Czy pożyczkę dla córki trzeba zgłosić do urzędu skarbowego?

Podstawę prawną stanowi: ustawa z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (zwana dalej: ustawą), ustawa z dnia 10 września 1999 r. Kodeks karny skarbowy (zwana dalej: K.k.s.).

Udzielenie pożyczki kwoty kredytu córce

W przedstawionym stanie fatycznym mamy do czynienia z podatkiem od pożyczki udzielonej córce. Istotne znaczenie w przedmiotowej sprawie ma fakt, iż przedmiotowa pożyczka została udzielona córce, tj. osobie z najbliższej rodziny, która jest zaliczana do pierwszej kategorii podatkowej. Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 4 ustawy od umowy pożyczki płaci się podatek w wysokości 2% podstawy opodatkowania (wartość pożyczki).

Zwolnienie z podatku od pożyczki

Istnieje też możliwość zwolnienia się z powyższego oprocentowania, jednak tylko w przypadku realizacji dodatkowych warunków, które obwarowane są stosunkowo krótkim terminie wynoszącym 14 dni na dokonanie zgłoszenia celem zwolnienia z podatku.

Stosownie do art. 9 pkt 10 lit. b zwalnia się od podatku następujące czynności cywilnoprawne: pożyczki udzielane: w formie pieniężnej na podstawie umowy zawartej między osobami, o których mowa w art. 4a ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2019 r., poz. 1813), w wysokości przekraczającej kwotę, określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 tej ustawy, pod warunkiem:

złożenia deklaracji w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych właściwemu organowi podatkowemu w terminie 14 dni od daty dokonania czynności, z wyłączeniem przypadku, gdy umowa została zawarta w formie aktu notarialnego,

udokumentowania otrzymania pieniędzy przez biorącego pożyczkę dowodem przekazania na jego rachunek płatniczy lub na jego inny rachunek w banku lub w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, lub przekazem pocztowym.

Brak zgłoszenia pożyczki do US

Dodatkowo, w przypadku braku zgłoszenia faktu zaciągnięcia pożyczki do organu skarbowego, w przypadku kontroli skarbowej, czynność ta może zostać opodatkowana sankcyjną kwotą wynoszącą 20% kwoty pożyczki.

Nie wyłącza zastosowania art. 7 ust. 5 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2007 r. Nr 68, poz. 450) i dopuszczalności ustalenia 20% stawki podatku od czynności cywilnoprawnych fakt, że na umowę pożyczki podatnik powołał się w toku przesłuchania go jako strony w sprawie podatku dochodowego od osób fizycznych, a także brak wskazania celu, na jaki przeznaczył on tę pożyczkę (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 2 kwietnia 2015 r., sygn. akt II FSK 573/13).

Termin na złożenie deklaracji PCC-3 wynosił 14 dni od czynności cywilnoprawnej (pożyczki). Zgłoszenie w tym momencie tej deklaracji spowoduje wszczęcie postepowania karno-skarbowego. Dlatego też najlepszym rozwiązaniem byłoby zgłoszenie do urzędu skarbowego tzw. czynnego żalu oraz zapłata podatku od udzielonej pożyczki. Instytucja czynnego żalu to zgłoszenie do urzędu skarbowego faktu popełnienie wykroczenia lub przestępstwa karnoskarbowego. Zgodnie z art. 16 K.k.s.:

„§ 1. Nie podlega karze za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe sprawca, który po popełnieniu czynu zabronionego zawiadomił o tym organ powołany do ścigania, ujawniając istotne okoliczności tego czynu, w szczególności osoby współdziałające w jego popełnieniu.

§ 2. Przepis § 1 stosuje się tylko wtedy, gdy w terminie wyznaczonym przez uprawniony organ postępowania przygotowawczego uiszczono w całości wymagalną należność publicznoprawną uszczuploną popełnionym czynem zabronionym. Jeżeli czyn zabroniony nie polega na uszczupleniu tej należności, a orzeczenie przepadku przedmiotów jest obowiązkowe, sprawca powinien złożyć te przedmioty, natomiast w razie niemożności ich złożenia – uiścić ich równowartość pieniężną; nie nakłada się obowiązku uiszczenia ich równowartości pieniężnej, jeżeli przepadek dotyczy przedmiotów określonych w art. 29 pkt 4.

§ 3. Jeżeli złożone przedmioty podlegające przepadkowi mogą ulec szybkiemu zniszczeniu lub zepsuciu, ich przechowywanie byłoby połączone z niewspółmiernymi kosztami lub nadmiernymi trudnościami albo powodowałoby znaczne obniżenie ich wartości, organ postępowania przygotowawczego nakłada na sprawcę obowiązek uiszczenia ich równowartości pieniężnej, chyba że przepadek dotyczy przedmiotów określonych w art. 29 pkt 4.

§ 4. Zawiadomienie wnosi się na piśmie utrwalonym w postaci papierowej lub elektronicznej albo ustnie do protokołu. Pisma utrwalone w postaci elektronicznej opatruje się kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym i wnosi za pomocą środków komunikacji elektronicznej, w tym przez portal podatkowy, o którym mowa w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2019 r. poz. 900, z późn. Zm.).

§ 5. Zawiadomienie jest bezskuteczne, jeżeli zostało złożone:

1) w czasie, kiedy organ ścigania miał już wyraźnie udokumentowaną wiadomość o popełnieniu przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego;

2) po rozpoczęciu przez organ ścigania czynności służbowej, w szczególności przeszukania, czynności sprawdzającej lub kontroli zmierzającej do ujawnienia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego, chyba że czynność ta nie dostarczyła podstaw do wszczęcia postępowania o ten czyn zabroniony.

§ 6. Przepisu § 1 nie stosuje się wobec sprawcy, który:

1) kierował wykonaniem ujawnionego czynu zabronionego;

2) wykorzystując uzależnienie innej osoby od siebie, polecił jej wykonanie ujawnionego czynu zabronionego;

3) zorganizował grupę albo związek mający na celu popełnienie przestępstwa skarbowego albo taką grupą lub związkiem kierował, chyba że zawiadomienia, o którym mowa w § 1, dokonał ze wszystkimi członkami grupy lub związku;

4) nakłaniał inną osobę do popełnienia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego w celu skierowania przeciwko niej postępowania o ten czyn zabroniony.

Zgodnie z art. 54 k.k.s.

§ 1. Podatnik, który uchylając się od opodatkowania, nie ujawnia właściwemu organowi przedmiotu lub podstawy opodatkowania lub nie składa deklaracji, przez co naraża podatek na uszczuplenie, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności, albo obu tym karom łącznie.

§ 2. Jeżeli kwota podatku narażonego na uszczuplenie jest małej wartości, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1 podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych.

§ 3. Jeżeli kwota podatku narażonego na uszczuplenie nie przekracza ustawowego progu, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1 podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe”.

Podsumowując, aby naprawić zaistniałą sytuację i nie ponosić odpowiedzialności karnoskarbowej oraz uniknąć ryzyka sankcyjnej 20% stawki podatku od pożyczki, należy niezwłocznie zgłosić ten fakt w urzędzie skarbowym, wyrażając jednocześnie tzw. czynny żal i regulując zaległy podatek.