Darowizna wkładu mieszkaniowego ze spadku a zwolnienie z podatku

Udokumentowanie darowizny pieniężnej od osoby bliskiej na potrzeby zwolnienia z podatku od spadków i darowizn

Darowizna podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn po stronie osoby obdarowanej. W przypadku darowizn pomiędzy członkami najbliższej rodziny możliwe jest skorzystanie z całkowitego zwolnienia od podatku zgodnie z art. 4a ustawy SD. W przepisie tym czytamy, że w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, warunkiem jest, aby obdarowani udokumentowali ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.

W przypadku darowizny środków pieniężnych warunkiem niezbędnym do skorzystania z omawianego zwolnienia – jak już wskazano – jest m.in. fakt udokumentowania przez obdarowanego ich otrzymania dowodem przekazania na swój rachunek bankowy albo rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym.

Przekazanie darowizny w gotówce i wpłata środków przez obdarowanego na swój rachunek bankowy

Wprowadzenie warunków zgłoszenia i udokumentowania darowizny miało na celu „zapewnienie szczelności sytemu podatkowego” oraz „uzyskanie pewności prawnopodatkowej odnośnie nabytego majątku”. Powyższe należy rozumieć jako dążenie do zapobieżenia fikcyjnym umowom darowizny sporządzanym wyłącznie dla zmniejszenia obciążeń podatkowych. Innymi słowy, na co wskazał NSA w wyroku z 22 kwietnia 2015 r. (sygn. akt II FSK 619/13), wynikający z art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązek udokumentowania otrzymania darowizny pieniężnej dowodem przekazania na rachunek bankowy nabywcy albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem bankowym wprowadzono jedynie po to, aby podatnicy nie mogli powoływać się na rzekome (fikcyjne) kwoty uzyskane z darowizn od najbliższych członków rodziny np. w postępowaniach dotyczących tzw. nieujawnionych źródeł przychodów.

Obecnie organy podatkowe akceptują, że nawet darowizny gotówkowe podlegają ww. zwolnieniu, jeżeli osoba obdarowana wpłaci następnie środki pieniężne na swój rachunek bankowy. Tak np. pismo z dnia 10.06.2020 r., wydane przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, 0111-KDIB4.4015.63.2017.6.AD, Podatek od spadków i darowizn – zwolnienie darowizny przekazanej w gotówce w ramach najbliższej rodziny.

Również i sądy administracyjne wydają wyroki, w których zmieniają niekorzystne stanowiska fiskusa i jednoznacznie wskazują, że przekazanie darowizny w gotówce i wpłata środków przez obdarowanego na rachunek bankowy daje prawo do zwolnienia. Wyrok NSA z 19.12.2019 r., II FSK 293/18:

„Użyte w art. 4a ust. 1 pkt 2 u.p.s.d. wyrażenie »udokumentowanie – w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne (...) – ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek bankowy nabywcy« należy rozumieć w ten sposób, że dowód ten dokumentuje dokonanie wpłaty lub przelewu środków pieniężnych, będących przedmiotem czynności prawnej darowizny (art. 888 § 1 K.c.), przez darczyńcę na konto obdarowanego, a nie wpłatę lub przelew obdarowanego na własną rzecz w imieniu darczyńcy.”

Ważniejsza wola i zgodny zamiar stron niż tytuł przelewu ze słowem „darowizna”

Tym bardziej zatem za spełnienie warunku należy uznać sytuację, w której środki trafiły bezpośrednio na Pani rachunek bankowy. W takim przypadku nie jest konieczne dokonywanie dodatkowych operacji, takich jak wypłata środków i ponowne ich wpłacenie na rachunek. Nie jest też ważny tytuł przelewu, ponieważ decydujące znaczenia ma wola i zgodny zamiar stron, a nie to, jak strony określą tytuł polecenia przelewu (art. 199a Ordynacji podatkowej).

Ważne jest, aby w ciągu 6 miesięcy, licząc od dnia otrzymania darowizny, dokonała Pani zgłoszenia tego faktu do naczelnika US poprzez formularz SD-Z2.

Zatem w mojej ocenie przelew środków wkładu mieszkaniowego ze spółdzielni mieszkaniowej, który wpłynął na Pani konto, jest wystarczającym dowodem dla urzędu skarbowego, że został spełniony warunek do zwolnienia z podatku od spadków i darowizn.