Dłużnik alimentacyjny a zagraniczne prawo jazdy

Decyzja o uznaniu dłużnika alimentacyjnego za uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych

Zgodnie z art. 5 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów:

„1. Organ właściwy dłużnika przekazuje komornikowi sądowemu informacje mające wpływ na skuteczność prowadzonej egzekucji, w szczególności zawarte w wywiadzie alimentacyjnym oraz oświadczeniu majątkowym dłużnika alimentacyjnego.

2. W przypadku gdy dłużnik alimentacyjny nie może wywiązać się ze swoich zobowiązań z powodu braku zatrudnienia, organ właściwy dłużnika:

1) zobowiązuje dłużnika alimentacyjnego do zarejestrowania się jako bezrobotny albo jako poszukujący pracy w przypadku braku możliwości zarejestrowania się jako bezrobotny;

2) informuje właściwy powiatowy urząd pracy o potrzebie aktywizacji zawodowej dłużnika alimentacyjnego.

3. W przypadku gdy dłużnik alimentacyjny uniemożliwia przeprowadzenie wywiadu alimentacyjnego lub odmówił:

1) złożenia oświadczenia majątkowego,

2) zarejestrowania się w powiatowym urzędzie pracy jako bezrobotny albo poszukujący pracy,

3) bez uzasadnionej przyczyny, w rozumieniu przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, wykonywania prac społecznie użytecznych, prac interwencyjnych, robót publicznych, prac na zasadach robót publicznych albo udziału w szkoleniu, stażu lub przygotowaniu zawodowym dorosłych

– organ właściwy dłużnika wszczyna postępowanie dotyczące uznania dłużnika alimentacyjnego za uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych.

3a. Decyzji o uznaniu dłużnika alimentacyjnego za uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych nie wydaje się wobec dłużnika alimentacyjnego, który przez okres ostatnich 6 miesięcy wywiązywał się w każdym miesiącu z zobowiązań alimentacyjnych w kwocie nie niższej niż 50% kwoty bieżąco ustalonych alimentów.

3b. Jeżeli decyzja o uznaniu dłużnika alimentacyjnego za uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych stanie się ostateczna, organ właściwy dłużnika:

1) składa wniosek o ściganie za przestępstwo określone w art. 209 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny oraz

2) po uzyskaniu z centralnej ewidencji kierowców informacji, że dłużnik alimentacyjny posiada uprawnienie do kierowania pojazdami, kieruje wniosek do starosty o zatrzymanie prawa jazdy dłużnika alimentacyjnego wraz z odpisem tej decyzji.

4. W przypadkach, o których mowa w ust. 3 pkt 2 i 3, starosta jest obowiązany do informowania o tym organu właściwego dłużnika.

4a. Organ właściwy dłużnika alimentacyjnego przekazuje powiatowemu urzędowi pracy informacje o utracie statusu dłużnika alimentacyjnego lub ustaniu potrzeby aktywizacji zawodowej dłużnika alimentacyjnego.

5. Na podstawie wniosku, o którym mowa w ust. 3b, starosta wydaje decyzję o zatrzymaniu prawa jazdy.

6. Uchylenie decyzji o zatrzymaniu prawa jazdy następuje na wniosek organu właściwego dłużnika skierowanego do starosty, gdy:

1) ustanie przyczyna zatrzymania prawa jazdy, o której mowa w ust. 3, oraz dłużnik alimentacyjny przez okres ostatnich 6 miesięcy wywiązał się w każdym miesiącu z zobowiązań alimentacyjnych w kwocie nie niższej niż 50% kwoty bieżąco ustalonych alimentów lub

2) nastąpi utrata statusu dłużnika alimentacyjnego.”

Zatem aby nie zostać uznanym dłużnikiem alimentacyjnym, należy wywiązywać się ze swojego obowiązku co najmniej w 50% przez okres co najmniej 6 miesięcy.

Zatrzymanie prawa jazdy za długi alimentacyjne

Decyzję o zatrzymaniu prawa jazdy wydaje co prawda starosta, ale jest to tak zwana decyzja związana, tzn. jej treść i sam fakt wydania zależy wyłącznie od wniosku wójta (burmistrza, prezydenta miasta).

Jeżeli w sprawie nie wystąpiły te przesłanki, to decyzję wójta (burmistrza, prezydenta miasta) należy skarżyć. Zaniedbanie tego sprawi, że stanie się ona ostateczna i późniejsze zaskarżenie decyzji starosty o zatrzymaniu prawa jazdy nic już nie da.

