Darowizna na rzecz zagranicznej instytucji

Darowizny na rzecz zagranicznego podmiotu

Co do zasady dokonanie przez polskiego podatnika – osobę fizyczną – darowizny na rzecz zagranicznego podmiotu nie rodzi po stronie polskiego podatnika obowiązków podatkowych.

Choć brak orzeczeń na gruncie darowizny na rzecz fundacji amerykańskich, to jednak warto zwrócić uwagę na podobny problem dotyczący darowizny akcji/udziałów przez podatnika polskiego (osobę fizyczną) na rzecz spółki cypryjskiej. Organy podatkowe prezentują stanowisko, iż zdarzenie takie nie rodzi jakichkolwiek skutków w podatku PIT – tak: interpretacja indywidualna z 6 kwietnia 2011 r. (ILPB2/415-39/11-2/WS).

Z jej uzasadnienia: „Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (j.t.: Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 5 stycznia 2011 r. (data wpływu 10 stycznia 2011 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych darowizny udziałów (akcji) w polskich spółkach kapitałowych na rzecz spółki kapitałowej z siedzibą na Cyprze – jest prawidłowe.

W dniu 10 stycznia 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych darowizny udziałów (akcji) w polskich spółkach kapitałowych na rzecz spółki kapitałowej z siedzibą na Cyprze oraz podatku od spadków i darowizn w zakresie konsekwencji podatkowych ciążących na darczyńcy.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca jest osobą fizyczną, posiadającą miejsce zamieszkania w Polsce i podlegającą w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu.

Zainteresowany posiada udziały w spółkach z o.o. i akcje w spółkach akcyjnych, dalej: Spółki. Siedziby Spółek znajdują się w Polsce. Wnioskodawca zamierza dokonać przekazania całości lub części posiadanych przez siebie udziałów lub akcji w Spółkach, w drodze darowizny na rzecz spółki kapitałowej, będącej cypryjskim rezydentem podatkowym i posiadającej na Cyprze nieograniczony obowiązek podatkowy (zwanej dalej: EurCo). Umowy darowizny zostaną poddane polskiemu prawu cywilnemu i spełniać będą wszelkie przesłanki uznania za darowizny dokonane na podstawie polskich przepisów prawa cywilnego.

W szczególności, Wnioskodawca nie uzyska żadnego świadczenia wzajemnego związanego z darowaniem EurCo udziałów lub akcji w Spółkach.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

1. Czy w przedstawionym powyżej stanie faktycznym przekazanie udziałów lub akcji w Spółkach w drodze darowizny na rzecz EurCo będzie skutkowało powstaniem obowiązku podatkowego po stronie Wnioskodawcy w podatku od spadków i darowizn.
2. Czy w przedstawionym powyżej stanie faktycznym przekazanie udziałów lub akcji w Spółkach w drodze darowizny na rzecz EurCo będzie skutkowało dla Wnioskodawcy powstaniem przychodu (dochodu) opodatkowanego podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Tutejszy Organ informuje, iż przedmiotem niniejszej interpretacji jest odpowiedź na pytanie nr 2 w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych. Natomiast w przedmiocie podatku od spadków i darowizn (odpowiedź na pytanie nr 1) w dniu 6 kwietnia 2011 r. została wydana interpretacja indywidualna nr ILPB2/436-10/11-2/WS.

Zdaniem Wnioskodawcy, w odniesieniu do pytania nr 2, w przedstawionym stanie faktycznym przekazanie udziałów lub akcji w Spółkach w drodze darowizny na rzecz EurCo nie będzie skutkowało dla Wnioskodawcy powstaniem przychodu (dochodu) opodatkowanego podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy o PIT, osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (nieograniczony obowiązek podatkowy). Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o PIT opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. Na podstawie ust. 2 art. 9 ustawy o PIT, za dochód ze źródła przychodów ustawa rozumie nadwyżkę sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągniętą w roku podatkowym. Poszczególne źródła przychodów wymienione zostały w art. 10 ust. 1 ustawy o PIT.

