Czy muszę opiekować się bliskim, który mnie skrzywdził - prawa i obowiązki wobec starszej osoby z rodziny• Data: 23-04-2025 • Autor: Adwokat Katarzyna Bereda |
|
Moja ponad 80-letnia babcia obecnie wymaga stałej opieki osoby trzeciej. Znowu trafiła do szpitala, gdyż nie była w stanie sama funkcjonować z powodu trudności w poruszaniu się i narastających problemów z pamięcią. Jednocześnie kilkukrotnie już odmówiła umieszczenia jej w domu pomocy społecznej. Jestem jej jedyną żyjącą krewną. Z tego co wiem, nie spisała testamentu, więc jestem też jej spadkobierczynią. Jednak od dłuższego czasu nie utrzymuję z nią kontaktu. W dzieciństwie doznawałam ze jej strony przemocy psychicznej, czego ślady nadal noszę w sobie. Leczę się psychiatrycznie i jakiekolwiek kontakty z babcią tylko pogarszają mój stan zdrowia. Teraz jednak pracownik szpitala, w którym babcia przebywa, straszy mnie sądem i prokuratorem, bo nie zajmuję się nią i nie odbierałam od nich telefonów. Czy i w jakim zakresie mam prawny obowiązek opieki nad moją babcią? Co w sytuacji, jeśli koszty opieki przekroczą możliwości finansowe zarówno babci, jak i moje? Co zrobić w sytuacji, gdy osoba starsza z demencją – uznana jednak przez psychiatrę za poczytalną i zdolną do podejmowania samodzielnych decyzji – uparcie odmawia umieszczenia w placówce opiekuńczej? Wiem, że jest też opcja ubezwłasnowolnienia przez sąd, ale to długa procedura, a babcia wymaga stałej opieki od zaraz. Co w sytuacji, gdybym się zrzekła spadku po babci, czy wtedy szpital i MOPS nadal będą mnie obarczać opieką? |
.jpg)
|
Kto może uzyskać miejsce w domu pomocy społecznej i jak to się odbywa?Obowiązujące przepisy nie nakładają na nikogo obowiązku opieki nad rodziną – jest to obowiązek moralny. Jeżeli jednak babcią nie zajmuje się nikt, a nie jest ona w stanie wykonywać podstawowych czynności samodzielnie, czyli samodzielna egzystencja stanowi zagrożenie dla jej zdrowia i życia – może dojść do przymusowego umieszczenia starszej pani w domu pomocy społecznej. Istnieje możliwość przymusowego umieszczenia chorego w DPS w ściśle określonych przypadkach. W takim przypadku organ gminy może zwracać się do Pani w zakresie pokrywania kosztów pobytu babci w DPS – jednak nie musi się tak stać, jeżeli nie ma Pani z nią kontaktu, a babcia posiada majątek np. mieszkanie, które jest w stanie pokryć jej pobyt w DPS.
Zgodnie z art. 54 ustawy o pomocy społecznej:
1. Osobie wymagającej całodobowej opieki z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności, niemogącej samodzielnie funkcjonować w codziennym życiu, której nie można zapewnić niezbędnej pomocy w formie usług opiekuńczych, przysługuje prawo do umieszczenia w domu pomocy społecznej. 2. Osobę, o której mowa w ust. 1, kieruje się do domu pomocy społecznej odpowiedniego typu, zlokalizowanego jak najbliżej miejsca zamieszkania osoby kierowanej, z zastrzeżeniem ust. 2a, chyba że okoliczności sprawy wskazują inaczej, po uzyskaniu zgody tej osoby lub jej przedstawiciela ustawowego na umieszczenie w domu pomocy społecznej. 2a. W przypadku gdy przewidywany termin oczekiwania na umieszczenie w domu pomocy społecznej danego typu zlokalizowanym najbliżej miejsca zamieszkania osoby kierowanej wynosi ponad 3 miesiące, osobę, o której mowa w ust. 1, kieruje się na jej wniosek do domu pomocy społecznej tego samego typu zlokalizowanego jak najbliżej miejsca zamieszkania osoby kierowanej, w którym przewidywany termin oczekiwania na umieszczenie jest krótszy niż 3 miesiące. 3. Osoba wymagająca wzmożonej opieki medycznej kierowana jest na podstawie art. 33a ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2017 r. poz. 1938, z późn. zm.6)) do zakładu opiekuńczo-leczniczego lub pielęgnacyjno-opiekuńczego. 4. W przypadku gdy osoba bezwzględnie wymagająca pomocy lub jej przedstawiciel ustawowy nie wyrażają zgody na umieszczenie w domu pomocy społecznej lub po umieszczeniu wycofają swoją zgodę, ośrodek pomocy społecznej lub dom pomocy społecznej są obowiązane do zawiadomienia o tym właściwego sądu, a jeżeli osoba taka nie ma przedstawiciela ustawowego lub opiekuna – prokuratora. Kiedy chorego umieszcza się w DPS mimo braku jego zgody?Zgodnie natomiast z treścią art. 39 ustawy o ochronie zdrowia psychicznego:
WnioskiJak widzimy, w określonych przypadkach sąd decyduje, czy uprawniony ma być przymusowo skierowany do domu pomocy społecznej. Ta procedura następuje na wniosek organu pomocy rodzinie lub dyrektora szpitala psychiatrycznego lub członka rodziny. Jeżeli więc nie utrzymywała Pani kontaktu z babcią, nie ma takiego prawnego obowiązku, aby obecnie zaczęła taki kontakt utrzymywać. Jeżeli babcia nie może mieszkać sama – dyrektor szpitala lub organ gminy zapewne wystąpi o umieszczenie jej w DPS.