Nie mogę się zgodzić z Panem, że przepis ten jest niekonstytucyjny. Zgodnie bowiem z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 12 lutego 2014 r., sygn. K 23/10 – art. 5 ust. 3b ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz. U. z 2012 r., poz. 1228 i 1548) w zakresie, w jakim stanowi, że organ właściwy dłużnika kieruje wniosek do starosty o zatrzymanie prawa jazdy dłużnika alimentacyjnego, jest zgodny z wywodzoną z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej zasadą proporcjonalności.

Podróżowanie samochodem po Polsce na zagranicznym dokumencie

Co do podróżowania przez Pana po Polsce na zagranicznym dokumencie – jest to moim zdaniem (ciągle słyszę o różnej interpretacji organów administracji w tego typu sprawach, w zakresie czy to punktów karnych, czy utraty uprawnień wskutek wyroku sądu karnego) dopuszczalne, jeżeli Pana miejsce zamieszkania i zameldowanie znajduje się w Irlandii.

Zgodnie z art. 4 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami:

„1. Dokumentem stwierdzającym posiadanie uprawnienia do kierowania motorowerem, pojazdem silnikowym lub zespołem pojazdów składającym się z pojazdu silnikowego i przyczepy lub naczepy jest:

1) wydane w kraju:

a) prawo jazdy,

b) pozwolenie wojskowe,

c) międzynarodowe prawo jazdy;

2) wydane za granicą:

a) międzynarodowe prawo jazdy, określone w Konwencji o ruchu drogowym, podpisanej w Genewie dnia 19 września 1949 r. (Dz. U. z 1959 r. poz. 321 i 322),

b) krajowe lub międzynarodowe prawo jazdy, określone w Konwencji o ruchu drogowym, sporządzonej w Wiedniu dnia 8 listopada 1968 r. (Dz. U. z 1988 r., poz. 40 i 44),

c) krajowe prawo jazdy wydane w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej lub państwie członkowskim Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stronie umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym,

d) krajowe prawo jazdy określone w umowie międzynarodowej, której stroną jest Rzeczpospolita Polska;

3) zagraniczny dokument wojskowy, określony w umowach międzynarodowych, których stroną jest Rzeczpospolita Polska.

2. Kierowca może posiadać tylko jedno ważne prawo jazdy. Przepis ten nie dotyczy międzynarodowego prawa jazdy oraz krajowego prawa jazdy osoby, o której mowa w art. 10 ust. 3.

3. Na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nie jest uznawane za ważne prawo jazdy wydane w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej lub państwie członkowskim Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stronie umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, jeżeli na terytorium któregokolwiek z tych państw to prawo jazdy zostało zatrzymane lub czasowo albo na stałe cofnięto posiadane uprawnienie do kierowania pojazdem.”

Uznanie prawa jazdy wydanego w innym państwie UE

Jak więc z powyższego wynika, zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt 2 lit. c ustawy o kierujących pojazdami – dokumentem stwierdzającym posiadanie uprawnienia jest krajowe prawo jazdy wydane w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej lub państwie członkowskim Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stronie umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym. Wobec tego należy rozumieć, że chodzi o prawa jazdy wydane w Austrii, Belgii, Bułgarii, Cyprze, Czechach, Danii, Estonii, Finlandii, Francji, Grecji, Hiszpanii, Holandii, Irlandii, Litwie, Luksemburgu, Łotwie, Malcie, Niemczech, Portugalii, Rumunii, Słowacji, Słowenii, Szwecji, Węgrzech, Wielkiej Brytanii i we Włoszech (Unia Europejska), a także w Szwajcarii oraz w Islandii, Liechtensteinie i Norwegii (Europejskie Porozumienie o Wolnym Handlu – EFTA – strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym).

Uznawane jest więc posiadane przez Pana irlandzkie prawo jazdy. Jednak od lat w Polsce toczy się dyskusja, jak należy interpretować fakt, że kierowca może posiadać tylko jedno ważne prawo jazdy.

Stosownie do dyspozycji art. 4 ust. 2 u.k.p., kierowca może posiadać tylko jedno ważne prawo jazdy. Przepis ten nie dotyczy jednak międzynarodowego prawa jazdy, co oznacza, że można posiadać jednocześnie ważne prawo jazdy oraz międzynarodowe prawo jazdy. Ponadto zakaz nie dotyczy krajowego prawa jazdy wydawanego szefom i cudzoziemskiemu personelowi przedstawicielstw dyplomatycznych, urzędów konsularnych i misji specjalnych państw obcych oraz organizacji międzynarodowych, korzystających z przywilejów i immunitetów dyplomatycznych lub konsularnych. Osoby te mogą zatem posiadać więcej niż jedno prawo jazdy (np. prawo jazdy wydane w Polsce oraz prawo jazdy wydane we własnym państwie). Należy zwrócić uwagę, że powyższe regulacje odnoszą się do dokumentów określanych jako „ważne”.