W przypadku podatników podatku dochodowego od osób fizycznych przez przychody podatkowe należy rozumieć, zgodnie z ogólną definicją zawartą w art. 11 ust. 1 ustawy o PIT, otrzymane lub pozostawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Jak zostało wskazane powyżej, przedstawione we wniosku przekazanie udziałów lub akcji Spółek na rzecz EurCo stanowi darowiznę. Dokonując darowizny, Wnioskodawca przekaże aktywa ze swojego majątku (udziały lub akcje Spółek) na rzecz EurCo, w zamian nie otrzymując żadnych świadczeń pieniężnych bądź niepieniężnych od obdarowanego. Wnioskodawca w szczególności nie otrzyma jakiejkolwiek zapłaty za darowane udziały. Nie otrzyma także udziałów w EurCo. Tym samym, skutkiem darowizny będzie wyłącznie jednostronne przysporzenie po stronie EurCo.

W związku z powyższym należy uznać, iż w świetle ogólnych zasad określania przychodu podatkowego zawartych w art. 11 ustawy o PIT, brak jest podstaw do uznania, że w związku z dokonaniem darowizny powstałby po stronie Wnioskodawcy przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

W szczególności nie powstanie po stronie Wnioskodawcy przychód z tytułu kapitałów pieniężnych. Zgodnie bowiem z art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a) ustawy o PIT, za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, przychody z odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną oraz papierów wartościowych. W konsekwencji, należy uznać, że przychód należny z tytułu przeniesienia udziałów lub akcji powstaje tylko pod warunkiem, gdy to przeniesienie następuje pod tytułem odpłatnym.

Podsumowując, w ocenie Wnioskodawcy, przeniesienie przez niego udziałów lub akcji w Spółkach na rzecz EurCo w formie darowizny nie będzie skutkowało dla niego powstaniem przychodu (dochodu) opodatkowanego na podstawie ustawy o PIT.

Na potwierdzenie powyższego stanowiska Wnioskodawca powołał liczne indywidualne interpretacje podatkowe organów podatkowych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 7 ww. ustawy, jednym ze źródeł przychodów są kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a)-c).

Zgodnie z art. 17 ust. 1 za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się:

1. odsetki od pożyczek;
2. odsetki od wkładów oszczędnościowych i środków na rachunkach bankowych lub w innych formach oszczędzania, przechowywania lub inwestowania, z wyjątkiem środków pieniężnych związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą;
3. odsetki (dyskonto) od papierów wartościowych;
4. dywidendy i inne przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych, których podstawą uzyskania są udziały (akcje) w spółce mającej osobowość prawną lub spółdzielni, w tym również:
1. dywidendy z akcji złożonych przez członków pracowniczych funduszy emerytalnych na rachunkach ilościowych;
2. oprocentowanie udziałów członkowskich z nadwyżki bilansowej (dochodu ogólnego) w spółdzielniach;
3. podział majątku likwidowanej spółki (spółdzielni);
4. wartość dokonanych na rzecz udziałowców i akcjonariuszy nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń, określoną według zasad wynikających z art. 11 ust. 2-2b;
5. przychody z tytułu udziału w funduszach kapitałowych, z zastrzeżeniem ust. 1c;
6. należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, przychody z:
1. odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną oraz papierów wartościowych,
2. realizacji praw wynikających z papierów wartościowych, o których mowa w art. 3 pkt 1 lit. b ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi;
7. przychody z odpłatnego zbycia prawa poboru, w tym również ze zbycia prawa poboru akcji nowej emisji przez pracowniczy fundusz emerytalny w imieniu członka funduszu;
8. przychody członków pracowniczych funduszy emerytalnych z tytułu przeniesienia akcji złożonych na rachunkach ilościowych do aktywów tych funduszy;
9. nominalną wartość udziałów (akcji) w spółce mającej osobowość prawną albo wkładów w spółdzielni objętych w zamian za wkład niepieniężny;
10. przychody z odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych oraz z realizacji praw z nich wynikających.

Treść art. 30b ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, iż od dochodów uzyskanych z odpłatnego zbycia papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych i z realizacji praw z nich wynikających oraz z odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną oraz z tytułu objęcia udziałów (akcji) w spółkach mających osobowość prawną albo wkładów w spółdzielniach w zamian za wkład niepieniężny w postaci innej niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część, podatek dochodowy wynosi 19% uzyskanego dochodu.

Zgodnie z art. 30b ust. 2 pkt 1 powołanej ustawy, dochodem, o którym mowa w ust. 1, jest różnica między sumą przychodów uzyskanych z tytułu odpłatnego zbycia papierów wartościowych a kosztami uzyskania przychodów, określonymi na podstawie art. 22 ust. 1f lub ust. 1g, lub art. 23 ust. 1 pkt 38, z zastrzeżeniem art. 24 ust. 13 i 14.

