Czy można pracować zdalnie poza granicami Polski?

Wskazanie miejsca wykonywania pracy

Uprzejmie wskazuję, że podstawą prawną do udzielenia odpowiedzi na przedmiotowe pytanie jest ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. z 2023 r., poz. 1465), w skrócie K.p. Zgodnie z art. 67¹⁸ K.p. „Praca może być wykonywana całkowicie lub częściowo w miejscu wskazanym przez pracownika i każdorazowo uzgodnionym z pracodawcą, w tym pod adresem zamieszkania pracownika, w szczególności z wykorzystaniem środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość (praca zdalna)”. Geograficzne położenie miejsca wykonywania pracy jest dowolne, z jednym wyjątkiem niewyrażonym wprost w tym przepisie. Miejsce to musi znajdować się poza zakładem pracy, co w sposób oczywisty wynika z językowego znaczenia wyrazu „zdalna”.

Zakładem pracy w rozumieniu tych przepisów jest przestrzeń znajdująca się w dyspozycji pracodawcy. Jeżeli więc, przykładowo, pracodawca poza dotychczasowym zakładem pracy wynajmie nowy lokal i umieści w nim swoich pracowników, to lokal ten staje się częścią zakładu pracy, a praca przez nich wykonywana nie jest pracą zdalną, o której tu mowa. Jest to jedynie zmiana miejsca wykonywania pracy, a jeżeli jest ona istotna, to wymaga wypowiedzenia zmieniającego lub porozumienia zmieniającego. Natomiast jeżeli ten lokal wynajmą pracownicy (zatrudnieni u jednego lub kilku pracodawców), a ich pracodawcy wyrażą zgodę na wykonywanie w nim pracy, to mamy do czynienia z pracą zdalną w rozumieniu Kodeksu pracy. Pracownicy mają wówczas prawo do zwrotu kosztów najmu lokalu, ale tylko wtedy, jeżeli obowiązek ich zwrotu przez pracodawcę wynika z porozumienia zbiorowego, regulaminu lub indywidualnego porozumienia stron.

Wymóg wskazania przez pracownika miejsca wykonywania pracy nie może być rozumiany zbyt rygorystycznie. Jego celem jest bowiem przeciwdziałanie możliwości narzucenia pracownikowi tego miejsca przez pracodawcę, zwłaszcza gdyby miało to dotyczyć mieszkania pracownika. Przed takim działaniem pracodawcy pracownik jest znacząco chroniony przez przepisy zakazujące wypowiedzenie umowy o pracę z powodu odmowy w trakcie zatrudnienia uzgodnienia z pracodawcą wykonywania pracy zdalnej oraz zakazujące dyskryminacji pracowników z powodu odmowy wykonywania pracy zdalnej. Natomiast możliwe są pertraktacje stron co do miejsca wykonywania pracy zdalnej, bo pracodawca ma prawo odmowy wyrażenia zgody na miejsce proponowane przez pracownika.

Wykonywanie pracy zdalnej poza granicami Polski

Proszę pamiętać, że miejsce pracy zdalnej wskazuje (sugeruje) pracownik. Niemniej jednak miejsce to musi być każdorazowo zaakceptowane przez pracodawcę. Co istotne, przepisy Kodeksu pracy nie precyzują, jakie miejsce pracownik powinien wskazać. Zawarcie regulacji dotyczących miejsca zamieszkania pracownika wskazuje, że jest to jedna z możliwości, co oznacza, że pracownik może świadczyć pracę również w innym miejscu. Ważne jest również to, że pracownik powinien wskazać pracodawcy konkretną lokalizację. Nie ma również prawnych przeszkód, aby w ramach pierwotnego uzgodnienia z pracodawcą miejsca wykonywania pracy zdalnej pracodawca wyraził zgodę na kilka opcjonalnych miejsc pracy zdalnej zaproponowanej przez pracownika. Nie istnieją także przeszkody, by uzgodnione miejsce pracy zdalnej znajdowało się poza granicami Polski, natomiast w tym zakresie niezbędne jest także uwzględnienie regulacji dotyczących przepisów podatkowych oraz z zakresu zabezpieczenia społecznego.

Dlatego też w Pana przypadku należy w porozumieniu z pracodawcą wskazać miejsce wykonywania przez Pana pracy zdalnej.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy - Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141