Czy kamera może być skierowana na posesję sąsiada?

Nagrywanie sąsiada jako naruszenie dobra osobistego

Z przykrością muszę stwierdzić, że sąsiad ma rację, tj. nie może Pan monitorować jego posesji. Jest to naruszenie prawa do prywatności, w związku czym przysługują sąsiadowi pewne możliwości obrony. Prawo do prywatności, ale także prawo do wizerunku, jest jednym z dóbr osobistych, na które wskazuje art. 23 Kodeksu cywilnego [Dobra osobiste]

Dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach.

Ochrona prywatności

Dobra osobiste człowieka pozostają pod ochroną prawa cywilnego. Kwestię tę dobrze tłumaczy Sąd Apelacyjny w Krakowie w wyroku z dnia 28 maja 2014 r. w sprawie o sygn. akt I ACa 184/14:

„Pozwany niewątpliwie jest uprawniony do zastosowania środków ochrony poprzez instalację monitoringu swej nieruchomości. Jest to działanie zarówno w ramach porządku prawnego jak i wykonania praw podmiotowych. Jednakże jak każde prawo i to podlega ograniczeniom. Tym ograniczeniem jest sfera praw osobistości przynależnych innym osobom, których przedmiotem są tzw. dobra osobiste, czyli indywidualne wartości świata uczuć, życia psychicznego człowieka. Ochrona dóbr osobistych jest zaś ochroną przed naruszeniem tych właśnie wartości, przed zamąceniem spokoju psychicznego i naruszeniem uczuć. Innymi słowy prawo pozwanego do podjęcia ustalonych działań dotyczących bezpieczeństwa kończy się tam gdzie zaczyna się prawo powoda do prywatności”.

Podobne stanowisko zajął Sąd Okręgowy w Świdnicy w wyroku z dnia 18.05.15 r. w sprawie o sygn. akt I C 1168/14, w którym nie miał wątpliwości, że pozwany dopuścił się naruszenia prawa do prywatności do ochrony miru domowego powoda przez to, że za pomocą urządzeń nagrywających i odtwarzających miał możliwość obserwowania obrazu z części jego nieruchomości. Opisane zachowania pozwanego naruszały dobra osobiste powodów, tj. ich prawo do prywatności, nietykalność mieszkania i wizerunek. Zaakcentować trzeba, że pozwany mimo wyraźnego sprzeciwu powodów zainstalował na swoim domu kamery pozwalające na rejestrowanie zdarzeń, które miały miejsce na terenie nieruchomości powodów. W ten sposób mogło dojść do nagrania scen z życia prywatnego powodów, co mogło wywołać u nich zakłopotanie, zaś świadomość nieustannej obserwacji niewątpliwie ograniczał ich swobodę i wzbudzał zaniepokojenie.

Wskazuję także, iż Sąd Apelacyjny w Warszawie z dnia 17 sierpnia 2016 r. o sygn. akt VI ACa 839/1 stwierdził wprost, iż „już samo utrwalenie wizerunku osoby bez jej zgody, jest już naruszeniem w płaszczyźnie art. 23 kc i 24 kc. Dodatkowo, takie kamerowanie bez zgody sąsiada, jego posesji oraz tego, co się na niej dzieje stanowi również naruszenie art. 47 Konstytucji, który statuuje uprawnienie każdego człowieka do ochrony prawnej życia prywatnego i rodzinnego. Jak zaś stanowi art. 51 ust 1 Konstytucji nikt nie może być obowiązany do inaczej niż na podstawie ustawy do ujawniania informacji dotyczących jego osoby”.  

Ochrona dóbr osobistych sąsiada

Mając na uwadze powyższe, wskazuję, że sąsiad może żądać, by usunął Pan kamerę lub przestawił ją w taki sposób, by nie obejmowała jego posesji. Może tego żądać polubownie, a gdy to nie poskutkuje, przed sądem. Ma wówczas prawo wystąpić do sądu okręgowego z powództwem o ochronę jego dóbr osobistych. W pozwie może on żądać przestawienia kamery w ten sposób, by nie obejmowała jego posesji oraz zapłaty odszkodowania za naruszenie dóbr osobistych w postaci prawa do prywatności.  

Dalej może on także zgłosić do organów ścigania (niezależnie od ww. ochrony cywilnej) zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa z art. 267 § 3 Kodeksu karnego: „tej samej karze podlega, kto w celu uzyskania informacji, do której nie jest uprawniony, zakłada lub posługuje się urządzeniem podsłuchowym, wizualnym albo innym urządzeniem lub oprogramowaniem”. Zagrożenie karne to grzywna, kara ograniczenia wolności albo kara pozbawienia wolności do lat dwóch.

Opróżnianie szamba do fosy

Jako że nie był Pan jako nagrywający uczestnikiem nagrania. to takie nagranie nie będzie mogło być wykorzystane jako dowód w żadnej sprawie przeciwko sąsiadowi o to, że opróżnia szambo wprost do fosy. Nie można bowiem bez czyjejś wiedzy i zgody nagrywać go – tym bardziej. gdy sami jako nagrywający w nagraniu nie uczestniczymy; nie ma znaczenia, że przy okazji zostało zarejestrowane zdarzenie przestępcze czy naruszające przepisy postępowania administracyjnego.  

Zalecam więc jak najszybciej przestawić kamerę, by nie obejmowała posesji sąsiada.  

Źródła:

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny - Dz.U. 1997 nr 88 poz. 553
3. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 28 maja 2014 r., sygn. akt I ACa 184/14
4. Wyrok Sądu Okręgowego w Świdnicy z dnia 18.05.15 r., sygn. akt I C 1168/14
5. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 17 sierpnia 2016 r., sygn. akt VI ACa 839/1