Czy modernizacja linii energetycznej wymaga zgody właściciela działki?

Korzystanie z cudzej działki

Korzystanie przez przedsiębiorstwo energetyczne z cudzej, prywatnej własności (gruntu, działki, budynku), polegające na usytuowaniu tam słupów linii napowietrznej, samej (zwisającej) linii, kabla podziemnego czy też transformatora lub rozdzielni, może być rozwiązane na kilka sposobów., z którego obecnie najczęściej stosowanym jest służebność przesyłu. Art. 305 ust. 1 Kodeksu cywilnego stanowi, że „nieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1, prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń (służebność przesyłu)”.

W Pana przypadku zapewne doszło do zasiedzenia tej służebności, ale jeżeli przedsiębiorstwo energetyczne domaga się uznania służebności na podstawie zasiedzenia, to powinno wystąpić do sądu o takie orzeczenie. Dla zasiedzenia służebności stosuje się ogólne przepisy o zasiedzeniu (art. 292).

Przebudowa lub remont linii energetycznej

Natomiast co do obecnej sytuacji związanej ze zmianą kabla elekromagnetycznego, musielibyśmy określić, czy w sprawie mamy do czynienia z remontem, czy raczej z przebudową.

W pierwszym bowiem przypadku zgodnie z art. 124b ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami starosta, w drodze decyzji zobowiązuje właściciela, użytkownika wieczystego lub osobę, której przysługują inne prawa rzeczowe do nieruchomości do udostępnienia nieruchomości w celu wykonania czynności związanych z konserwacją, remontami oraz usuwaniem awarii przewodów i urządzeń, służących do przesyłania lub dystrybucji płynów, pary, gazów i energii elektrycznej – jeżeli właściciel lub osoba, której przysługują inne prawa rzeczowe, nie wyraża na to zgody. Przy czym remontem jest wykonywanie w istniejącym obiekcie budowlanym robót budowlanych polegających na odtworzeniu stanu pierwotnego, a niestanowiących bieżącej konserwacji, przy czym dopuszcza się stosowanie wyrobów budowlanych innych niż użyto w stanie pierwotnym (art. 3 pkt 8 ustawy Prawo budowlane).

Zatem roboty budowlane polegające np. na wymianie słupów czy linii elektroenergetycznej będą spełniać definicję remontu, o ile nie dojdzie do zmiany parametrów użytkowych i technicznych, takich jak: długość linii (parametr charakterystyczny), jej przebieg, miejsce posadowienia poszczególnych słupów, zwiększenia napięcia lub zwiększenia pola elektromagnetycznego. Jakakolwiek zmiana tych parametrów oznaczać będzie, że nie jest to remont, lecz budowa lub przynajmniej przebudowa w rozumieniu art. 3 pkt 7a. Sam fakt, iż wymienione będą stare przewody na nowe tego samego typu nie dowodzi jeszcze odmiennych parametrów danego odcinka, jak również całego obiektu budowlanego. Z tych względów wymiana jednego z elementów tejże linii nie może być uznana za budowę lub przebudowę. Również użycie nowych materiałów nie pozostaje w sprzeczności z definicją remontu, w której to wprost dopuszczono zastosowanie innych materiałów niż wykorzystane w stanie pierwotnym. Wydaje się bowiem racjonalne, że zamiast przestarzałych technologii (nieizolowane przewody) przy remoncie stosuje się nowsze technologie (izolowane przewody). Zatem działania planowane przez inwestora sieci, polegające na wymianie zużytych jej elementów, mogą co do zasady stanowić remont w rozumieniu art. 3 pkt 8. Kluczowe jest to, czy wymienione elementy linii zmienią jednocześnie parametry techniczne obiektu.

Innymi słowy zwiększenie mocy i napięcia jest  zmianą parametrów, a to oznacza, że prace nie spełniają definicji remontu i będą stanowić budowę lub przebudowę obiektu, co wymaga pozwolenia na budowę. Natomiast wymiana przewodów w istniejącej linii energetycznej albo podwieszenie dodatkowego kabla przy zachowaniu podstawowych parametrów takich jak długość i szerokość mieści się w zakresie bieżącej eksploatacji sieci i nie jest objęta zakresem Prawa budowlanego (tak m.in. wyrok WSA w Szczecinie z 29 grudnia 2016 r., sygn. akt II SA/Sz 1042/16, nieprawomocny).

Stronami w postępowaniu w sprawie pozwolenia na budowę są: inwestor oraz właściciele, użytkownicy wieczyści lub zarządcy nieruchomości znajdujących się w obszarze oddziaływania obiektu (art. 28 ust. 2 Prawa budowlanego). Roboty budowlane można rozpocząć jedynie na podstawie ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budowę, a to wymaga zgody właściciela nieruchomości, przez którą przebiega linia elektromagnetyczna.