Czy można pisemnie zobowiązać kogoś do przekazania darowizny?

Dokonanie zwrotnej darowizny

Zacznę od drugiego pytania, ponieważ tu odpowiedź jest prosta i jasna. Oczywiście, że można dokonać „zwrotnej” darowizny, ale właśnie w ten sposób, a nie na przykład w drodze oświadczeń o rozwiązaniu darowizny. Po prostu nieruchomość musi zostać przeniesiona w jakiejś konkretnej formie z jednego właściciela na nowego. Tutaj czas nie ma znaczenia. Z chwilą wykonania darowizny obdarowany staje się właścicielem nieruchomości i może dokonywać wobec niej dowolnych czynności, a żaden z przepisów nie wprowadza w tej materii ograniczenia.

Umowa przedwstępna darowizny

Jeśli chodzi o pytanie pierwsze, to co do zasady trudno zakwestionować prawo do zawarcia przedwstępnej umowy darowizny. Zwłaszcza że mamy do czynienia z umową, w której stroną jest właściciel w pełni decyzyjny do podejmowania działań wobec swojej własności. Tu musi Pani jednak mieć świadomość konsekwencji zawarcia takiej umowy, zwłaszcza w kontekście Pani zaznaczenia: „bez dodatkowych zastrzeżeń/zapisów, że nie sprzeda danej działki w ciągu tych 5 lat etc.”. Kodeks cywilny bardzo poważnie traktuje zobowiązanie wynikające z umowy przedwstępnej. Zatem już przez samą decyzję o zawarciu takiej umowy właściciel wprowadza dla siebie ograniczenie do dysponowania nieruchomością, która ma zostać podarowana w przyszłości. Zgodnie z art. 390 § 1 Kodeksu cywilnego „Jeżeli strona zobowiązana do zawarcia umowy przyrzeczonej uchyla się od jej zawarcia, druga strona może żądać naprawienia szkody, którą poniosła przez to, że liczyła na zawarcie umowy przyrzeczonej. Strony mogą w umowie przedwstępnej odmiennie określić zakres odszkodowania”. To tzw. miękki skutek umowy przedwstępnej, która została zawarta w formie dowolnej (czyli najczęściej pisemnej, zwykłej).

Paragraf 2 tego przepisu stanowi natomiast, że „gdy umowa przedwstępna czyni zadość wymaganiom, od których zależy ważność umowy przyrzeczonej, w szczególności wymaganiom co do formy, strona uprawniona może dochodzić zawarcia umowy przyrzeczonej”. Ten skutek dotyczy sytuacji, gdy w przypadku umów dotyczących nieruchomości umowa przedwstępna zostanie zawarta w formie aktu notarialnego. Jeśli darczyńca wcześniej sprzeda nieruchomość i nie będzie mógł wykonać zobowiązania, wówczas także będzie ponosił odpowiedzialność odszkodowawczą.