Zadaj pytanie »
Zadaj pytanie »
- Prawo spadkowe
- Prawo rodzinne
- Prawo cywilne
- Prawo pracy
- Rozwiązanie umowy przez pracownika
- Rozwiązanie umowy przez pracodawcę
- Urlop
- Czas pracy
- Godziny nadliczbowe
- Kodeks pracy
- Wynagrodzenie
- Mobbing i równe traktowanie w zatrudnieniu
- Zawarcie umowy
- Wypadki przy pracy i choroby zawodowe
- Obowiązki i odpowiedzialność pracownika
- BHP
- Zwolnienia grupowe
- Uzp, regulaminy i przekształcenia organizacyjne
- Kontrola prawa pracy
- Praca za granicą
- Inne
- Delegacje
- Zawody resortowe
- Umowy cywilnoprawne
- Prawo karne
- Prawo administracyjne
- Obywatelstwo
- Ewidencja ludności
- Pozwolenie na broń
- Prawo budowlane
- Gospodarka nieruchomościami
- Oświata i szkolnictwo
- Rolnictwo
- Prawo o ruchu drogowym i transport
- Zamówienia publiczne
- Zdrowie
- Postępowanie administracyjne
- Ochrona środowiska, gospodarka odpadami
- USC, sprawy obywatelskie
- Samorządy, prawo miejscowe, BIP
- Księgi wieczyste
- Dotacje, dopłaty, ARiMR
- Podatki i opłaty lokalne
- Inne
- Zabezpieczenia społeczne
- Prawo handlowe
- Działalność gospodarcza
- Spółka cywilna
- Spółka jawna
- Spółka partnerska
- Spółka komandytowa
- Spółka komandytowo-akcyjna
- Spółka z o.o.
- Spółka akcyjna
- Łączenie, przekształcanie, podział przedsiębiorstw
- Ochrona dóbr i wizerunku firmy
- KRS
- Pełnomocnictwo, prokura
- Stowarzyszenia, fundacje, OPP
- Spółdzielnie
- Prawo upadłościowe i naprawcze
- Umowy przedsiębiorców
- Inne
- Prawo podatkowe
- Nowe technologie
- Aukcje internetowe
- Domeny internetowe
- Gry i hazard
- Programy komputerowe, filmy, muzyka
- Świadczenie usług drogą elektroniczną
- Zwalczanie nieuczciwej konkurencji i znaki towarowe
- Przestępstwa elektroniczne
- Prawo autorskie
- Patenty i wynalazki
- Inne
- Ochrona danych osobowych, GIODO
- Ochrona danych osobowych, RODO
- Prawo mieszkaniowe
- Prawo celne
- Prawo wyznaniowe, pochówek
- Prawo reklamy i promocji
- Prawo medyczne i farmaceutyczne
- Prawo cudzoziemców i wizy
- Prawo obce
W serwisie
Czy mandaty i długi za bilety przechodzą na spadkobierców?• Data: 19-09-2024 • Autor: Radca prawny Katarzyna Talkowska-Szewczyk |
|
Czy dochodzi do dziedziczenia niezapłaconych przez zmarłego mandatów i kar za jazdę MPK bez biletów? |
|
Prawa i obowiązki wchodzące w skład spadkuPodstawą prawną do udzielenia odpowiedzi na przedmiotowe zapytanie stanowi ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny. Zgodnie z art. 922 § 1 Kodeksu cywilnego Prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób stosownie do przepisów księgi niniejszej. Istotne w kontekście Pana zapytania są regulacje następujących po sobie § 2 oraz § 3, które stanowią:
„§ 2. Nie należą do spadku prawa i obowiązki zmarłego ściśle związane z jego osobą, jak również prawa, które z chwilą jego śmierci przechodzą na oznaczone osoby niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami. § 3. Do długów spadkowych należą także koszty pogrzebu spadkodawcy w takim zakresie, w jakim pogrzeb ten odpowiada zwyczajom przyjętym w danym środowisku, koszty postępowania spadkowego, obowiązek zaspokojenia roszczeń o zachowek oraz obowiązek wykonania zapisów zwykłych i poleceń, jak również inne obowiązki przewidziane w przepisach księgi niniejszej”.
