Czy mając rentę socjalną, można ubiegać się o rentę rodzinną?

Uwzględniając obowiązujące przepisy prawa, stwierdzić należy, że osoba uprawniona do renty socjalnej może równocześnie pobierać rentę rodzinną.

Zgodnie bowiem z treścią art. 4 ustawy z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej (Dz. U z 2003 r. Nr 135, poz. 1268 z późn. zm.) „renta socjalna przysługuje osobie pełnoletniej całkowicie niezdolnej do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu, które powstało:

1. przed ukończeniem 18. roku życia;
2. w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej – przed ukończeniem 25. roku życia;
3. w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej”.

Ustawodawca zastrzega, że osobie, która powyższe spełnia warunki, przysługuje:

1. „renta socjalna stała – jeżeli całkowita niezdolność do pracy jest trwała,
2. renta socjalna okresowa – jeżeli całkowita niezdolność do pracy jest okresowa”.

Zgodnie z treścią art. 5 „ustalenia całkowitej niezdolności do pracy dokonuje lekarz orzecznik Zakładu, zwany dalej »lekarzem orzecznikiem«, na zasadach i w trybie określonych w ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych”.

Odnosząc do powyższych przepisów oraz opierając się na treści pytania, można stwierdzić, że Pan posiada orzeczoną niezdolność do pracy o charakterze stałym i przyznaną rentę socjalną na stałe.

Zgodnie zatem z treścią art. 7 ust. 1 „renta socjalna nie przysługuje osobie uprawnionej do emerytury, uposażenia w stanie spoczynku, renty z tytułu niezdolności do pracy, renty inwalidzkiej lub pobierającej świadczenie o charakterze rentowym z instytucji zagranicznych, renty strukturalnej, a także osobie uprawnionej do zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego lub nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego”.

Zauważyć należy, że ustawodawca wśród przesłanek warunkujących prawo do renty socjalnej nie wymienia renty rodzinnej.

Biorąc pod uwagę obowiązujące przepisy prawa, renta rodzinna przysługuje uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci miała ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy albo spełniała wymogi do uzyskania jednego z tych świadczeń.

Do renty rodzinnej po zmarłej osobie mają prawo: dzieci własne, dzieci drugiego małżonka, dzieci przysposobione – do ukończenia 16. roku życia lub 25. roku życia, jeżeli się uczą oraz bez względu na wiek, jeżeli stały się całkowicie niezdolne do pracy przed 16. rokiem życia lub w czasie nauki w szkole do ukończenia 25 roku życia.

Z powyższego wynika, że zachowuje Pan również prawo do renty rodzinnej po zmarłym rodzicu – po ukończeniu 25. roku życia, o ile komisja lekarska ZUS (orzecznik ZUS) stwierdzi, że stał się Pan osobą całkowicie niezdolną do pracy przed 16. rokiem życia lub w czasie nauki w szkole do ukończenia 25. roku życia.

Z treści pytania wynika, iż posiada Pan stwierdzoną całkowitą niezdolność do pracy na trwałe, w związku z powyższym renta rodzinna (na jedną osobę przysługuje w wysokości 85% świadczenia zmarłego) przysługuje na stałe.

Podstawę prawną stanowi art. 68 ust. 1 pkt 1-3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 z późn. zm.).

Sadzę, że jak najszybciej, jeszcze w tym miesiącu, należy złożyć wniosek o wypłatę renty rodzinnej. ZUS nie wyrównuje renty rodzinnej wstecz, dlatego upływ czasu jest dla Pana bardzo niekorzystny.

Podpowiadam, że wniosek o rentę rodzinna można wysłać pocztą, nawet niekompletny, liczy się data nadania listu jako data wpływu do ZUS, który najwyżej potem wezwie Pana celem uzupełnienia wniosku o brakujące dokumenty.

Wyjaśniam także, że zgodnie z treścią art. 9 ustawy o rencie socjalnej „w przypadku zbiegu uprawnień do renty socjalnej z uprawnieniem do renty rodzinnej kwota renty socjalnej ulega takiemu obniżeniu, aby łączna kwota obu świadczeń nie przekraczała 200% kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Kwota obniżonej renty socjalnej nie może być jednak niższa niż 10% kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy”.

Ustawodawca zastrzega również, iż „renta socjalna nie przysługuje, jeżeli kwota renty rodzinnej przekracza 200% kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy” (ust. 2).

Dodam, że „renta socjalna wynosi 84% kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy określonej w ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych” (art. 6 ust. 1).

Przy czym od dnia 1 marca 2010 r. najniższa renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy wynosi 706,29 zł. Od dnia 1 marca 2010 r. najniższa renta rodzinna wynosi 706,29 zł.

Reasumując, pobierając rentę socjalną, ma Pan również prawo do renty rodzinnej.