Czy naruszenie tajemnicy korespondencji w rodzinie może podlegać karze?

Przestępstwo bezprawnego uzyskania informacji

Zgodnie z art. 267 Kodeksu karnego (K.k.):

§ 1. Kto bez uprawnienia uzyskuje dostęp do informacji dla niego nieprzeznaczonej, otwierając zamknięte pismo, podłączając się do sieci telekomunikacyjnej lub przełamując albo omijając elektroniczne, magnetyczne, informatyczne lub inne szczególne jej zabezpieczenie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

§ 2. Tej samej karze podlega, kto bez uprawnienia uzyskuje dostęp do całości lub części systemu informatycznego.

§ 3. Tej samej karze podlega, kto w celu uzyskania informacji, do której nie jest uprawniony, zakłada lub posługuje się urządzeniem podsłuchowym, wizualnym albo innym urządzeniem lub oprogramowaniem.

§ 4. Tej samej karze podlega, kto informację uzyskaną w sposób określony w § 1-3 ujawnia innej osobie.

§ 5. Ściganie przestępstwa określonego w § 1-4 następuje na wniosek pokrzywdzonego.

Nieuprawnione naruszenie tajemnicy korespondencji

Zgodnie z poglądami piśmiennictwa prawnego „wprawdzie art. 253 k.k. z 1932 r., podobnie jak obecny art. 267 k.k., za przestępcze naruszenie tajemnicy korespondencji traktują jedynie otwieranie «zamkniętych pism», to jednak przepisy te wyznaczały i wyznaczają aksjologiczny kierunek postępowania z wszelką korespondencją. W kategoriach etycznych powszechnie stosowana i społecznie akceptowana była i jest zasada nieczytania cudzej korespondencji, nawet jeśli ma ona postać kart pocztowych. Stąd też przyjęcie, że sprawca zamiar «rozpowszechniania» realizował w drodze jednorazowej korespondencji na karcie pocztowej, budzi zasadnicze zastrzeżenia. Z obiektywnego punku widzenia, o «rozpowszechnianiu» można mówić wówczas, gdy określoną treść czyni się ogólnodostępną, a przynajmniej dostępną dla większej liczby nieoznaczonych z góry osób. W sytuacji skierowania korespondencji do określonego adresata, dopiero działanie tego ostatniego może doprowadzić do «rozpowszechnienia» treści, ale za to autor korespondencji co do zasady nie ponosi odpowiedzialności” (wyrok SN z 3.02.2004 r., II KK 388/02, Prok. i Pr.-wkł. 2004/9, poz. 4).

Z Pani relacji wynika, że mogło dojść do popełnienia przez siostrzenicę wymienionego przestępstwa. Jeśli tak, to zasadne będzie złożenie zawiadomienia do organów ścigania w zakresie uzasadnionego podejrzenia popełnienia tego przestępstwa. Zgłoszenie sprawy do organów ścigania (prokuratura, policja) spowoduje podjęcie przez nie czynności ukierunkowanych na zweryfikowanie zgłoszenia. Organy powinny dążyć do zidentyfikowania osoby podejrzanej oraz do jej przesłuchania, a także do zgromadzenia innych dowodów w sprawie, w tym dowodów od Pani. Po przeprowadzonym postępowaniu organy zdecydują, czy skierować akt oskarżenia do sądu i wtedy rozpocznie się postępowanie sądowe. Sąd także przeprowadzić powinien swoje postępowanie i finalnie orzec o winie lub braku winy i ewentualnych karach.

Dobra osobiste i ich ochrona

Zgodnie z art. 23 Kodeksu cywilnego (K.c.): Dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach. Zgodnie z art. 24 K.c.:

§ 1. Ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny.

§ 2. Jeżeli wskutek naruszenia dobra osobistego została wyrządzona szkoda majątkowa, poszkodowany może żądać jej naprawienia na zasadach ogólnych.

§ 3. Przepisy powyższe nie uchybiają uprawnieniom przewidzianym w innych przepisach, w szczególności w prawie autorskim oraz w prawie wynalazczym.

Do rozważenia przez Panią jest zatem dodatkowo skierowanie formalnego pisma do osoby naruszającej prawa, w którym:

• poruszona zostanie kwestia dobra osobistego,
• wskaże Pani na żądanie natychmiastowego zaniechania naruszeń,
• do rozważenia – zażąda Pani stosownej kwoty celem zadośćuczynienia,
• wskaże Pani, że brak reakcji ze strony tej osoby narazi ją na duże straty związane ze skierowaniem sprawy do sądu.

Jeśli te kroki nie pomogą, to do rozważenia będzie skierowanie sprawy cywilnej na drogę postępowania sądowego. Przy czym wskazuję, że postępowanie karne może się toczyć równolegle z postępowaniem cywilnym. Te kwestie się nie wykluczają.

Do pełnej oceny tej sprawy potrzebowalibyśmy kopii listu, aby ocenić jakiego rodzaju danych dotyczyła korespondencja i czy miałoby to wpływ na treść naszej opinii.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny - Dz.U. 1997 nr 88 poz. 553
2. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93

3. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 lutego 2004 r., II KK 388/02, Prok. i Pr.-wkł. 2004/9, poz. 4