Czy sąd może wyznaczyć osobę kuratorem bez jego zgody?

Ustanowienie kuratora

Zgodnie z art. 144 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego (K.p.c.) – przewodniczący ustanowi kuratora, jeżeli wnioskodawca uprawdopodobni, że miejsce pobytu strony nie jest znane.

Ustanowienie kuratora bez dostatecznego uprawdopodobnienia, że miejsce pobytu strony nie jest znane, powoduje nieważność postępowania w postaci pozbawienia jej możności obrony swoich praw (por. np. wyr. SN z 10.4.1978 r., III CRN 40/78, Legalis; por. post. SN z 8.4.1998 r., III CKU 12/98, Legalis, SN 16 08 1960, III CR 65/60, 28 11 1969 r. III CRN 418/69, SN z 10.4.1978 r., III CRN 40/78, OSNC 1978, Nr 12, poz. 236).

Należy podkreślić, iż obowiązek uprawdopodobnienia, że miejsce pobytu strony nie jest znane, spoczywa – w myśl art. 144 § 1 zdanie pierwsze K.p.c. – na osobie zainteresowanej ustanowieniem kuratora na podstawie art. 143 K.p.c. Spełnienie tego obowiązku polega na dołożeniu odpowiedniej do okoliczności sprawy staranności w poszukiwaniu miejsca pobytu strony. W miarę potrzeby, i dla zapobieżenia ewentualnym nadużyciom, należałoby przesłuchać na tę okoliczność przeciwnika strony, dla której ma być ustanowiony kurator, domowników, sąsiadów lub administratora domu itp. Poprzestanie na informacjach uzyskanych od Policji, czy też stwierdzenie właściwego organu, że strona nie jest zameldowana w danej miejscowości, nie wystarcza do spełnienia wymagania przewidzianego w art. 144 § 1 K.p.c. Konieczne jest poza tym wykazanie, że nie tylko żądający ustanowienia kuratora, lecz także inne osoby, które mogą mieć informacje o miejscu pobytu strony, a w szczególności krewni, powinowaci, i inne osoby bliskie, m.in. także zakład pracy, w którym strona była ostatnio zatrudniona, nie mają wiadomości potrzebnych do doręczenia stronie pisma procesowego lub zawiadomienia o posiedzeniu sądu (por. postanowienie Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z 2010-12-15, II CZ 150/10).

Kuratorem w miarę możliwości należy ustanowić osobę bliską dla strony nieznanej z miejsca pobytu lub obeznaną ze stanem sprawy.

Nie jest powiedziane, że ma Pani zostać kuratorem. Jest Pani wzywana jako świadek. Być może sąd musi ustalić, czy faktycznie nie da się wskazać miejsca pobytu strony. Sąd raczej nie ustanawia kuratora na siłę. Kuratorowi przysługuje wynagrodzenie. Zwykle ustanawia się pracownika sądu.

Oczywiście, musi Pani stawić się na wezwanie sądu, ale nie musi wyrażać zgody na bycie kuratorem.