Czy potrzebna jest zgoda zespołu muzycznego na publikację zdjęć z koncertu?

Prawa autorskie do wykonanych zdjęć

Akty prawne:

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. 1964 nr 16 poz. 93; dalej „K.c.”)

2. Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 90, poz. 631 z późn. zm.; dalej „Prawo autorskie”)

3. Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. 1997 r. Nr 133, poz. 883; „Ustawa o danych”)

Nie ma problemu z wykorzystywaniem własnych zdjęć, czy to na podstawie przekazania praw autorskich, czy też udzielonej licencji odpłatnej albo bezpłatnej.

Tworzy Pan dzieło (utwór). Jest Pan jego jedynym autorem. W związku z tym przysługują Panu prawa autorskie do tego utworu.

Należy jednak pamiętać o kilku sprawach, jeżeli na materiałach został utrwalony czyjś wizerunek.

Utrwalenie cudzego wizerunku na zdjęciach

Kodeks cywilny:

„Art. 23. Dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach.

Art. 24. § 1. Ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny.

§ 2. Jeżeli wskutek naruszenia dobra osobistego została wyrządzona szkoda majątkowa, poszkodowany może żądać jej naprawienia na zasadach ogólnych.

§ 3. Przepisy powyższe nie uchybiają uprawnieniom przewidzianym w innych przepisach, w szczególności w prawie autorskim oraz w prawie wynalazczym.”

Prawo autorskie:

„2. W szczególności przedmiotem prawa autorskiego są utwory:

1) wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi (literackie, publicystyczne, naukowe, kartograficzne oraz programy komputerowe);

2) plastyczne;

3) fotograficzne;

4) lutnicze;

5) wzornictwa przemysłowego;

6) architektoniczne, architektoniczno-urbanistyczne i urbanistyczne;

7) muzyczne i słowno-muzyczne;

8) sceniczne, sceniczno-muzyczne, choreograficzne i pantomimiczne;

9) audiowizualne (w tym filmowe).

21.Ochroną objęty może być wyłącznie sposób wyrażenia; nie są objęte ochroną odkrycia, idee, procedury, metody i zasady działania oraz koncepcje matematyczne.

3. Utwór jest przedmiotem prawa autorskiego od chwili ustalenia, chociażby miał postać nieukończoną.

4. Ochrona przysługuje twórcy niezależnie od spełnienia jakichkolwiek formalności.”

Ochrona wizerunku

Wizerunek to wytwór niematerialny, który za pomocą środków plastycznych przedstawia rozpoznawalną podobiznę danej osoby (lub danych osób), jest możliwa identyfikacja osoby na nim przedstawionej. Przykładami są np. portrety malarskie, fotografie, karykatury, maska artystyczna. Należy odróżnić wizerunek w myśl Prawa autorskiego (wizerunek plastyczny) od wizerunku piśmienniczego (np. ktoś opisuje daną osobę w powieści) oraz bezpośredniej sfery wyobrażeń o człowieku i jego wyglądzie. Ochrona wizerunku w myśl Prawa autorskiego dotyczy tylko i wyłącznie rozpowszechniania wizerunku. Nie jest konieczne jego zwielokrotnianie, wystarczy, że wizerunek został udostępniony publicznie w jakikolwiek sposób (w prasie, radiu, telewizji, muzeum, galerii i oczywiście także w Internecie). Nie jest rozpowszechnieniem wizerunku sprzedaż fotografii osobie trzeciej, natomiast jest już opublikowanie w Internecie takiej fotografii przez tę osobę trzecią.

Rozpowszechnianie wizerunku osoby powszechnie znanej

Zasadą jest, że rozpowszechnienie wizerunku wymaga zezwolenia osoby na nim przedstawionej. Jednakże w braku wyraźnego zastrzeżenia zezwolenie nie jest wymagane, jeżeli osoba ta otrzymała umówioną zapłatę za pozowanie (art. 81 ust. 1).

Zezwolenia nie wymaga rozpowszechnianie wizerunku (art. 81 ust. 2):

• osoby powszechnie znanej, jeżeli wizerunek wykonano w związku z pełnieniem przez nią funkcji publicznych, w szczególności politycznych, społecznych, zawodowych,

osoby stanowiącej jedynie szczegół całości, takiej jak zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza

Oznacza to, że jeśli ktoś jest osobą powszechnie znaną, to rozpowszechnianie zdjęcia takiej osoby zrobionego podczas wykonywania czynności, dzięki którym ta osoba jest powszechnie znana (tj. funkcji publicznych, w tym działalności artystycznej) nie wymaga żadnego zezwolenia.

W orzecznictwie i doktrynie utarło się, że „osobą powszechnie znaną” jest każdy, kto „wprost lub w sposób dorozumiany godzi się na podawanie do publicznej wiadomości wiedzy o swoim życiu” (Sąd Najwyższy w wyr. z 20.7.2007 r.(I CSK 134/07). Obejmuje to też osoby znane „bezwzględnie”, czyli rzeczywiście powszechnie oraz „względnie”, czyli znane w lokalnych społecznościach czy środowiskach. Może to być zatem każdy muzyk. Zdjęcie natomiast musi być wykonane w związku z twórczością, więc zdjęcie z koncertu jak najbardziej nie wymaga zgodny na rozpowszechnianie.

Zespół muzyczny, jego członkowie, podczas wykonywania koncertu (czyli pełnienia funkcji zawodowych) można uznać za „osobą” publicznie znaną, zatem nie ma potrzeby uzyskiwać zgody na publikację zdjęć z ich wizerunkami wykonanych w trakcie koncertu.