Dłużnik rzeczowy

Na czym polega odpowiedzialność dłużnika rzeczowego?

Banki, udzielając kredytów albo pożyczek, w sposób odpowiedni zabezpieczają swoje pieniądze. Liczba i rodzaj zabezpieczeń zależy głównie od kwoty kredytu i zdolności kredytowej klienta. Zabezpieczeniem kredytu może być hipoteka, zastaw rejestrowy, polisa na życie, przewłaszczenie na zabezpieczenie, poręczenie.

Na wstępie pragnę zaznaczyć, że odpowiedzialność dłużnika rzeczowego polega na tym, iż jego wierzyciel może szukać zaspokojenia z pewnego konkretnego przedmiotu należącego do majątku dłużnika. W opisywanym przypadku taka odpowiedzialność istnieje w stosunku do Państwa gruntu, który, jak rozumiem, był zastawiony pod hipotekę. Państwo, jako poręczyciele, odpowiadacie za brak spłaty kredytu na równi z dłużnikiem głównym (Państwa córką). Wobec tego że główny dłużnik, który zaciągnął kredyt, nie spłaca go, bank wybiera sobie osobę (dłużnik główny i poręczyciele) do spłaty według największego prawdopodobieństwa uzyskania zaspokojenia swojej wierzytelności. Jeżeli dłużnik nie wykonuje swojego obowiązku w terminie, bank jest zobowiązany niezwłocznie zawiadomić o tym poręczyciela (art. 880 K.c.). Wymóg ten ma na celu ochronę poręczyciela przed naliczaniem odsetek za opóźnienie.

Czy wierzyciel może żądać spłaty całego długu od poręczyciela?

Co do zasady, zgodnie z art. 881 K.c., dłużnik i poręczyciel odpowiadają względem wierzyciela na zasadach solidarności. W tym przypadku występuje tzw. solidarność bierna, czyli solidarność dłużników określona w przepisie art. 366 § 1 K.c. Zgodnie z zasadami tego rodzaju odpowiedzialności, wierzyciel może żądać całości lub części świadczenia od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna, a zaspokojenie wierzyciela przez któregokolwiek z dłużników zwalnia pozostałych. Zatem skoro dłużnik i poręczyciel odpowiadają względem wierzyciela solidarnie, to wierzyciel może np. zażądać spłaty całego długu od poręczyciela, czyli od Pana i Pana żony.

W przedstawionym przypadku odpowiedzialność rzeczowa Pana i Pana żony ogranicza się jednak tylko do kwoty, na jaką Państwo zastawiliście grunt (hipoteka).

Co prawda, stosownie do art. 69 ustawy o księgach wieczystych i hipotece hipoteka zabezpiecza także odsetki (nieprzedawnione) i koszty postępowania, ale nie zmienia to granic odpowiedzialności. Odsetek i kosztów można dochodzić tylko w ramach kwoty hipotecznej. Gdy – jak w opisanym przypadku – kwota ta jest niższa niż wierzytelność, w praktyce wierzyciel nie uzyska ich od dłużnika rzeczowego.

Innymi słowy bank może szukać zaspokojenia z Państwa gruntu, a już nie z innych przedmiotów majątkowych należących do Pana i Pana żony. Przy czym wierzyciel hipoteczny (bank) może szukać zaspokojenia nieruchomości tylko w takim zakresie, w jakim jego wierzytelność była zabezpieczona hipoteką.

Brak spłaty kredytu przez dłużnika głównego a odpowiedzialność poręczyciela za powstały dług 

Z tego wynika, że wobec braku spłaty kredytu przez dłużnika głównego (Państwa córkę), bank może zwrócić się do Państwa o spłatę kredytu. Pytanie jest takie, na jaką kwotę została ustanowiona hipoteka na Państwa grunt – ponieważ wyłącznie do tej kwoty kształtuje się Państwa odpowiedzialność za spłatę kredytu córki. Niestety nie da się tego uniknąć. Dlatego proponowałabym skontaktowanie się z bankiem i próbę restrukturyzowania kredytu na takie raty, które umożliwiałyby Państwu rozsądną spłatę, bez nadmiernego rujnowania swojego budżetu. Chyba że jednak zdecydujecie się Państwo na sprzedaż gruntu w celu pokrycia długów córki.

Obawiam się zatem, że nie da się uniknąć odpowiedzialności za długi córki, jedyna droga to porozumieć się z bankiem co do dogodności ewentualnych spłat.