Czy dieta sołtysa jest wynagrodzeniem za pracę?

Uczestnictwo radnego w obradach rady w czasie zwolnienia lekarskiego

Odnosząc się do treści pytania, należy udzielić jednoznacznej odpowiedzi, że dieta radnego nie jest „wynagrodzeniem”, a uczestniczenie radnego w obradach rady w czasie zwolnienia lekarskiego nie stanowi przesłanki uzasadniającej pozbawienie radnego prawa do zasiłku chorobowego, brak jest również podstaw do egzekwowania przez ZUS zwrotu wypłaconej diety w czasie chorobowego.

Zasady ustalania diet dla radnych określa art. 25 ust. 4-8 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r., Nr 142, poz. 1591 z późn. zm.) oraz jego odpowiedniki: ustawa o samorządzie powiatowym oraz ustawa o samorządzie województwa.

Podstawą przyznania diety dla sołtysa jest art. 37b ustawy o samorządzie gminnym. Do diety sołtysa stosujemy identyczne zasady jak do diety radnego.

Zauważyć należy, że skoro przepisy prawa nie przyznały radnym prawa do „wynagrodzenia” za czas zwolnienia od pracy zawodowej w celu umożliwienia czynnego uczestniczenia w pracach organów samorządowych – to oznacza, że radny nie ma prawa żądania takiego wynagrodzenia.

Ponieważ samorządy terytorialne określają zasady wynagrodzenia pracowników, dlatego nie ma teoretycznie również przeszkód natury prawnej, aby samorządy przyznały radnemu wynagrodzenie za czas wykonywania pracy, poza dietą. Nie można zatem stwierdzić, że żaden radny nie otrzymuje wynagrodzenia za pracę.

Nie możemy także przyjąć, że dieta radnego stanowi rekompensatę utraconego wyłącznie wynagrodzenia z powodu nieobecności w pracy, ponieważ wówczas brak byłoby przesłanek do jej wypłaty np. rencistom czy emerytom.

Czym jest dieta przysługująca radnym samorządowym?

Podstawową funkcją diety, która przysługuje radnym samorządowym, jest ekwiwalentność lub rekompensata za poświęcony czas i często ponoszone wydatki związane z wykonywaniem szczególnych obowiązków radnego. O wysokości diety decyduje organ samorządu.

Potwierdzeniem powyższego, iż dietę należy traktować jako ekwiwalent za poświęcony czas i poniesione wydatki, jest również fakt, że dieta oraz kwoty stanowiące zwrot kosztów otrzymywanych przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych i obywatelskich, do wysokości określonej w odrębnych przepisach, są wolne od podatku dochodowego.

Dieta, jaką otrzymuje radny za udział w pracach rady, nie jest wynagrodzeniem za pracę, gdyż podstawą jej wypłaty jest odpowiedni przepis ustawy regulującej ustrój jednostek samorządu terytorialnego.

Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 17 marca 1994 r., sygn. akt III AUr 724/93, rozpatrując sprawę związaną z odmową prawa do zasiłku chorobowego osobie, która w okresie zwolnienia chorobowego uczestniczyła w posiedzeniach zarządu gminy, za które otrzymywała diety, uznał, że uczestniczenie w obradach rady i pobieranie z tego tytułu diety nie może stanowić przesłanki do pozbawienia radnego prawa do przysługującego mu zasiłku chorobowego.

W uzasadnieniu wyroku sąd podniósł, że uczestnictwo w obradach nie jest objęte zakresem pojęcia „praca zarobkowa”. Praca zarobkowa, to praca wykonywana najczęściej w oparciu o zawarty wcześniej stosunek pracy z uwzględnieniem warunków określonych w Kodeksie pracy. Może ona również wynikać z szeregu umów cywilnych, a także z prowadzenia działalności gospodarczej. Celem podstawowym pracy zarobkowej jest osiąganie wynagrodzenia lub dochodu dla zaspokojenia potrzeb materialnych.

Czy dieta radnego z tytułu uczestnictwa w posiedzeniach rady jest wynagrodzeniem za pracę?

Reasumując, obowiązki radnego mają charakter społeczny, podyktowany potrzebą realizacji zadań samorządu terytorialnego, a nie zarobkowy.

Praca radnego nie jest pracą zarobkową. Praca zarobkowa może być wykonywana w ramach konkretnego stosunku pracy, w tym również spółdzielczego stosunku pracy, względnie umowy cywilno-prawnej lub prowadzenia działalności gospodarczej, z tego tytułu osoba może otrzymywać należne wynagrodzenie.

Dieta radnego z tytułu uczestnictwa w posiedzeniach rady nie jest wynagrodzeniem za pracę, gdyż podstawą jej wypłaty nie jest żadna z wymienionych umów, ale przepisy ustawy o samorządzie terytorialnym, na których mocy radnym przysługują diety na zasadach ustalonych przez radę właściwego organu samorządowego (np. Rada Gminy, Rada Powiatu itp.).

Diety radnego należy traktować nie jako wynagrodzenie, ale jedynie jako ekwiwalent lub rekompensatę za stracony czas i niejednokrotnie poniesione wydatki.

Reasumując, sądzę, że należy się odwołać od decyzji ZUS-u.

Proszę zwrócić uwagę, że pobierający dietę nie wykonuje pracy zarobkowej, zatem argument ZUS-u jest chybiony, co potwierdza orzecznictwo sądowe.