Jeżeli chodzi o to jakie prawa i obowiązki wchodzą do spadku, to doktryna wskazuje to dokładnie. „W skład spadku wchodzą w szczególności następujące cywilnoprawne, majątkowe prawa i obowiązki: 1) prawa i obowiązki wynikające z części ogólnej Kodeksu cywilnego, w szczególności: a) prawo do żądania naprawienia szkody powstałej wskutek naruszenia dobra osobistego i odpowiadający mu obowiązek, b) obowiązki osoby, która jako organ osoby prawnej w jej imieniu dokonała czynności prawnej nie mając umocowania albo przekraczając jego zakres, albo, która dokonała czynności prawnej w imieniu osoby prawnej, która nie istnieje, c) prawo do żądania uznania umowy za bezskuteczną – tzw. bezskuteczność względna, d) prawa i obowiązki wynikające z oświadczenia woli złożonego przez spadkodawcę innej osobie, jeżeli składający je zmarł, zanim oświadczenie to doszło do adresata, e) obciążający spadkodawcę, w szczególności na mocy orzeczenia sądu , obowiązek złożenia oznaczonego oświadczenia woli; obowiązek spadkobierców złożenia oznaczonego oświadczenia woli może zostać stwierdzony orzeczeniem sądu, f) prawa i obowiązki wynikające ze złożonej przez spadkodawcę oferty, a także wynikające z oferty złożonej spadkodawcy przez osobę trzecią, chyba że z treści oferty lub jej charakteru wynika co innego, g) prawo do żądania unieważnienia umowy zawartej w wyniku aukcji albo przetargu jeżeli termin miesięczny wynikający z rozpoczął bieg za życia spadkodawcy, wiąże on również spadkobiercę, h) prawa i obowiązki związane z instytucją uchylenia się od skutków prawnych oświadczenia woli złożonego pod wpływem błędu lub groźby, i) chociaż stosunek pełnomocnictwa wygasa ze śmiercią mocodawcy lub pełnomocnika , pewne prawa i obowiązki mocodawcy mogą przejść na jego spadkobierców; przede wszystkim spadkobierców dotykają te skutki prawne działania pełnomocnika spadkodawcy, które wynikają z czynności prawnych dokonanych przez niego przed otwarciem spadku; ponadto należy zauważyć, że pełnomocnictwo niegasnące wraz ze śmiercią mocodawcy umocowuje pełnomocnika do działania po otwarciu spadku w imieniu spadkobierców mocodawcy; co więcej, na spadkobierców przechodzą uprawnienie do potwierdzenia czynności prawnej dokonanej przez tzw. rzekomego pełnomocnika, a także skutki dokonania przez niego jednostronnej czynności prawnej ; w skład spadku po rzekomym pełnomocniku wchodzi zaś obowiązek zwrotu uzyskanej przez niego korzyści lub naprawienia wyrządzonej przez niego szkody j) uprawnienie do podniesienia zarzutu przedawnienia, 2) prawa i obowiązki o charakterze rzeczowym – ze względu na majątkowy i cywilnoprawny charakter do spadku wchodzą, co do zasady, wszystkie prawa rzeczowe, z wyjątkiem jednak tych, z których istoty lub przepisu ustawy (np. użytkowanie przez osoby fizyczne) wynika niedziedziczność. Należy zauważyć, że wraz z prawem rzeczowym przechodzi na spadkobierców ściśle związany z nim zespół praw, obowiązków i roszczeń (np. roszczenie windykacyjne i negatoryjne związane z prawem własności; obowiązki wynikające z umowy dożywocia, wskutek której spadkodawca nabył własność nieruchomości); w zakresie praw rzeczowych dziedziczeniu podlegają w szczególności: a) prawo własności, a także udział we własności (współwłasność),
b) prawo użytkowania wieczystego oraz związana z nim własność budynków i innych urządzeń na użytkowanym gruncie,
c) użytkowanie polegające na korzystaniu z budynku lub pomieszczenia mieszkalnego w oznaczonym czasie w każdym roku – tzw. timesharing – które wchodzi w skład spadku,
