Czy matka może zmienić nazwisko dziecka bez zgody ojca?

Zmiana nazwiska dziecka bez zgody ojca

Ustosunkowując się do zadanego przez Pana pytania, uprzejmie wyjaśniam, co następuje. Podstawę prawną niniejszej opinii stanowią przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, zwanego dalej K.r.io.

Z treści Pana pytania wynika, że mieszka Pan wspólnie z partnerką i dzieckiem. Uznał Pan dziecko. Dziecko nosi Pana nazwisko. Wolą matki dziecka jest, by dziecko nosiło nazwisko łączone – Pana i matki. Pan nie chce się na to zgodzić. Zastanawia się Pan, czy konieczna będzie droga sądowa.

W pierwszej kolejności godzi się podkreślić, iż skoro jest Pan ojcem dziecka z pełną władzą rodzicielską, nic, co najważniejsze w odniesieniu do dziecka, nie może się odbyć bez Pana. Innymi słowy, na wszystko, co przekracza zwykły zarząd dziecka, musi być Pańska zgoda. Powyższe wynika z treści art. 97 K.r.io., zgodnie z którym „Jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, każde z nich jest obowiązane i uprawnione do jej wykonywania. Jednakże o istotnych sprawach dziecka rodzice rozstrzygają wspólnie; w braku porozumienia między nimi rozstrzyga sąd opiekuńczy”.

Brak porozumienia między rodzicami w sprawie dotyczącej dziecka

Zgodnie z treścią art. 97 § 2 K.r.io. w braku porozumienia między rodzicami o istotnych sprawach dziecka rozstrzyga sąd opiekuńczy, co dotyczy zarówno rodziców żyjących wspólnie, jak i rodziców rozłączonych, względem których zastosowanie znajdzie także art. 107 K.r.io.

Zgodnie z przepisem art. 582 Kodeksu postępowania cywilnego rozstrzygnięcie to może nastąpić dopiero po umożliwieniu rodzicom złożenia oświadczeń, chyba że wysłuchanie ich byłoby połączone z nadmiernymi trudnościami. Treścią orzeczenia sądu może być tylko samo rozstrzygnięcie sporu (np. wskazanie miejsca, w którym dziecko ma przebywać) lub zezwolenie na wykonanie określonego zachowania (np. na wyjazd z dzieckiem za granicę – uchwała SN z dnia 10 listopada 1971 r., sygn. akt III CZP 69/71; określenie sposobu realizowania wierzytelności alimentacyjnych – uchwała SN z dnia 30 maja 1985 r., sygn. akt III CZP 26/85).

Jak podkreśla się w literaturze: „Do istotnych spraw dziecka należeć będą z zasady wszystkie czynności przekraczające zakres zwykłego zarządu jego majątkiem oraz te czynności zwykłego zarządu, które dotyczą właśnie materii istotnej dla dziecka z niemajątkowego punktu widzenia. Przykładem takiej czynności byłoby zaprzestanie opłacania ważnej dla dziecka dodatkowej nauki – tutaj nie wysokość kwoty, ale jej przeznaczenie przesądza o konieczności współdziałania rodziców. Zakres istotnych spraw dziecka podzielić można na dwie grupy spraw: te, o których zaliczeniu decyduje ich ogólny charakter, oraz sprawy istotne z uwagi na ich doniosłość tylko w danej konkretnej sprawie. Wskazane niżej istotne sprawy tworzą z istoty rzeczy otwarty katalog, ponieważ nie sposób przewidzieć różnorodnych sytuacji życiowych dziecka” (patrz: Tomasz Sokołowski, Komentarz do art. 97 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, 30.06.2013 r.).

Kierownik USC bez zgody sądu lub Pańskiego podpisu nie może zmienić nazwiska dziecku.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy - Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59

2. Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 listopada 1971 r., sygn. akt III CZP 69/71

3. Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 30 maja 1985 r., sygn. akt III CZP 26/85