Czy żona ma prawo do pobierania emerytury chorego męża?

Dysponowanie wspólnym majątkiem

W pierwszej kolejności należy ustalić, czy w małżeństwie Pana ojca oraz jego drugiej małżonki istnieje wspólność majątkowa małżeńska, tzn. czy mają majątek wspólny. Jeżeli tak, to należy zwrócić uwagę na treść art. 31 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2020 r., poz. 1359), zgodnie z którym „Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków (§ 1). Nadto do majątku wspólnego należą w szczególności:

1) pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków;

2) dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków;

3) środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków;

4) kwoty składek zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2020 r., poz. 266, 321, 568, 695 i 875)”.

Biorąc pod uwagę powyższe, należy wskazać, że wypłacona emerytura Pana ojca wchodzi do majątku wspólnego małżonków, tj. również Pana macocha może nim dysponować.

Na uwagę zasługuje również art. 27 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2020 r., poz. 1359), który stanowi, że „Oboje małżonkowie obowiązani są, każdy według swych sił oraz swych możliwości zarobkowych i majątkowych, przyczyniać się do zaspokajania potrzeb rodziny, którą przez swój związek założyli. Zadośćuczynienie temu obowiązkowi może polegać także, w całości lub w części, na osobistych staraniach o wychowanie dzieci i na pracy we wspólnym gospodarstwie domowym. Obowiązek alimentacyjny małżonka wyprzedza obowiązek alimentacyjny jego dzieci”.

Ustanowienie rozdzielności majątkowej

W Pana sytuacji, w zależności od stanu zdrowia Pana ojca, rekomendowałabym następujące rozwiązanie:

1. Jeżeli tata jest świadomy tego, co robi, co się z nim dzieje, tj. nie zachodzą żadne wątpliwości co do jego poczytalności, to wytoczyłabym sprawę o ustanowienie rozdzielności majątkowej małżeńskiej, wskazując na ważny powód – konieczność pokrycia kosztów utrzymania taty w DPS-ie. Pozew powinien wnieść Pana ojciec.

2. Jeżeli tata jest w stanie, który uniemożliwia mu podjęcie działania jak wyżej, to wówczas zasadne byłoby skierowanie wniosku o ubezwłasnowolnienie do sądu okręgowego. W takim postępowaniu uczestnikiem byłaby aktualna małżonka taty oraz wszystkie jego dzieci. Dodatkowo należy również wskazać na konieczność ustanowienia tymczasowego nadzorcy (zanim zostanie wyznaczony opiekun). Wówczas to ten nadzorca, którym może być jedno z dzieci, wytacza takie powództwo.

Po ustanowieniu rozdzielności majątkowej małżeńskiej tata jako właściciel nieruchomości powinien uiszczać czynsz, podatek, tj. opłaty stałe w związku z utrzymaniem nieruchomości. Natomiast media powinna opłacać osoba, która z nich korzysta. Wówczas zawiadomiłabym ośrodek pomocy społecznej w sytuacji braku wsparcia dla macochy ze strony jej dzieci.