d) prawa i obowiązki wynikające ze służebności (gruntowej, przesyłu, osobistej); przechodzą one na następców prawnych uprawnionych i obciążonych osób fizycznych wraz z prawem własności lub użytkowania wieczystego, z tym jednak zastrzeżeniem, że służebność osobista wygasa wraz ze śmiercią uprawnionego,
e) zastaw i hipoteka, ale tylko wraz z wierzytelnością, którą zabezpieczają,
f) spółdzielcze własnościowe prawa do lokalu, z wyjątkiem spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego, które wygasa z chwilą śmierci uprawnionego i nie wchodzi w skład spadku,
g) posiadanie;
3) prawa i obowiązki wynikające ze stosunków zobowiązaniowych – co do zasady, spadkobiercy wstępują w sytuację prawną spadkodawcy – strony danego stosunku zobowiązaniowego, niezależnie od podstawy prawnej takiego stosunku. Można jednak spotkać regulacje szczególne w szczególności dziedziczeniu podlegają: a) prawa i obowiązki wynikające z instytucji wyzysku,
b) prawa i obowiązki wynikające z umowy przedwstępnej , a także wynikające z tej umowy roszczenia i odpowiadające im obowiązki,
c) prawo do odstąpienia od umowy i zatrzymania zadatku lub żądania jego podwójnej wysokości oraz odpowiadające im obowiązki,
d) prawo do odstąpienia od umowy,
e) prawa (w tym roszczenia) i obowiązki stron związane z instytucją bezpodstawnego wzbogacenia , a więc zarówno roszczenie o wydanie korzyści, jak i obowiązek jej zwrotu; w literaturze przyjmuje się, że dziedziczeniu podlega także stwierdzony wyrokiem sądu obowiązek zwrotu świadczenia spełnionego w zamian za dokonanie czynu zabronionego przez ustawę lub w celu niegodziwym
f) co do zasady prawa i obowiązki przysługujące zarówno osobie poszkodowanej, jak i ponoszącej odpowiedzialność za wyrządzoną szkodę; nie ma przy tym znaczenia, na jakich zasadach opiera się obowiązek odszkodowawczy, w szczególności na zasadach odpowiedzialności deliktowej czy kontraktowej a także to, czy podstawa dochodzenia roszczeń wynika z przepisów Kodeksu cywilnego, czy ustaw szczególnych,
g) roszczenie o naprawienie szkody spowodowanej uszkodzeniem ciała lub wywołanej rozstrojem zdrowia , a także roszczenie wynikające z art. 446 § 1 oraz 3 jako ściśle związane z osobą zmarłego w skład spadku nie wchodzą natomiast roszczenie o wyłożenie z góry sumy potrzebnej na koszty leczenia, sumy potrzebnej na koszty przygotowania do innego zawodu oraz roszczenia o zasądzenie renty nie dotyczy to jednak świadczeń, które były już wymagalne w chwili śmierci spadkodawcy (np. zaległe raty rentowe), ze względu na przekształcenie się ich w samodzielne wierzytelności,
h) roszczenie o zadośćuczynienie za doznaną krzywdę jako ściśle związane z osobą zmarłego podlega dziedziczeniu jedynie wtedy, gdy zostało uznane na piśmie albo gdy powództwo zostało wytoczone za życia poszkodowanego wydaje się, że reguła ta nie znajduje analogicznego zastosowania do roszczeń z co oznacza, że wygasną one z chwilą śmierci spadkodawcy (zob. jednak tezę 28 do niniejszego artykułu); będą wszelako podlegać dziedziczeniu, jeżeli przekształcą się w skonkretyzowane wierzytelności (np. zostaną zasądzone prawomocnym wyrokiem sądu),
i) w skład spadku po zobowiązanym do naprawienia szkody bez ograniczeń wchodzą obowiązki odpowiadające roszczeniom poszkodowanego oraz innych uprawnionych osób,
j) prawo do żądania zapłaty kary umownej oraz odpowiadający temu żądaniu obowiązek,
k) śmierć strony umowy co do zasady nie ma wpływu na dalsze istnienie danego stosunku prawnego. Oznacza to, że spadkobiercy wstępują w wynikającą z umowy sytuację prawną spadkodawcy-strony, w szczególności przejmują jego wierzytelności i długi, ponadto zaś związani są wszystkimi postanowieniami umowy, zwłaszcza odnośnie do formy , a także warunku i terminu.