Zatrzymanie prawa jazdy wydanego w Polsce a wyrobienie prawa jazdy w innym państwie

Zgodnie z art. 4 ust. 3 u.k.p. nie jest uznawane za ważne prawo jazdy wydane w innym państwie członkowskim UE, Konfederacji Szwajcarskiej lub państwie członkowskim Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stronie umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, jeżeli na terytorium któregokolwiek z tych państw to prawo jazdy zostało zatrzymane lub posiadane uprawnienie do kierowania pojazdem zostało cofnięte czasowo albo na stałe. Można zatem przyjąć, iż przez ważne prawo jazdy należy rozumieć prawo jazdy pozostające w mocy, obowiązujące, potwierdzające aktualnie istniejące i niezawieszone uprawnienie. Musi to być prawo jazdy, dla którego nie upłynął jeszcze wskazany w nim okres ważności. Chodzi przy tym o dokument istniejący w sensie materialnym, legalny, mający wszystkie właściwe dla niego cechy i zabezpieczenia, a przy tym niezniszczony, nieprzerobiony i niepodrobiony.

Pan posiada prawo jazdy w Polsce, ważne, ale cofnięte, i ważne prawo jazdy irlandzkie, zaś według prawa polskiego powinien Pan posiadać tylko jedno ważne prawo jazdy. Niewątpliwie więc, gdyby chciał Pan wymienić swoje prawo jazdy irlandzkie na polskie, odmówiono by Panu zgody na jego wymianę, chyba że spełniłby Pan warunki do przywrócenia Panu uprawnień.

Zgodnie z wyrokiem WSA w Gliwicach z dnia 28 lutego 2008 r. sygn. akt II SA/Gl 16/08 – należy przyjąć, że przez posiadanie ważnego prawa jazdy należy rozumieć i takie sytuacje, gdy prawo jazdy nie jest w danym momencie ważne, ale po spełnieniu przewidzianych prawem okoliczności jego ważność może zostać ponownie przywrócona. Również zatem z tego względu wniosek skarżącego o zwrot prawa jazdy nie mógł zostać uwzględniony.

Pan posiada prawo jazdy irlandzkie i nie przebywa w Polsce przez okres 6 miesięcy, więc moim zdaniem prawo jazdy irlandzkie nie powinno zostać Panu odebrane, a Pan nie powinien być ukarany za jazdę na ważnym irlandzkim prawie jazdy.

Tutaj jednak wchodzi w grę praktyka organów polskich powołujących się na ministerstwo, które natomiast powołuje się na wyrok Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich, który w sprawie o sygnaturze C-1/07 orzekł, że państwo członkowskie może odmówić ważności prawa jazdy wydanego w innym kraju, jeżeli wcześniej w stosunku do danej osoby było prowadzone postępowanie sądowe lub administracyjne zakończone wydaniem decyzji o cofnięciu lub zatrzymaniu prawa jazdy.

Niestety muszę Panu odpowiedzieć, że wszystko zależy od praktyki, a praktyka sądów administracyjnych w tym zakresie pokazuje, że na terenie polski należy honorować polskie dokumenty i uprawnienia oraz ich cofnięcie. Dla pewności zawsze proszę mówić, że Pana miejsce zamieszkania i pobytu znajduje się w Irlandii, a w Polsce jest Pan od kilku dni lub tygodni tylko w ramach odwiedzin. Po upływie 6 miesięcy na terenie Polski nie ma wątpliwości, że Pana zagraniczne prawo jazdy powinno zostać wymienione, a nie będzie wymienione, póki cofnięcie Panu uprawnień nadal obowiązuje.

W takim stanie rzeczy jedyne, co może Pan robić w przypadku otrzymania mandatu w Polsce, to odmawiać jego przyjęcia, a w przypadku skierowania sprawy do sądu (co jest konsekwencją odmowy przyjęcia mandatu), argumentować, że posiada Pan uprawnienia do prowadzenia pojazdu na terytorium Polski w związku z treścią art. 4 ust. 1 pkt 2 lit. c ustawy o kierujących pojazdami. Nie gwarantuję jednak proeuropejskiej wykładni przepisu przez sąd.