Czy rodzice odpowiadają za długi dzieci?

Pani Józefa napisała do nas w związku z obawami co do zadłużenia dorosłego syna. Ma on zobowiązania i zaciąga kredyty. Upomnienia i listy od wierzycieli w sprawie długów zaczęły przychodzić na adres rodziców. Obawiają się, że niedługo zapuka do ich drzwi komornik. Zastanawiają się, co zrobić, aby nie odpowiadać za długi syna. Czy go wymeldować? Od trzech miesięcy on i tak nie przebywa pod ich dachem. Zatem zasadnicze pytanie, czy długi syna mogą przejść na rodziców i rodzeństwo. Co się stanie, jeśli syn nie będzie spłacał kredytów?

Kogo dotyczy obowiązek meldunkowy?

Zameldowanie, podobnie jak wymeldowanie z mieszkania, jest jedynie tzw. czynnością administracyjno-techniczną. Zameldowanie w lokalu służy wyłącznie potwierdzeniu pobytu. Znaczy to, że dana osoba przez samo zameldowanie nie nabywa żadnych praw do lokalu – nie jest ono żadnym tytułem prawnym do zajmowania lokalu.

„Zameldowanie, tak jak wymeldowanie, jest tylko i wyłącznie aktem rejestracji danych dotyczących pobytu określonej osoby czy też ustania jej pobytu w dotychczasowym miejscu. Dlatego też dla zapewnienia zgodności pomiędzy stanem faktycznym a zapisami w ewidencji ludności niezbędne jest, aby organy meldunkowe mogły wymuszać na obywatelu pewne czynności służące rejestracji miejsca pobytu osoby podlegającej obowiązkowi meldunkowemu lub też poprzez własne rozstrzygnięcia zastępować takie czynności w celu uzyskania zgodności między ewidencją a istniejącym stanem rzeczy” (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dn. 20.09.2007 r., III SA/Łd 252/07).

Art. 15 ust. 1 ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych został uchylony od 2015-03-01. Artykuł mówił, że obowiązek wymeldowania miała osoba, która opuszcza miejsce pobytu stałego lub czasowego trwającego ponad 3 miesiące. Wymeldowania dokonywało się w organie gminy, właściwym ze względu na dotychczasowe miejsce jej pobytu, najpóźniej w dniu opuszczenia tego miejsca. Jak wspomniano powyżej, na chwilę obecną przepis nie obowiązuje

[PRYCISK_1]

Wniosek o wymeldowanie

Wraz z zawiadomieniem właściciel lokalu powinien złożyć wniosek o wymeldowanie z mieszkania osoby, która bez wymeldowania się opuściła swoje dotychczasowe miejsce pobytu stałego. Zgodnie z nim organ gminy wydaje na wniosek strony lub z urzędu decyzję w sprawie wymeldowania osoby, która opuściła miejsce pobytu stałego lub czasowego trwającego ponad 3 miesiące i nie dopełniła obowiązku wymeldowania się. Uprawniony do złożenia wniosku o wymeldowanie z mieszkania osoby, która nie mieszka w danym lokalu, jest najemca lokalu, wynajmujący lokal, właściciel, współwłaściciel.

Warunkiem decydującym o wymeldowaniu danej osoby jest jednoznaczne ustalenie przez organ administracji publicznej, czy osoba ta faktycznie opuściła bez wymeldowania się dotychczasowe miejsce pobytu stałego i czy opuszczenie to miało charakter trwały i dobrowolny.

Odnosząc się do tej kwestii, wskazywano, że opuszczenie miejsca pobytu stałego nie oznacza tylko fizycznego przebywania w innym miejscu niż miejsce pobytu stałego, lecz by łączył się z tym zamiar stałego związania się z tym innym miejscem i urządzenie w nim nowego centrum życiowego. Rezygnacja z przebywania w określonym lokalu może nastąpić w sposób wyraźny – poprzez złożenie stosownego oświadczenia, ale także w sposób dorozumiany – poprzez zachowanie, które w sposób niebudzący wątpliwości wyraża wolę danej osoby skoncentrowania swojej aktywności życiowej w innym miejscu (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 07.12.2005 r., sygn. akt II OSK 302/05; wyrok NSA z dnia 23.04.2001 r., sygn. akt V SA 3169/00).