l) prawo odkupu i prawo pierwokupu oraz odpowiadające im obowiązki;
4) prawa i obowiązki związane z dziedziczeniem – dziedziczeniu podlegają także pewne prawa i obowiązki nabyte przez spadkodawcę wskutek dziedziczenia po innej osobie, w szczególności: a) obowiązek umożliwienia małżonkowi i innym osobom bliskim spadkodawcy korzystania z mieszkania i urządzenia domowego w zakresie dotychczasowym odpowiadające mu prawo wygasa wraz ze śmiercią osoby uprawnionej,
b)obciążający spadkobiercę obowiązek dostarczenia dziadkom spadkodawcy środków utrzymania odpowiadające mu prawo wygasa wraz ze śmiercią osoby uprawnionej,
c) prawa i obowiązki wynikające z tzw. ustawowego zapisu naddziałowego,
d) prawa i obowiązki wynikające z zapisu zwykłego lub polecenia o charakterze majątkowym, jeżeli nic innego nie wynika z treści testamentu lub istoty danego rozrządzenia,
e) roszczenie z tytułu zachowku przechodzi na spadkobiercę osoby uprawnionej do zachowku tylko wtedy, gdy spadkobierca ten należy do osób uprawnionych do zachowku po pierwszym spadkodawcy; dziedziczeniu bez ograniczeń podlega jednak obowiązek zaspokojenia roszczenia o zachowek,
f) zgodnie z art. 1017, jeżeli przed upływem terminu do złożenia oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku spadkobierca zmarł, nie złożywszy takiego oświadczenia, oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku może być złożone przez jego spadkobierców,
5) prawa i obowiązki wynikające ze stosunku członkostwa w spółkach handlowych lub ich ekwiwalenty; należy mieć jednak na uwadze, że Kodeks spółek handlowych przewiduje wiele rozwiązań szczególnych, 6) z dniem śmierci pracownika stosunek pracy wygasa; prawa majątkowe ze stosunku pracy przechodzą po śmierci pracownika, w równych częściach, na małżonka oraz inne osoby spełniające warunki wymagane do uzyskania renty rodzinnej w myśl przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych; w braku takich osób prawa te wchodzą do spadku; obowiązki pracownika związane ze stosunkiem pracy (np. obowiązek odszkodowawczy, obowiązek zwrotu nienależnie pobranych kwot) wchodzą w skład spadku na zasadach ogólnych. Ponadto, w przypadku śmierci pracodawcy umowy o pracę z pracownikami co do zasady wygasają i przysługuje im odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia, 7) niektóre prawa i obowiązki przewidziane w prawie rodzinnym i opiekuńczym, w szczególności prawa i obowiązki wynikające ze wspólności majątkowej; w ramach tej kategorii należy podkreślić, że roszczenie alimentacyjne i odpowiadający mu obowiązek, jako ściśle związane z osobą uprawnionego i zobowiązanego, wygasają wraz ze śmiercią jednej z tych osób; w skład spadku wchodzą jednak wierzytelności wymagalne w chwili śmierci spadkodawcy i obowiązek ich zapłaty, a także prawo do żądania zwrotu świadczeń alimentacyjnych od osoby, która powinna spełnić świadczenia, 8) prawa i obowiązki wynikające z papierów wartościowych, w szczególności z weksla i czeku, 9) autorskie prawa majątkowe, a także prawo do uzyskania patentu, patent oraz prawa ochronne na znaki towarowe i wzory użytkowe. Długi spadkoweNatomiast jeżeli chodzi o długi spadkowe, to w ich skład wchodzą w szczególności:
