Czy kryteria egzaminów fizycznych powinny uwzględniać płeć?

Równość i zakaz dyskryminacji

Zgodnie z treścią art. 32 Konstytucji RP: „1. Wszyscy są wobec prawa równi. Wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne. 2. Nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny”.

Przepis ten „wyraża uniwersalny charakter zasady równości, nakazując jej przestrzeganie we wszystkich sferach życia – zarówno w życiu politycznym, społecznym jak i gospodarczym”, a także „określa bliżej granice dopuszczalnych różnicowań podmiotów prawa” (tak wyrok TK z 24.10.2001 r., SK 22/01, OTK 2001, Nr 7, poz. 216).

W myśl omawianego przepisu żadne kryterium nie może stanowić podstawy dla różnicowań niesprawiedliwych i dyskryminujących określone podmioty. W orzecznictwie zauważa się, że: „zakaz dyskryminacji wynikający z art. 32 ust. 2 Konstytucji RP nie jest tożsamy z zakazem różnicowania sytuacji podmiotów prawa. Jest to natomiast zakaz nieuzasadnionego, różnego kształtowania sytuacji podobnych podmiotów prawa, w procesie stanowienia oraz stosowania prawa. Dyskryminacja oznacza zatem nienadające się do zaakceptowania tworzenie różnych norm prawnych dla podmiotów prawa, które powinny być zaliczone do tej samej klasy (kategorii), albo nierówne traktowanie podobnych podmiotów prawa w indywidualnych przypadkach, gdy zróżnicowanie nie znajduje podstaw w normach prawnych” (tak wyrok TK z 15.07.2010 r., K 63/07, OTK-A 2010, Nr 6, poz. 60). Co do rozumienia pojęcia dyskryminacji w orzecznictwie TK zob. też M. Ziółkowski, Zasada równości w prawie, s. 99 i n.

Z uwagi na powyższe, jak Pani widzi, w każdej sferze, każdy podmiot powinien przestrzegać zasady równości i braku dyskryminacji. Jeżeli więc poczuła się Pani dyskryminowana, może Pani zwrócić uwagę podmiotowi na niniejsze naruszenie.

Naruszenie dóbr osobistych

Idąc dalej podnoszę, iż mogło dojść także do naruszenia Pani dóbr osobistych. Zgodnie bowiem z treścią art. 23 K.c.: „Dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach”.

Zgodnie natomiast z treścią art. 24 § 1 K.c.: „Ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny”.

Środki ochrony dóbr osobistych

Niemajątkowe środki ochrony dóbr osobistych mogą być dochodzone kumulatywnie z roszczeniami o charakterze majątkowym – odszkodowaniem, zadośćuczynieniem lub odpowiednią sumą na wskazany cel społeczny. Podstawę prawną roszczeń majątkowych stanowić będą przepisy art. 415 i n. K.c. dla odszkodowania oraz art. 445 i 448 K.c. dla zadośćuczynienia. Dla zasądzenia zadośćuczynienia lub odszkodowania nie będzie wystarczające wykazanie, że naruszenie dóbr osobistych miało charakter bezprawny; konieczne będzie wykazanie dalszych przesłanek, tj. co do zasady winy (zob. komentarz do art. 445 i 448 K.c.).

Z uwagi na to, w mojej ocenie, mogło dojść do naruszenia Pani dóbr osobistych, albowiem co do zasady to pojęcie jest nieograniczone żadnym sztywnym terminem. Dlatego też, jeżeli czuje się Pani pokrzywdzona tym działaniem, proponuję w pierwszej kolejności wyjaśnić sytuację, a dopiero później podejmować ewentualne kroki prawne.

Podsumowując: główną definicję legalną dyskryminacji zawiera Konstytucja RP, ewentualnie przepisy europejskie oraz Kodeks pracy (co w Pani przypadku nie ma zastosowania). Zakaz dyskryminacji ze względu na płeć wynika z przepisów Konstytucji, czyli wskazanego art. 32. W zakresie zróżnicowania egzaminów nie ma, niestety, takich dokładnych uregulowań – należy dostosować przepisy ogólne, w tym Konstytucję.