Czy do darowizny pieniędzy potrzebna jest umowa?

Darowizna i brak umowy

Umowa darowizny pieniężnej nie wymaga spisania umowy. Umowa nie jest również warunkiem skorzystania ze zwolnienia z zapłaty podatku od darowizny. Jedyny warunek to złożenie deklaracji na formularzy SD-Z2 w terminie 6 miesięcy od dnia otrzymania owej darowizny oraz załączenie wydruku z historii przelewu na dowód jej otrzymania. Co prawda zgodnie z art. 890 § 1 zd. 1 oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Natomiast zdanie 2 tegoż artykułu stanowi, że „jednakże umowa darowizny zawarta bez zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione”. Nie jest natomiast wymagana żadna szczególna forma dla oświadczenia obdarowanego o przyjęciu darowizny. Może ono zostać wyrażone także w sposób dorozumiany, w praktyce przede wszystkim przez przyjęcie przedmiotu darowizny, dające się odczytać jako zgoda na dokonane przysporzenie [por. M. Grochowski, komentarz do art. 890 k.c. (w:) K. Osajda (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, wyd. 16, Warszawa 2017]. A zatem ilekroć dochodzi do przelewu, to umowa jest w pełni skuteczna i obdarowany ma pełne prawo skorzystać ze zwolnienia, gdy zgłosi darowiznę w terminie i dołączy wydruk z historii przelewu.

Zgłoszenie otrzymania darowizny

Skoro darowizna wykonana nie wymaga dla swej skuteczności umowy i w istocie takiej nie ma, to na formularzu SD-Z2 wpisuje Pani datę z dnia dokonywania przelewu przez tatę. A zatem w polu nr 5 jako data powstania obowiązku podatkowego wpisuje Pani datę wykonania przelewu. Zgodnie bowiem z art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązek podatkowy powstaje przy nabyciu w drodze darowizny – z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy – z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia, a zatem chwila wykonania przelewu przez tatę jest datą powstania obowiązku podatkowego.

Udowodnienie otrzymania darowizny

Z uwagi jednak na fakt, że przelew nie ma tytułu „darowizna”, a Pani obawia, się ze US nie potraktuje tej kwoty jako darowizny, to oczywiście może Pani z ojcem spisać umowę darowizn i wskażą w niej wysokość darowizny odpowiadającą kwocie dokonanego przelewu. Ważne, aby umowa była zawarta z datą wcześniejszą niż faktyczne polecenie wykonania przelewu. Przy składaniu zgłoszenia musi wówczas Pani do niego załączyć zarówno umowę darowizny jak i potwierdzenie wpłynięcia środków na konto. Wówczas jednak, z uwagi na brak formy aktu notarialnego, w polu nr 5 również wskazuje Pani jako datę powstania obowiązku podatkowego datę dokonania przelewu przez Pani tatę. Proszę jednak nie wysyłać umowy e-mailem ani pocztą, bowiem daty nie będą się zgadzać (przelew wcześniejszy niż list/e-mail). Jeśli nie ma możliwości spisania umowy osobiście, by nie było „dowodów” na niespójność w datach, lepiej zgłosić darowiznę bez umowy. Jak US będzie chciał zweryfikować, to spyta ojca, czy faktycznie to była darowizna, w co jednak wątpię. W istocie bowiem żaden przepis prawa nie wskazuje, jak opisywać przelewy w przypadku dokonywania darowizn. Jeśli nie ma sformułować charakterystycznych dla innej umowy, np. „pożyczka”, „depozyt”, to w zasadzie każdy inny jest poprawny.