W myśl natomiast art. 30b ust. 2 pkt 4 ww. ustawy, dochodem, o którym mowa w ust. 1, jest różnica między sumą przychodów uzyskanych z tytułu odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną a kosztami uzyskania przychodów, określonymi na podstawie art. 22 ust. 1f lub art. 23 ust. 1 pkt 38.

Przez pojęcie darowizny rozumieć należy typ umowy nazwanej, opisany w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 ze zm.).

Zgodnie z art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Podstawowym elementem umowy darowizny, niezbędnym do uznania, że dane świadczenie jest darowizną, jest jej nieodpłatność.

Świadczenie jest nieodpłatne wówczas, gdy otrzymujący świadczenie nie świadczy nic w zamian ani też nie zobowiązuje się do innego świadczenia w przyszłości. Przy czym to świadczenie drugiej strony nie musi mieć charakteru majątkowego, może być np. korzyścią osobistą. Jedynym celem, jaki leży u podstaw darowizny, jest chęć przysporzenia majątkowego na rzecz drugiej strony. Jeżeli podatnik dokonuje świadczenia, mając nadzieję uzyskania w zamian, w przyszłości jakiejś korzyści majątkowej lub osobistej, to nie można mówić o darowiźnie.

Ze złożonego wniosku wynika, że Wnioskodawca zamierza przekazać udziały w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością lub akcje spółek akcyjnych na rzecz cypryjskiej spółki kapitałowej w formie darowizny.

Z powołanych powyżej przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że ustawodawca enumeratywnie określił przypadki i zdarzenia, w wyniku których powstaje przychód z kapitałów pieniężnych. W tych przypadkach jest mowa o odpłatnym zbyciu, realizacji praw, objęciu w zamian. Wśród sytuacji skutkujących powstaniem przychodu z kapitałów pieniężnych nie wymieniono przypadków, w których podatnik daruje udziały w spółce mającej osobowość prawną lub akcje spółki akcyjnej.

Mając na uwadze powyższe uregulowania zawarte w cytowanej ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, stwierdzić należy, że wskutek przekazania w formie darowizny na rzecz spółki kapitałowej przedmiotowych udziałów (akcji) po stronie Wnioskodawcy nie powstanie przychód do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych”.

Darowizny na rzecz zagranicznej instytucji

Również przepisy o podatku od spadków i darowizn nie przewidują obowiązku uiszczenia podatku przez darczyńcę. Ewentualny obowiązek uiszczenia takiego podatku spoczywa na obdarowanym i w przypadku darowizny na rzecz zagranicznej instytucji podlegać będzie przepisom prawa państwa, w którym ta instytucja ma siedzibę (w Pani przypadku – amerykańskiego). Zgodnie z art. 5 polskiej ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych. Darowizna nie podlega również opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Co istotne, przepisy ustawy o PIT przewidują możliwość odliczenia od podatku darowizn przekazanych w 2013 r. na cele pożytku publicznego (przy czym nie chodzi tutaj o 1% podatku, tylko o odliczenie darowizn już wcześniej – przed rozliczeniem – przekazanych). Odliczenia można dokonać na rzecz organizacji, ale tylko realizującej cele pożytku publicznego, o których mowa w art. 3 ust. 2 i 3 ustawy o działalności pożytku publicznego i wolontariacie lub na rzecz organizacji realizujących równoważne cele, określonych w przepisach regulujących działalność pożytku publicznego obowiązujących w innym niż Polska państwie UE lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego, prowadzącym działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych.

Darowizny na rzecz organizacji amerykańskich

Maksymalna wartość darowizny do odliczenia to 6%. Jeśli przykładowo podatnik po odliczeniu standardowych kosztów uzyskania przychodów oraz składek ZUS ma dochód w kwocie 85 528 zł, to bez ulgi zapłaci on 14 839 zł. Jeśli skorzysta z ulgi, to zakładając, że jego przychód roczny (przed odliczeniami) wyniósł 100 664, 04 zł i poniósł standardowe koszty z umowy o pracę 1 335 zł, ustali on dochód (przychód – koszty) = 99 329,04 zł. Maksymalna darowizna do odliczenia to 6%, czyli 5 959,74 zł. Dochód do opodatkowania to 79 568 zł. Podatek wyniesie 18% od tej kwoty, czyli 14 322, 24 zł. Faktyczny zysk z korzystania z ulgi przez podatnika wyniesie zatem 517 zł. Niestety możliwość odliczenia darowizny od dochodu dotyczy tylko i wyłącznie darowizn na rzecz organizacji polskich, unijnych lub działających na terenie Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Przepisy nie przewidują natomiast ulgi na darowizny na rzecz organizacji amerykańskich, chyba że darowizna taka dałaby się zakwalifikować jako darowizna na cele kultu religijnego.