PrzykładyJoanna, 38 lat, samotna matka Jej ojciec, który w dzieciństwie był wobec niej przemocowy, teraz wymaga całodobowej opieki. Joanna nie ma z nim kontaktu od 15 lat i leczy się na depresję. MOPS zgłosił się do niej w sprawie partycypacji w kosztach DPS-u. Poinformowana o sytuacji, przekazała, że ojciec posiada mieszkanie, które może zostać wykorzystane na pokrycie opieki. Joanna nie musi zajmować się ojcem ani go odwiedzać.
Michał, 45 lat Jego ciotka z demencją, z którą nigdy nie był blisko, trafiła do szpitala po upadku. Odmówiła DPS-u, mimo że żyje sama i zapomina o jedzeniu oraz lekach. Michał został poproszony o pomoc, ale nie zgodził się – nie czuł się emocjonalnie ani prawnie zobowiązany. Po zgłoszeniu przez szpital, sąd wyraził zgodę na jej przymusowe umieszczenie w DPS.
Ewa, 29 lat Dziadek, który wcześniej był dla niej surowy i oschły, nie może już samodzielnie funkcjonować. Odmówił DPS-u, a opieka domowa okazała się niewystarczająca. Ewa nie chciała się angażować – obawiała się nawrotu stanów lękowych. Gmina, po analizie sytuacji, wystąpiła do sądu o przymusowe umieszczenie dziadka w DPS bez obciążania Ewy obowiązkiem opieki. PodsumowanieNie każdy ma obowiązek opiekować się bliskim, który go w przeszłości skrzywdził – prawo nie zmusza do utrzymywania kontaktów rodzinnych ani osobistej opieki. W sytuacjach kryzysowych to instytucje publiczne mają obowiązek zareagować i zapewnić osobie starszej odpowiednią pomoc, nawet bez jej zgody. Oferta porad prawnychPotrzebujesz pomocy prawnej w sprawie opieki nad bliskim, który wymaga wsparcia, ale z którym łączy Cię trudna przeszłość? Oferujemy porady prawne online oraz przygotowanie pism do sądu i instytucji. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem. Źródła:1. Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej - Dz.U. 2004 nr 64 poz. 593
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę, wypełniając formularz poniżej ▼▼▼. Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online 
O autorze: Adwokat Katarzyna Bereda Adwokat, absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego – pracę magisterską napisała z prawa pracy. Podczas studiów odbyła liczne praktyki, zarówno w sądach, jak i w kancelariach adwokackich. Aplikację adwokacką rozpoczęła w 2015 roku. W marcu 2018 roku przystąpiła do egzaminu zawodowego, uzyskując jeden z najlepszych wyników w izbie zielonogórskiej i w konsekwencji kończąc aplikację adwokacką z wyróżnieniem. Specjalizuje się w prawie rodzinnym, cywilnym, zobowiązaniach, prawie spadkowym, prawie gospodarczym i spółkach prawa handlowego. |
.jpg "Porzuciłam dotychczasową pracę, licząc na nową umowę, czy mogę domagać się rekompensaty?")
.jpg "Dziecko chce zamieszkać z ojcem, jak zmienić miejsce zamieszkania po rozwodzie?")
|
prawnicy z dużym doświadczeniem.
Zapytaj prawnika
Najnowsze pytania w dziale
Czy muszę opiekować się bliskim, który mnie skrzywdził - prawa i obowiązki wobec starszej osoby z rodziny
Zwrot 500+ po latach, czy roszczenie uległo przedawnieniu?
Dom w darowiźnie od rodziców a długi małżonka, jak ochronić majątek?
Obowiązek opieki nad chorym członkiem rodziny
Podział kosztów opieki nad ojcem, jak zmusić brata do pomocy?
Jak zabezpieczyć majątek dziecka w nowym związku małżeńskim?
Przymusowe leczenie alkoholika, jakie są możliwości prawne?
Darowizna od rodziców a podział majątku po rozwodzie
Czy przepisanie nieruchomości na małżonka uchroni ją przed egzekucją?
Użyczenie samochodu w małżeństwie, czy można odliczyć koszty?