[PRYCISK_2]

Czy rodzice mogą odpowiadać za długi dorosłych dzieci?

Co się tyczy kwestii długów syna pani Józefy – generalnie za długi odpowiada ten, kto je zaciągnął, więc długi rodziców nie przechodzą na dzieci, zobowiązania finansowe dzieci na rodziców, itd. Są jednak od tej zasady wyjątki.

Rodzice nie są za długi dzieci odpowiedzialni, chyba że podżyrowali pożyczkę syna czy córki. I nie ma znaczenia, że np. dorosły syn, który wziął kredyt w banku, jest zameldowany u rodziców, choć z nimi nie mieszka. Bank nie ma prawa żądać spłaty zadłużenia od rodziców. Można się jednak doczekać wizyty komornika, który będzie domagał się informacji od rodziców, gdzie znajduje się dłużnik, jaki ma majątek i czy nie należą do niego przedmioty znajdujące się w domu.

W razie śmierci dziecka, jeżeli miało ono jakiś majątek, narobiło długów, a spadkobiercami są rodzice, muszą oni spłacać zobowiązania pieniężne córki lub syna. Żeby uniknąć odpowiedzialności w takiej sytuacji, rodzice po śmierci ich dziecka musieliby odrzucić spadek w 6-miesięcznym terminie od dnia śmierci dziecka. Nie odpowiada się również za długi siostry lub brata, chyba że dochodzi do dziedziczenia. Jeżeli to rodzeństwo jest w gronie spadkobierców, muszą odrzucić spadek, by nie przejąć długów. Mają na to również 6 miesięcy od chwili otrzymania informacji o śmierci siostry lub brata.

[PRYCISK_3]

Konsekwencje niespłacania zaciągniętych pożyczek

Co się tyczy konsekwencji niespłacenia kredytów (pożyczek): W każdym banku szczegółowa procedura windykacyjna może wyglądać nieco inaczej. W pierwszej kolejności należy spodziewać się jednak monitów telefonicznych i pisemnych, w których będą znajdować się wezwania do zapłaty. Mają one na celu nakłonienie dłużnika do dobrowolnego spłacenia zaległości. Są płatne, a ich ceny można odnaleźć w tabeli opłat i prowizji każdego banku.

Jeśli nie przyniosą one odpowiednich rezultatów, bank ma prawo wypowiedzieć umowę kredytu w całości lub części. Po upływie okresu wypowiedzenia, który wynosi na ogół 30 dni (znajduje się w umowie i może być dłuższy) bank wystawia tzw. bankowy tytuł egzekucyjny, który jest dokumentem, stwierdzającym istnienie i zakres roszczenia banku oraz obowiązek zapłaty przez dłużnika (kredytobiorcę) oznaczonej sumy. W tej sytuacji trzeba zwrócić całą sumę wraz z odsetkami, należnymi za okres korzystania z kredytu.

Jeżeli nie dojdzie do zapłaty oznaczonej w bankowym tytule egzekucyjnym sumy, bank może wystąpić z wnioskiem do sądu właściwego dla miejsca zamieszkania dłużnika o nadanie klauzuli wykonalności. O nadaniu takiej klauzuli sąd orzeka na posiedzeniu niejawnym bez udziału stron postępowania. Dłużnik otrzymuje następnie postanowienie, od którego przysługuje mu zażalenie.