Stanowi o tym art. 26 ust. 1 pkt 9 ustawy o PIT, zgodnie z którym podstawę obliczenia podatku, z zastrzeżeniem art. 29-30c oraz art. 30e, stanowi dochód ustalony zgodnie z art. 9, art. 24 ust. 1, 2, 3b-3e, 4, 4a-4e, ust. 6 lub art. 24b ust. 1 i 2, lub art. 25, po odliczeniu kwot darowizn przekazanych na cele:

„a) określone w art. 4 ustawy o działalności pożytku publicznego, organizacjom, o których mowa w art. 3 ust. 2 i 3 tej ustawy, lub równoważnym organizacjom określonym w przepisach regulujących działalność pożytku publicznego obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, prowadzącym działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych, realizującym te cele, z zastrzeżeniem ust. 6e,

b) kultu religijnego,

c) krwiodawstwa realizowanego przez honorowych dawców krwi zgodnie z art. 6 ustawy z dnia 22 sierpnia 1997 r. o publicznej służbie krwi (Dz. U. Nr 106, poz. 681, z późn. zm.), w wysokości ekwiwalentu pieniężnego za pobraną krew określonego przepisami wydanymi na podstawie art. 11 ust. 2 tej ustawy

– w wysokości dokonanej darowizny, nie więcej jednak niż kwoty stanowiącej 6% dochodu”.

Natomiast zupełnie inaczej wygląda kwestia w przypadku darowizny otrzymanej przez polskiego rezydenta podatkowego z USA – w takim przypadku oczywiście powstaje obowiązek podatkowy w podatku od spadków i darowizn.

Warto przy tym wskazać, że w USA, do pewnego limitu, kwoty przekazywane w darowiźnie organizacjom charytatywnym są zwolnione z opodatkowania.

Wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego

Podsumowując kwestie prawnopodatkowe dotyczące darowizny na rzecz zagranicznej instytucji: w sprawach podatkowych zawsze zalecam wystąpienie do właściwego dyrektora izby skarbowej z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego (w tym wypadku przepisów ustawy o VAT). Stanowisko dyrektora jest wiążące dla organu, niewiążące dla Pani. Oznacza to, iż jeśli uda się uzyskać interpretację korzystną (np. akceptującą proponowane przez nas rozwiązanie podatkowe), to wówczas może Pani z powodzeniem się do niego stosować i nie poniesie Pani negatywnych konsekwencji podatkowych czy karnoskarbowych (o ile oczywiście nie wychodzi Pani poza ten stan faktyczny, który opisała Pani we wniosku o interpretację). Jeśli natomiast interpretacja jest niekorzystna, to nie musi Pani się do niej stosować (wcale nie jest powiedziane, że organy nie orzekną inaczej), może Pani także (po uprzednim wezwaniu organu podatkowego do usunięcia naruszenia prawa – jest to swego rodzaju „odwołanie”) zaskarżyć ją do sądu administracyjnego. Opłata urzędowa od wniosku o interpretację (w zakresie jednego stanu faktycznego) wynosi 40 zł (czasem organ każe dopłacać, twierdząc, iż wniosek obejmuje np. kilka stanów faktycznych). Czas oczekiwania na odpowiedź od Ministra Finansów wynosi około trzech miesięcy. Jeśli byłaby Pani zainteresowana sporządzeniem takiego wniosku, to chętnie pomogę.

Dodać należy, że złożenie wniosku o interpretację ma sens tylko wtedy, kiedy zgodnie z prawdą opisze Pani stan faktyczny. Należy jednocześnie stwierdzić, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego czy kontrolnego. Organ wydający interpretację opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego podanego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego, które w przedmiotowej sprawie umożliwiłoby pełną ocenę. Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy – Ordynacja podatkowa jest sam przepis prawa. Organ podatkowy nie ocenia w tym postępowaniu dokumentów dołączonych do wniosku – tak: interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 29 maja 2009 r. (IPPB5/423-97/09-4/PS).