości przedmiotu umowy,
• wykonania dodatkowych ekspertyz,
• koszty pomocy prawnej,
• sprawdzenie przez biegłych stanu majątku drugiej strony,
• koszty negocjacji,
• koszty podatkowe.

Rejestracja wspólników, nie samej spółki

Spółka cywilna nie jest przedsiębiorcą, status przedsiębiorcy muszą posiadać wszyscy wspólnicy spółki cywilnej. Spółka cywilna sama w sobie nie podlega rejestracji w CEIDG ani w KRS. Rejestracji podlegają wspólnicy. Jeśli wspólnikami są osoby fizyczne i nie są jeszcze przedsiębiorcami, rejestrują się w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG) dokonują wypełniając oddzielny wniosek o wpis na formularzu CEIDG-1. Wspólnik jest zobowiązany uzyskać wpis przed podjęciem działalności w ramach spółki.

Pani musiałaby dokonać wpisu do CEIDG, a znajomy dokopać zmiany swego wpisu – celem ujawnienia prowadzenia działalności w formie spółki cywilnej. Konieczne jest złożenie wniosku do rejestru REGON (na formularzu RG-OP) oraz dołączenie informację o wspólnikach (na formularzu RG-SC) i umowy spółki cywilnej. Dokumenty można złożyć osobiście, listownie lub przez pełnomocnika w GUD dla województwa.

Numer REGON jest potrzebny, żeby uzyskać numer NIP. Po uzyskaniu numeru REGON oraz NIP składa się wniosek o aktualizację danych wszystkich wspólników spółki cywilnej wpisanych do CEIDG. Można wydrukować informację o wpisie spółki do rejestru REGON. Taki wydruk jest równoznaczny z urzędowym potwierdzeniem dokonania wpisu tych informacji w rejestrze REGON.

Przy zgłoszeniu należy uiścić podatek od czynności cywilnoprawnej, jaką jest zawarcie umowy. Stawka podatku wynosi 0,5% z wartości wkładów wniesionych do spółki (druk PCC-3, PCC-3a). Może być konieczne (ze względów fiskalnych) zgłoszenie rejestracyjne do podatku VAT (druk VAT-R).

W następnej kolejności:

1. rachunek bankowy,
2. kasa fiskalna (musi być nowa fiskalizacja),
3. przeniesienie umów na spółkę cywilną.

Potrzebne jest zgłoszenie zmian do ZUS-u znajomego oraz zgłoszenie Pani do ubezpieczeń (oficjalne dołączenie do szkoły nauki jazdy). Wspólnicy spółki dokonują zgłoszenia do ubezpieczeń samodzielnie. Jeżeli spółka planuje zatrudnianie pracowników lub zleceniobiorców, konieczne jest zgłoszenie jej jako płatnika składek w ZUS-ie.