Czy wrócę do więzienia, jeśli nie spłacę długu?

Warunki przedterminowego zwolnienia z odbycia części kary pozbawienia wolności oraz zarządzenia jej wykonania zostały uregulowane w Kodeksie karnym wykonawczym (K.k.w.) i w art. 75 Kodeksu karnego (K.k.).

Zgodnie z art. 75 K.k. sąd obligatoryjnie zarządzi wykonanie kary, jeżeli skazany w okresie próby popełnił podobne przestępstwo umyślne, za które orzeczono prawomocnie karę pozbawienia wolności oraz może (ale nie musi), jeżeli skazany w okresie próby uchyla się od wykonania nałożonych obowiązków lub orzeczonych środków karnych.

„Art. 75. § 1. Sąd zarządza wykonanie kary, jeżeli skazany w okresie próby popełnił podobne przestępstwo umyślne, za które orzeczono prawomocnie karę pozbawienia wolności.

§ 1a. (58) Sąd zarządza wykonanie kary, jeżeli skazany za przestępstwo popełnione z użyciem przemocy lub groźby bezprawnej wobec osoby najbliższej lub innej osoby małoletniej zamieszkujących wspólnie ze sprawcą w okresie próby rażąco narusza porządek prawny, ponownie używając przemocy lub groźby bezprawnej wobec osoby najbliższej lub innej osoby małoletniej zamieszkujących wspólnie ze sprawcą.

§ 2. Sąd może zarządzić wykonanie kary, jeżeli skazany w okresie próby rażąco narusza porządek prawny, w szczególności gdy popełnił inne przestępstwo niż określone w § 1 albo jeżeli uchyla się od uiszczenia grzywny, od dozoru, wykonania nałożonych obowiązków lub orzeczonych środków karnych.

§ 2a. (59) Sąd zarządza wykonanie kary, jeżeli okoliczności, o których mowa w § 2, zaistnieją po udzieleniu skazanemu pisemnego upomnienia przez sądowego kuratora zawodowego, chyba że przemawiają przeciwko temu szczególne względy.

§ 3. Sąd może zarządzić wykonanie kary, jeżeli skazany po wydaniu wyroku, lecz przed jego uprawomocnieniem się, rażąco narusza porządek prawny, a w szczególności gdy w tym czasie popełnił przestępstwo.

§ 4. Zarządzenie wykonania kary nie może nastąpić później niż w ciągu 6 miesięcy od zakończenia okresu próby.

§ 5. (60) Jeżeli skazany został oddany pod dozór lub zobowiązany do wykonania obowiązków w okresie próby, wniosek o zarządzenie wykonania kary może złożyć również sądowy kurator zawodowy, a także osoba godna zaufania lub przedstawiciel stowarzyszenia, instytucji albo organizacji społecznej, o której mowa w art. 73 § 1.”

Zatem pojawia się pytanie: czy sąd w wyroku skazującym orzekł wobec Pani środek karny w postaci obowiązku naprawienia szkody i zapłaty na rzecz wierzyciela określonej kwoty pieniędzy? Jeżeli taki środek karny został nałożony, a Pani go nie wykona, sąd penitencjarny może zarządzić wykonie pozostałej części kary.

Jeżeli sąd nie orzekł środka karnego i obowiązku naprawy szkody – również sam sąd penitencjarny na podstawie art. 159 K.k.w. może, zwalniając z wykonania części kary, nałożyć na Panią obowiązek naprawienia szkody.

„Art 159. § 1. Warunkowo zwolnionego sąd penitencjarny może w okresie próby oddać pod dozór kuratora sądowego, osoby godnej zaufania, stowarzyszenia, organizacji lub instytucji, do której działalności należy troska o wychowanie, zapobieganie demoralizacji lub pomoc skazanym, oraz nałożyć na niego obowiązki określone w art. 72 § 1 Kodeksu karnego, a jeżeli szkoda wyrządzona przestępstwem, za które skazany odbywa karę, nie została naprawiona, orzec obowiązek określony w art. 72 § 2 Kodeksu karnego. Wobec skazanego za przestępstwo określone w art. 197-203 Kodeksu karnego, popełnione w związku z zaburzeniami preferencji seksualnych, młodocianego sprawcy przestępstwa umyślnego, sprawcy określonego w art. 64 Kodeksu karnego, a także wobec skazanego na karę dożywotniego pozbawienia wolności oddanie pod dozór jest obowiązkowe.”

„Art. 72. § 1. Zawieszając wykonanie kary, sąd może zobowiązać skazanego do:

1) informowania sądu lub kuratora o przebiegu okresu próby,

2) przeproszenia pokrzywdzonego,

3) wykonywania ciążącego na nim obowiązku łożenia na utrzymanie innej osoby,

4) wykonywania pracy zarobkowej, do nauki lub przygotowania się do zawodu,

5) powstrzymania się od nadużywania alkoholu lub używania innych środków odurzających,

6) poddania się leczeniu, w szczególności odwykowemu lub rehabilitacyjnemu, albo oddziaływaniom terapeutycznym,

6a) uczestnictwa w oddziaływaniach korekcyjno-edukacyjnych,

7) powstrzymania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach,

7a) powstrzymania się od kontaktowania się z pokrzywdzonym lub innymi osobami w określony sposób lub zbliżania się do pokrzywdzonego lub innych osób,

7b) opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym,

8) innego stosownego postępowania w okresie próby, jeżeli może to zapobiec popełnieniu ponownie przestępstwa.

§ 1a. Nakładając na sprawcę przestępstwa popełnionego z użyciem przemocy lub groźby bezprawnej wobec osoby najbliższej obowiązek wymieniony w § 1 pkt 7b sąd określa sposób kontaktu skazanego z pokrzywdzonym.

§ 2. Sąd może zobowiązać skazanego do naprawienia szkody w całości lub w części, chyba że orzekł środek karny wymieniony w art. 39 pkt 5, albo do uiszczenia świadczenia wymienionego w art. 39 pkt 7.”

„Art. 39. Środkami karnymi są: (…)

5) obowiązek naprawienia szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, (…)

7) świadczenie pieniężne.”

W przypadku niewykonania nałożonego przez sąd penitencjarny obowiązku naprawienia szkody, sąd ten może zarządzić wykonanie reszty kary.

Konkludując, jeżeli nie ciąży na Pani obowiązek naprawienia szkody, bądź to orzeczony jako środek karny, bądź jako nałożony przez sąd penitencjarny obowiązek na podstawie art. 75 § 2 K.k., sąd nie będzie mógł zarządzić wykonania kary w związku z brakiem spłaty kredytu.

Należy tu bowiem rozróżnić dwie sytuacje, w jakich Pani się znalazła. Jedna regulowana przepisami prawa karnego, związana z orzeczeniem kary za wyłudzenie kredytu. Tu niewykonanie kary może wiązać się z zarządzeniem wykonania wyroku.

Druga sytuacja, należąca do sfery prawa cywilnego, związana z udzieleniem kredytu. W związku z brakiem spłaty kredytu pozostaje Pani dłużnikiem banku lub firmy windykacyjnej. Jeżeli nie będzie Pani spłacać zadłużenia, ryzykuje Pani „szykanami” uregulowanymi w prawie cywilnym, tj. egzekucją komorniczą, ale już nie karą pozbawienia wolności.