Istotne jest również to, że do spadku – co do zasady – nie należą prawa i obowiązki majątkowe o charakterze publicznoprawnym regulowane przepisami innych niż prawo cywilne działów prawa, w szczególności prawa administracyjnego czy podatkowego (wyjątkiem jest jednak np. prawo podatnika do zwrotu nadpłaty podatku), nawet jeśli przepisy te posługują się konstrukcjami prawa spadkowego. Do spadku nie wchodzą ponadto cywilnoprawne prawa i obowiązki o charakterze niemajątkowym (np. dobra osobiste). W myśl art. 922 § 2 nie należą do spadku również majątkowe prawa i obowiązki cywilnoprawne ściśle związane z osobą spadkodawcy (np. przysługujące mu służebności osobiste), jak również prawa, które z chwilą jego śmierci przechodzą na oznaczone osoby niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami.
Do spadku nie wchodzi przedmiot zapisu windykacyjnego. Nie podlegają dziedziczeniu, ze względu na ścisły związek z osobą spadkodawcy, jego dobra osobiste, prawo do alimentów oraz obowiązek ich świadczenia. Śmierć spadkodawcy powoduje, że od tej chwili przestają powstawać nowe roszczenia o świadczenia alimentacyjne, nie ma natomiast wpływu na wcześniej powstałe zaległości, które podlegają dziedziczeniu. Niedziedziczne jest także prawo do renty umownej i prawo dożywocia, natomiast sporne jest, czy podlega dziedziczeniu roszczenie dożywotnika, który zmarł po wytoczeniu powództwa o rozwiązanie umowy o dożywocie. Nie podlegają dziedziczeniu także prawo wglądu do dokumentacji medycznej jako prawo związane ściśle z osobą zmarłego, a jednocześnie jako prawo nie mające charakteru majątkowego, prawo do przywrócenia do pracy, prawo do ustalenia istnienia obowiązku ubezpieczenia społecznego oraz co do zasady – prawo do emerytury jako świadczenia z ubezpieczenia społecznego. Mandaty i ich dziedziczenieW przypadku mandatów, to proszę pamiętać, że mandat stanowi wykroczenie popełnione przez sprawcę. Zatem jest to zobowiązanie ściśle związane z osobą zmarłego. Taka kara nie może przejść na spadkobiorcę. Proszę również pamiętać, że roszczenia z umowy przewozu (brak biletu) ulegają przedawnieniu z upływem roku od dnia, w którym przejazd był dokonywany. Zatem jeżeli gmina nie wystąpiła w tym okresie do sądu, to roszczenie to uległo przedawnieniu. PrzykładyDziedziczenie nieruchomości. Pani Marta odziedziczyła dom po swoim ojcu. Oprócz samego prawa własności do jej spadku wchodzi także prawo do wszelkich roszczeń związanych z tą nieruchomością, na przykład prawo do dochodzenia odszkodowania za szkody wyrządzone w budynku przed śmiercią ojca. Marta musi także ponieść koszty związane z postępowaniem spadkowym oraz opłatami notarialnymi.
Obowiązki wynikające z umowy przedwstępnej. Pan Jan zmarł, zanim zdążył podpisać umowę o sprzedaż mieszkania, którą zawarł w formie umowy przedwstępnej. Jego spadkobiercy wstępują w prawa i obowiązki wynikające z tej umowy. Oznacza to, że mogą być zobowiązani do zawarcia umowy końcowej na warunkach określonych przez zmarłego.
