Czy działalność menedżera modelek porno w Polsce jest zgodna z prawem?

Stręczycielstwo, sutenerstwo i kuplerstwo

Zgodnie z art. 204 Kodeksu karnego (K.k.):

„§ 1. Kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, nakłania inną osobę do uprawiania prostytucji lub jej to ułatwia, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

§ 2. Karze określonej w § 1 podlega, kto czerpie korzyści majątkowe z uprawiania prostytucji przez inną osobę”.

Ułatwianie prostytucji musi mieć na celu osiągnięcie korzyści majątkowej. Korzyścią majątkową jest korzyść zarówno dla siebie, jak i dla kogoś innego, polegająca na zwiększeniu aktywów majątkowych lub zmniejszeniu pasywów, przy czym majątkiem są wszystkie prawa, które mają wartość możliwą do wyrażenia w pieniądzu (uchwała SN z dnia 30 stycznia 1980 r., sygn. akt VII KZP 41/78, oraz art. 115 § 4 K.k.). Znamię „czerpie” wskazuje na niezbędność wielokrotności zachowań, nie jest więc sutenerstwem jednorazowe, czy nawet kilkukrotne, lecz mające okazjonalny charakter, przyjmowanie korzyści majątkowych pochodzących z uprawiania prostytucji przez inną osobę.

Jak widać, osoba, która jest menedżerem modelek i czerpie z tego tytułu korzyści majątkowe, może ponieść odpowiedzialność karną z art. 204 § 1 lub 2 K.k. (w tym również w zbiegu z obu ww. paragrafów). Nie ma tu znaczenia fakt, że modelka zgadza się na publikację i sprzedaż swego wizerunku (pornograficznego). Ona sama nie popełnienia przestępstwa, bo w Polsce prostytucja nie jest penalizowana, ale ten, który ułatwia jej uzyskuje korzyści majątkowej, może spotkać się z zarzutami karnymi.

Inne czynności seksualne – niejednolite poglądy orzecznictwa

Wskazuję wyżej na ryzyka, bowiem w Polsce nie ma legalnej definicji „prostytucji”. Sądy zaś różnie to pojęcie traktują. Jeśli zaś za wyznacznik prostytucji uznać jedynie kontakt cielesny, to wnioskować by można, że czynności owych modelek (zdjęcia, filmiki, czatowanie) nie są prostytucją. Jak jednak wskazuje nowsze stanowisko doktryny (np. Majewski Jarosław [red.], Kodeks karny. Komentarz Opublikowano: WKP 2024: Należy co do zasady przyjąć za M. Drapalską-Grochowicz, że współcześnie pojęcie prostytucji oznacza komercyjne świadczenie usług seksualnych. W literaturze socjologicznej termin „praca seksualna” obejmuje „[...] zróżnicowane działania o charakterze aktywności seksualnej, podejmowane w wyniku transakcji komercyjnej, takie jak: różne formy prostytucji, masaże erotyczne, seks telefoniczny i internetowy, striptiz i taniec erotyczny, gra w filmach pornograficznych, pozowanie nago i inne” (I. Ślęzak, U.A. Szczepankowska, Usługi..., s. 7 i literatura tam cytowana).

Zatem poglądy są różne, niejednolite. Nowsze poglądy doktryny idą w kierunku uznawania seksu internetowego, gry w filmach pornograficznych, pozowania nago za prostytucję (tzw. inna czynność seksualna). Podkreślam jednak, że sądy nie są związane poglądami doktryny, więc nie wiadomo, jak w konkretnej sprawie dany skład orzekający rozstrzygnie. Wszystko będzie zależało od szczegółowego materiału dowodowego i oceny składu orzekającego. Ryzyko jednak faktycznie jest.

Kradzież tożsamości – podszywanie się pod modelkę porno

Co do tego czy pisanie z fanami w imieniu modelki nie zostałoby uznane za catfishing – podszywanie się pod kogoś, ponieważ wskazuje Pan, że fani nie zawsze wiedzą, że nie piszą z modelką tylko z kimś innym, to jest wysokie prawdopodobieństwo, że faktycznie za podszywanie się byłoby to uznane. Zgodnie bowiem z art. 190a § 2 K.k. – karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8 podlega ten kto, podszywając się pod inną osobę, wykorzystuje jej wizerunek, inne jej dane osobowe lub inne dane, za pomocą których jest ona publicznie identyfikowana, przez co wyrządza jej szkodę majątkową lub osobistą. Jednak warunkiem skazania jest wyrządzenie osobie, pod którą podszywanie następuje, szkody majątkowej albo osobistej. Użyte w treści art. 190a § 2 K.k. pojęcie „szkoda majątkowa” należy interpretować szeroko. Względy systemowe uzasadniają, aby ujmować je zarówno w kategoriach damnum emergens, jak i lucrum cessans. Terminowi temu należy bowiem nadać taki sam sens jak w prawie cywilnym. Podobnie przez pryzmat doktryny prawa cywilnego należy interpretować wyrażenie „szkoda osobista”. Jest nią każda strata niemająca bezpośredniego przełożenia na wartości ekonomiczne (np. utrata zaufania, poniżenie, oczernienie, obraza godności, reputacji itp.).

Zakres obowiązywania polskiego Kodeksu karnego

Jeśli współpraca z innymi modelkami byłaby międzynarodowa, to i tak kluczowe jest, gdzie działa ów manadżer albo osoba podszywająca się za modelkę. Zgodnie bowiem z art. 5 K.k.: Ustawę karną polską stosuje się do sprawcy, który popełnił czyn zabroniony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jak również na polskim statku wodnym lub powietrznym, chyba że umowa międzynarodowa, której Rzeczpospolita Polska jest stroną, stanowi inaczej. Artykuł 6 K.k. wskazuje zaś, że:

§ 1. Czyn zabroniony uważa się za popełniony w czasie, w którym sprawca działał lub zaniechał działania, do którego był obowiązany.

§ 2. Czyn zabroniony uważa się za popełniony w miejscu, w którym sprawca działał lub zaniechał działania, do którego był obowiązany, albo gdzie skutek stanowiący znamię czynu zabronionego nastąpił lub według zamiaru sprawcy miał nastąpić.

Jeśli zatem manadżer podszywający się pod modelkę działa w Polsce albo pisze (wysyła) treści do Polski, to istnieje ryzyko postawienia mu zarzutów.

Sprawy te są jednak nadal ocenne i uznaniowe i przedstawiam Panu poglądy, zaś nie wiem, jak ewentualną sprawę oceniłaby konkretnie polska prokuratura czy sąd, gdyby skierowano akt (akty) oskarżenia.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny - Dz.U. 1997 nr 88 poz. 553

2. Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 30 stycznia 1980 r., sygn. akt VII KZP 41/78