Czy muszę zapłacić wygórowaną fakturę za remont?

Umowa o dzieło bez ustalenia wysokości wynagrodzenia

Umowa, którą Pan zawarł z firmą remontową – wykonawcą, jest umową o dzieło, regulowaną tak przepisami szczególnymi dotyczącymi tej umowy w Kodeksie cywilnym (art. 627 i n. Kodeksu cywilnego, dalej: „K.c.”), jak i ogólnymi przepisami kodeksowymi dotyczącymi zobowiązań. Przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia (art. 627 K.c.). Nie ma wymogu formy pisemnej dla takiej umowy – może ona być zawarta ustnie, a nawet w sposób dorozumiany (por. art. 60 K.c.). Nie jest zatem prawdą to, co Pan napisał, że umowa nie została zawarta. „Dogadując się” co do wykonania prac, zawarł Pan właśnie taką umowę.

Przepisy regulują sytuację, w której strony nie ustaliły w momencie zawarcia umowy wysokości wynagrodzenia. Zgodnie z art. 628 § 1 K.c.:

„Art. 628. § 1. Wysokość wynagrodzenia za wykonanie dzieła można określić przez wskazanie podstaw do jego ustalenia. Jeżeli strony nie określiły wysokości wynagrodzenia ani nie wskazały podstaw do jego ustalenia, poczytuje się w razie wątpliwości, że strony miały na myśli zwykłe wynagrodzenie za dzieło tego rodzaju. Jeżeli także w ten sposób nie da się ustalić wysokości wynagrodzenia, należy się wynagrodzenie odpowiadające uzasadnionemu nakładowi pracy oraz innym nakładom przyjmującego zamówienie.”

Jak określić wysokość wynagrodzenia z umowy o dzieło?

Żeby zatem określić, jakie wynagrodzenie „należy się” za wykonane prace, skoro wcześniej nie umówili się Państwo co do tej kwestii, trzeba ustalić, jakie jest zwykłe wynagrodzenie za dzieło tego rodzaju. Proponowałabym więc wysłać e-mailowo albo zdobyć pisemne potwierdzenia ofert innych firm, które wskażą, za ile wykonałyby takie prace. To będzie dla Pana na dalszym etapie sporu bardzo istotny dowód na to, że zostało naliczone wynagrodzenie przekraczające „zwykłe wynagrodzenie za dzieło tego rodzaju” – czyli w tej części przekraczającej wynagrodzenie nienależne.

Proszę zatem uiścić zapłatę tylko za takie „zwykłe” wynagrodzenie (z zastrzeżeniem, że może je Pan jeszcze obniżyć, jak wskażę poniżej), i wystosować do firmy pismo (również listem poleconym za potwierdzeniem odbioru) lub e-mail (uznaje się, że oświadczenie w tej formie zostało złożone z chwilą przejścia na serwer drugiej strony) z wezwaniem do korekty faktury, w którym wyjaśni Pan, iż pozostała część została naliczona nienależnie i wskaże, na jakiej podstawie Pan tak twierdzi (najlepiej już z przedłożeniem dowodów, tj. ofert od innych firm). Ważne jest, by uczynił to Pan w takiej formie, aby na dalszym etapie również to pismo można było przedstawić jako dowód.

Obniżenie wynagrodzenia za dzieło

W tym samym piśmie (e-mailu) może Pan także podnieść, iż zgłosił Pan wadę prac, ta jednak nie została do dnia dzisiejszego naprawiona. Z tego też względu oświadcza Pan, że korzysta z uprawnienia wynikającego z rękojmi za wady obniżenia wynagrodzenia proporcjonalnie do tego, jaka jest wartość prac z wadą a wartość prac bez wad. Tym samym uznaje Pan, że zasadne wynagrodzenie za dzieło wynosi … (proszę określić tę kwotę).