Dziedziczenie długów. Pani Zofia odziedziczyła po swoim bracie prawo do połowy mieszkania. Niestety, brat zmarł z dużymi długami, w tym niespłaconym kredytem hipotecznym. Zofia jako spadkobierczyni odpowiada za te zobowiązania, ale może skorzystać z opcji przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza, aby ograniczyć swoją odpowiedzialność wyłącznie do wysokości wartości odziedziczonego majątku. PodsumowanieZ chwilą śmierci spadkodawcy jego prawa i obowiązki majątkowe przechodzą na spadkobierców zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego. Do spadku wchodzą m.in. prawa i obowiązki wynikające z prawa cywilnego, prawa rzeczowe, stosunki zobowiązaniowe, prawa związane z dziedziczeniem oraz prawa i obowiązki wynikające z członkostwa w spółkach handlowych. Natomiast do spadku nie wchodzą prawa i obowiązki ściśle związane z osobą zmarłego, takie jak dobra osobiste, prawo do alimentów czy mandaty. W skład długów spadkowych zaliczają się koszty pogrzebu, postępowania spadkowego, zachowku oraz wykonania zapisów testamentowych i poleceń. Oferta porad prawnychJeśli masz wątpliwości dotyczące dziedziczenia lub chcesz upewnić się, że Twoje prawa jako spadkobiercy są w pełni chronione, skonsultuj się z prawnikiem. Profesjonalna porada prawna pomoże Ci zrozumieć zawiłości prawne związane z dziedziczeniem, uniknąć kosztownych błędów i zadbać o interesy Twoje oraz Twojej rodziny. Skorzystaj z fachowej pomocy i podejmuj świadome decyzje dotyczące spadku! Źródła:1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę, wypełniając formularz poniżej ▼▼▼. Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online O autorze: Radca prawny Katarzyna Talkowska-Szewczyk Członek Okręgowej Izby Radców Prawnych we Wrocławiu. Absolwentka Wydziału Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego oraz studiów podyplomowych – Prawo medyczne i bioetyka na Uniwersytecie Jagiellońskim na Wydziale Prawa i Administracji w Krakowie. Radca prawny z wieloletnim doświadczeniem zawodowym zdobywanym w kancelariach prawnych będących liderami w branżach medycznych, odszkodowawczych oraz windykacyjnych. Aktywność zawodową łączy z działalnością pro bono na rzecz organizacji pozarządowych. Posiada umiejętności lingwistyczne poparte certyfikatami. Od 1 października 2019 roku rozpoczęła studia doktoranckie na Uniwersytecie Wrocławskim w Zakładzie Postępowania Cywilnego. Przedmiotem naukowych zainteresowań i badań jest prawo medyczne. Nieustannie podnosi swoje kompetencje zawodowe uczestnicząc w konferencjach, seminariach i szkoleniach. Specjalizacja: prawo medyczne, prawo cywilne (prawo pracy, prawo rodzinne), prawo oświatowe oraz ochrona danych osobowych. https://www.linkedin.com/in/paulina-olejniczak-suchodolska-84b981171/ |
|
prawnicy z dużym doświadczeniem.
Zapytaj prawnika
Najnowsze pytania w dziale
Czy mandaty i długi za bilety przechodzą na spadkobierców?
Spadek z długami, jak go odrzucić i uchronić się przed spłatą zobowiązań zmarłego?
Czy trzeba się zrzec spadku po wujku obciążonego długami?
Odrzucenie spadku w imieniu niepełnoletniej córki
Kiedy konieczne jest odrzucenie spadku w imieniu małoletnich dzieci?
Kontakt spadkobiercy z wierzycielami zmarłego
Przekroczenie terminu odrzucenia spadku przez małoletniego
Dziedziczenie po siostrze, która miała długi
Obecność obojga rodziców przy odrzuceniu spadku w imieniu małoletniego syna
Kolejność odrzucania zadłużonego spadku po członku rodziny
