Deputat górniczy dla wdowy

Kwestie związane z ekwiwalentem reguluje ustawa z dnia 6 lipca 2007 roku o ekwiwalencie pieniężnym z tytułu prawa do bezpłatnego węgla dla osób uprawnionych z przedsiębiorstw robót górniczych.

W myśl art. 2 pkt 1 tejże ustawy użyte w ustawie określenie „osoby uprawnione” oznaczają emerytów i rencistów mających ustalone prawo do emerytury lub renty, którzy pobierali bezpłatny węgiel w naturze od przedsiębiorstw robót górniczych lub przeszli na emeryturę lub rentę z tych przedsiębiorstw oraz wdowy, wdowcy i sieroty mające ustalone prawo do renty rodzinnej po byłych pracownikach przedsiębiorstw robót górniczych, uprawnionych do bezpłatnego węgla na podstawie Układu Zbiorowego Pracy dla pracowników zakładów górniczych z dnia 21 grudnia 1991 r., i którzy uzyskali emeryturę lub rentę przed dniem 1 stycznia 2007 r., a po dniu 31 grudnia 2001 r. nie pobierali ekwiwalentu.

Z kolei jak podkreślono w wyroku Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 18 kwietnia 2012 r., sygn. akt III AUa 81/12 prawo do ekwiwalentu pieniężnego jest świadczeniem szczególnym i wyjątkowym, wobec czego przepisy regulujące to prawo należy interpretować w sposób ścisły i gwarantujący zachowanie celu uzasadniającego to odstępstwo.

Osobą uprawnioną do ekwiwalentu jest zatem wdowa, która ma ustalone prawo do renty rodzinnej po zmarłym mężu, który miał prawo do ekwiwalentu, ale Panu chodzi jedynie o wypłatę ekwiwalentu według reguł art. 8 ustawy, o czym napiszę niżej.

Odnośnie dokumentów, jakie należy dostarczyć do ZUS, to definiuje te kwestie art. 7 powołanej ustawy, stanowiąc przede wszystkim, że ekwiwalent wypłaca Zakład Ubezpieczeń Społecznych zgodnie z harmonogramem na wniosek osoby uprawnionej.

Oznacza to, że osoba uprawniona zawsze musi ów wniosek złożyć, jak stanowi dalej przepis: wnioski o wypłatę ekwiwalentu zgłasza się do końca I kwartału roku, w którym ekwiwalent ma zostać wypłacony po raz pierwszy.

Wniosek o wypłatę ekwiwalentu zawiera:

1. imię i nazwisko osoby uprawnionej;
2. numer PESEL albo rodzaj i numer dokumentu tożsamości obcokrajowca;
3. adres zamieszkania osoby uprawnionej;
4. numer świadczenia osoby uprawnionej;
5. nazwę przedsiębiorstwa robót górniczych.

Do wniosku należy dołączyć dokument potwierdzający uprawnienie do ekwiwalentu i określający jego wysokość oraz oświadczenie osoby uprawnionej o niepobieraniu w latach 2002-2007 lub za ich część, ekwiwalentu lub bezpłatnego węgla w naturze.

Z tym tylko bardzo ważnym zastrzeżeniem, że Pana zmarły tata już złożył wniosek o wypłatę tego ekwiwalentu przed śmiercią, skoro go otrzymywał, a zatem w myśl tezy wyroku Sądu Najwyższego z dnia 4 kwietnia 2014 r., sygn. akt I BU 13/13 do zastosowania art. 8 ust. 1 ustawy z 2007 r. o ekwiwalencie pieniężnym z tytułu prawa do bezpłatnego węgla dla osób uprawnionych z przedsiębiorstw robót górniczych wystarczające jest złożenie przez emeryta górniczego przed śmiercią pierwszego wniosku o wypłatę ekwiwalentu, bez konieczności złożenia wniosku o wypłatę za następne lata.

Zastosowanie w sprawie będzie miał zatem art. 8.1 ustawy, który stanowi, iż w razie śmierci osoby uprawnionej, która zgłosiła wniosek o wypłatę ekwiwalentu, należny jej ekwiwalent wypłaca się małżonkowi oraz dzieciom, z którymi prowadziła wspólne gospodarstwo domowe, a w razie ich braku – małżonkowi i dzieciom, z którymi osoba ta nie prowadziła wspólnego gospodarstwa domowego, a w razie ich braku – innym członkom rodziny uprawnionym do renty rodzinnej lub na których utrzymaniu pozostawała ta osoba.

Tak więc Pana mama powinna dostać ekwiwalent bez potrzeby składania wniosku, bo art. 7 ust 7 mówi, że w przypadku wypłaty przez ZUS ekwiwalentu na wniosek, o którym mowa w ust. 1-4, ekwiwalent w następnych latach wypłaca się bez konieczności złożenia kolejnych wniosków o jego wypłatę.