Dopiero bankowy tytuł egzekucyjny, opatrzony klauzulą wykonalności, stanowi podstawę do wszczęcia egzekucji z udziałem komornika. Konsekwencje niespłacenia kredytu mogą oznaczać dla dłużnika zajęcie rachunku bankowego lub części wynagrodzenia za pracę, emerytury lub renty. Działania windykacyjne mogą obejmować również zajęcie lub zlicytowanie wartościowych przedmiotów – samochodu, mebli czy innych przedmiotów przez komornika. Wiąże się to z dużymi kosztami dla kredytobiorcy. Konsekwencje niespłacenia kredytu oznaczają również wpisanie dłużnika do Krajowego Rejestru Dłużników, co uniemożliwi mu w przyszłości zaciągnięcie większego kredytu.

Ważne jest, aby syn pani Józefy miał świadomość, że im dłużej będzie trwało ściąganie należności przez bank, tym większe koszty go czekają. Należy więc dążyć do jak najszybszego uporania się z tym problemem.

[SZARY]

Przykłady

Przypadek Katarzyny i jej syna Marcina

Katarzyna, matka 25-letniego Marcina, z niepokojem obserwowała, jak jej syn popada w coraz większe długi z powodu nieodpowiedzialnego zarządzania finansami i zaciągania kolejnych kredytów konsumpcyjnych. Mimo że Marcin nie mieszkał z rodzicami od roku, listy od wierzycieli nadal przychodziły na adres rodziców. Katarzyna obawiała się, że jako rodzic będzie musiała odpowiadać za długi syna. Sytuacja skłoniła ją do poszukiwania informacji na temat możliwości wymeldowania syna i zabezpieczenia się przed potencjalnymi roszczeniami wierzycieli.

Historia Anny i jej brata Jacka

Anna, mająca 30 lat, dowiedziała się, że jej brat Jacek, z którym nie miała kontaktu od kilku lat z powodu rodzinnych nieporozumień, narobił znacznych długów, które teraz groziły zajęciem komorniczym. Jacek był zameldowany w mieszkaniu, które Anna odziedziczyła po rodzicach. Anna zaczęła zastanawiać się, czy jako siostra będzie musiała pokryć długi brata lub czy jej mieszkanie jest zagrożone egzekucją komorniczą. Postanowiła skonsultować się z prawnikiem, aby dowiedzieć się, jakie kroki może podjąć, by chronić swoją własność.

Sytuacja Ewy i pożyczka dla córki

Ewa, chcąc pomóc swojej córce w rozpoczęciu własnej działalności gospodarczej, zdecydowała się poręczyć jej kredyt bankowy. Niestety, biznes nie poszedł tak dobrze, jak zakładały, a córka nie była w stanie spłacać rat. Ewa, jako poręczyciel, musiała zmierzyć się z koniecznością spłaty zobowiązania. Ta sytuacja stała się dla niej trudną lekcją na temat ryzyka związanego z poręczeniem kredytów i wpływu decyzji finansowych dzieci na sytuację rodziców.

Podsumowanie

Odpowiedzialność za długi dorosłych dzieci nie przenosi się automatycznie na rodziców lub rodzeństwo, chyba że istnieją szczególne okoliczności, takie jak poręczenie kredytu. Ważne jest, aby każdy był świadomy swoich praw i obowiązków, a także możliwych konsekwencji finansowych związanych z zobowiązaniami bliskich. W sytuacjach problemowych kluczowe okazuje się być posiadanie właściwej wiedzy prawnej oraz podjęcie odpowiednich działań w celu ochrony swojej sytuacji finansowej.

Oferta porad prawnych

Potrzebujesz porady prawnej lub pomocy w przygotowaniu pism związanych z długami bliskich? Skorzystaj z naszych usług online, oferujących profesjonalne konsultacje i wsparcie prawników z doświadczeniem w rozwiązywaniu problemów finansowych rodzin. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.

[KONIEC]

Źródła:

1. Ustawa z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych - Dz.U. 1974 nr 14 poz. 85
2. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 20 września 2007 r., sygn. akt III SA/Łd 252/07
3. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 07.12.2005 r., sygn. akt II OSK 302/05
4. Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 23.04.2001 r., sygn. akt V SA 3169/00