Dlaczego norweski urząd skarbowy zażądał zapłaty podatku dochodowego?

Czy ulegają przedawnieniu zobowiązania podatkowe zabezpieczone hipoteką?

Na wstępie może odnośnie przedawnienia. W polskim prawie podatkowym (art. 70 § 8 Ordynacji podatkowej) obowiązuje zasada, iż nie ulegają przedawnieniu zobowiązania podatkowe zabezpieczone hipoteką, a upływ terminu przedawnienia ogranicza po prostu zakres egzekucji do przedmiotu hipoteki. Dodatkowo Konwencja między Rzecząpospolitą Polską a Królestwem Norwegii w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu oraz Protokół do tej Konwencji, podpisana w Warszawie dnia 9 września 2009 r. (Dz. U. z dnia 23 lipca 2010 r.) stanowi, iż wierzytelność podatkowa przyjęta przez Polskę do egzekucji nie będzie w Polsce podlegać przedawnieniu (art. 26 ust. 5).

Z Pańskiego opisu jedynie domyślać się można, iż norweski organ podatkowy uznał, iż świadczył Pan pracę najemną, która powinna być opodatkowana na terenie Norwegii. Wymieniona Konwencja stanowi, iż Polska i Norwegia będą udzielały sobie wzajemnie pomocy w egzekucji ich wierzytelności podatkowych. Konwencja ta weszła w życie 25 maja 2010 roku i ma zastosowanie, w uproszczeniu, do dochodów osiąganych od 1 stycznia 2011 roku. Zgodnie z konwencją, jeżeli wierzytelność podatkowa Norwegii, która podlega egzekucji na mocy ustaw tego państwa i jest należna od osoby, która w danym czasie nie może na mocy tych ustaw przeszkodzić jej egzekucji, to taka wierzytelność podatkowa na wniosek właściwego organu Norwegii będzie w celu jej egzekucji przyjęta przez właściwy organ Polski. Taka wierzytelność podatkowa będzie ściągnięta przez Polskę zgodnie z jej ustawodawstwem stosowanym w zakresie egzekucji i poboru jej własnych podatków, tak jakby dana wierzytelność podatkowa była wierzytelnością podatkową Polski.

Działanie zgodne z norweską procedurą na podstawie wewnętrznego prawa norweskiego

Z punktu widzenia podatnika najistotniejszy jest tu fakt, że postępowanie dotyczące istnienia, wymagalności lub kwoty wierzytelności podatkowej Norwegii może być prowadzone jedynie przed sądami lub organami administracyjnymi Norwegii. Tym samym każdy, kto uważa, że nie powinien płacić norweskiego podatku, musi działać w Norwegii zgodnie z norweską procedurą na podstawie wewnętrznego prawa norweskiego. Jeśli zaś podatek był należny i nie uległ przedawnieniu to oczywiście jego zapłata zakończy sprawę.

Przepisy powoływanej tu konwencji obowiązują dopiero od 25 maja 2010 r. i mają zastosowanie w Polsce w odniesieniu do podatków pobieranych u źródła, do dochodu osiągniętego w dniu 1 stycznia lub po tym dniu w roku kalendarzowym następującym po roku, w którym konwencja wejdzie w życie; oraz w odniesieniu do pozostałych podatków od dochodu i zysków majątkowych, do podatków należnych za jakikolwiek rok podatkowy rozpoczynający się w dniu 1 stycznia lub po tym dniu w roku kalendarzowym następującym po roku, w którym konwencja wejdzie w życie.

Jako że brak jest innych przepisów intertemporalnych, stosowanie ww. postanowień do egzekucji zobowiązań z lat wcześniejszych niż 2010 jest wątpliwe – nie wskazuje Pan, w oparciu o jakie przepisy ten watek sprawy się toczy, więc należy wziąć pod uwagę, iż przed wejściem w życie wymienionej konwencji w 2010 r. stosowano konwencję o wzajemnej pomocy administracyjnej w sprawach podatkowych, sporządzoną w Strasburgu dnia 25 stycznia 1988 r. (Dz. U. z dnia 23 listopada 1998 r.). Strony konwencji zapewniały sobie wzajemną pomoc administracyjną w sprawach podatkowych, która obejmuje m.in. pomoc w egzekucji. Z konwencji tej wynika, że (art. 11) na prośbę Norwegii Polska podejmie niezbędne działania w celu egzekucji roszczeń podatkowych norweskich w taki sposób, jakby były one jego własnymi roszczeniami podatkowymi. Powyższe znajduje zastosowanie do roszczeń podatkowych, co do których egzekucji istnieje podstawa w państwie wnioskującym i które, jeżeli nie uzgodniono inaczej między zainteresowanymi stronami, nie są kwestionowane.

Z mojego doświadczenia wynika, że spraw takich jak Pana jest wiele i polscy podatnicy są tu niejako pokrzywdzeni i podwójnie stratni. Gdy podatek winien być zapłacony w Norwegii, a tak często było, mimo że pracodawcy twierdzili zgoła odmiennie (tj. gdy świadczył Pan tam pracę najemną, która powinna tam zostać opodatkowana) – w Polsce opodatkował Pan dochód niesłusznie i winien Pan zapłacić podatek w Norwegii a w Polsce skorygować rozliczenie, z tym że na ogół w momencie gdy polski podatnik dowiaduje się o problemie, w kraju upływa już termin przedawnienia i fiskus nie pozwala na korektę deklaracji – tym samym podatek płacony de facto jest i w Polsce, i w Norwegii.

Opis stanu faktycznego z sierpnia 2014 r.