Zgodnie z art. 638 § 1 K.c. w zw. z art. 560 § 1 i 3 K.c. – jeśli dzieło ma wadę, zamawiający może złożyć oświadczenie o obniżeniu ceny, chyba że przyjmujący zamówienie niezwłocznie i bez nadmiernych niedogodności dla zamawiającego wadę naprawi albo dokona wymiany (tu to ostatnie pewnie nie byłoby możliwe). Obniżone wynagrodzenie powinno pozostawać w takiej proporcji do wynagrodzenia wynikającego z umowy, w jakiej wartość dzieła z wadą pozostaje do wartości dzieła bez wad. W Pana wypadku wykonawca nie naprawił wady niezwłocznie, bowiem została ona zgłoszona już dość dawno (tak zakładam). Tym samym może Pan realizować uprawnienia przysługujące w drugiej kolejności, tj. w tym przypadku obniżenie ceny (nie sygnalizuje Pan, by wady były istotne na tyle, by chciał Pan „oddać” prace i w ogóle nie płacić, tj. odstąpić od umowy).

Cytuję przepis określający powyższe uprawnienia, który odpowiednio stosuje się do umowy o dzieło:

„Art. 560. § 1. Jeżeli rzecz sprzedana ma wadę, kupujący może złożyć oświadczenie o obniżeniu ceny albo odstąpieniu od umowy, chyba że sprzedawca niezwłocznie i bez nadmiernych niedogodności dla kupującego wymieni rzecz wadliwą na wolną od wad albo wadę usunie. Ograniczenie to nie ma zastosowania, jeżeli rzecz była już wymieniona lub naprawiana przez sprzedawcę albo sprzedawca nie uczynił zadość obowiązkowi wymiany rzeczy na wolną od wad lub usunięcia wady.

§ 2. Jeżeli kupującym jest konsument, może zamiast zaproponowanego przez sprzedawcę usunięcia wady żądać wymiany rzeczy na wolną od wad albo zamiast wymiany rzeczy żądać usunięcia wady, chyba że doprowadzenie rzeczy do zgodności z umową w sposób wybrany przez kupującego jest niemożliwe albo wymagałoby nadmiernych kosztów w porównaniu ze sposobem proponowanym przez sprzedawcę. Przy ocenie nadmierności kosztów uwzględnia się wartość rzeczy wolnej od wad, rodzaj i znaczenie stwierdzonej wady, a także bierze się pod uwagę niedogodności, na jakie narażałby kupującego inny sposób zaspokojenia.

§ 3. Obniżona cena powinna pozostawać w takiej proporcji do ceny wynikającej z umowy, w jakiej wartość rzeczy z wadą pozostaje do wartości rzeczy bez wady.

§ 4. Kupujący nie może odstąpić od umowy, jeżeli wada jest nieistotna.”

Roszczenia z umowy o dzieło

Proszę być gotowym, że po takim piśmie druga strona – jeśli będzie zdeterminowana – wniesie pozew o zapłatę dalszej części kwoty, Pan natomiast będzie musiał bronić się przed sądem i przedstawiać dowody na swoje argumenty. Jeśli rzeczywiście w Pana miejscu zamieszkania podane ceny są wygórowane i nieadekwatne, a Pan przedstawi dowody na „normalną” cenę za takie prace (oferty innych przedsiębiorców), a także na istnienie wady (tu nie wiem, jaka to wada), obroni Pan swe stanowisko przed sądem.

Przy tym jednak musi Pan przede wszystkim być czujny i odbierać pocztę, bowiem jeśli nie odpowie Pan na sądowy nakaz zapłaty, druga strona będzie mogła dochodzić należności przez komornika, a należność ta wzrośnie o koszty sądowe i komornicze. Żeby tak się nie stało, w terminie 2 tygodni od otrzymania takiego nakazu zapłaty musi Pan wnieść do sądu sprzeciw.

Roszczenia z umowy o dzieło przedawniają się w terminie 2 lat od dnia oddania dzieła (art. 646 K.c.). Jednak roszczenie przedawnione także może być dochodzone przed sądem, więc w istocie nie wie Pan, kiedy taki nakaz mógłby przyjść. Po upływie 2 lat jednak wystarczy już tylko podniesienie, że sprawa jest przedawniona, by wygrał Pan sprawę (koniecznie musi Pan zatem także wdać się w spór, tj. wnieść sprzeciw i podnieść zarzut przedawnienia, sąd nie bierze tego zarzutu pod uwagę z urzędu, tj. „sam z siebie”, bez jego podniesienia przez stronę).