Członkostwo w związku zawodowym po zwolnieniu z pracy

Członkostwo w związku zawodowym po zakończeniu stosunku pracy u tego pracodawcy

Zgodnie z art. 25 (1) ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (Dz. U. z 2022 r., poz. 854; zwanej dalej w skrócie „ustawą związkową”): Uprawnienia zakładowej organizacji związkowej przysługują organizacji zrzeszającej co najmniej 10 członków będących:

1) pracownikami u pracodawcy objętego działaniem tej organizacji lub

2) innymi niż pracownicy osobami wykonującymi pracę zarobkową, które świadczą pracę przez co najmniej 6 miesięcy na rzecz pracodawcy objętego działaniem tej organizacji. W uzupełnieniu należy odwołać się do definicji zawartej w art. 1 (1) pkt. 1 ustawy zgodnie z którą przez osobę wykonującą pracę zarobkową należy rozumieć pracownika lub osobę świadczącą pracę za wynagrodzeniem na innej podstawie niż stosunek pracy, jeżeli nie zatrudnia do tego rodzaju pracy innych osób, niezależnie od podstawy zatrudnienia, oraz ma takie prawa i interesy związane z wykonywaniem pracy, które mogą być reprezentowane i bronione przez związek zawodowy.

Bezrobotny członkiem związku zawodowego

Natomiast zgodnie z art. 2 ust. 4 ustawy związkowej członkiem zakładowej organizacji związkowej mogą być również bezrobotni w rozumieniu przepisów o zatrudnieniu, gdyż zachowują prawo przynależności do związków zawodowych, a jeśli nie są członkami związków zawodowych, mają prawo wstępowania do związków zawodowych w przypadkach i na warunkach określonych statutami związków. Zatem były pracownik, który uzyskuje status bezrobotnego, może pozostać członkiem zakładowej organizacji związkowej. W sytuacji opisanej w stanie faktycznym osoba, której dotyczy pytanie, nie jest bezrobotnym ani też nie jest pracownikiem.

Pełnienie funkcji członka zarządu związku zawodowego a utrata pracy

Pracownicy będący w zarządzie związku zawodowego w przypadku utraty pracy w tym zakładzie mogą być członkiem organów związku do czasu, kiedy związek wybierze nowe władze.

Pracodawca do czasu wyboru nowego zarządu zobowiązany jest kontaktować się ze starym zarządem, mimo że jego członkowie nie są już pracownikami zakładu pracy. Jedynym powodem, który umożliwiałby pracodawcy zaprzestanie kierowania zapytań o zgodę lub opinię do związku, jest niereprezentatywność związku, a więc nie poinformowanie pracodawcy, że związek liczy 10 pracowników. Zatem jedynie w przypadku gdy ta osoba, której dotyczy pytanie, byłaby członkiem zarządu związku, a nie zostałby wybrany nowy zarząd (do czasu wyboru nowego zarządu), to może pozostać w związku. W opisywanym przypadku taka sytuacja niestety nie zachodzi.

Walnego zebranie związku zawodowego przy zastosowaniu środków komunikacji elektronicznej

Odpowiadając na drugie pytanie, informuję, że w zakresie możliwości przeprowadzania walnego zebrania poprzez środki komunikacji elektronicznej istotne jest to, w jaki sposób kwestie tę uregulowano w statucie. Zgodnie z art. 13 ustawy związkowej: „Statut związku zawodowego określa w szczególności:

1) nazwę związku;

2) siedzibę związku;

3) terytorialny i podmiotowy zakres działania;

4) cele i zadania związku oraz sposoby i formy ich realizacji;

5) zasady nabywania i utraty członkostwa;

6) prawa i obowiązki członków;

7) strukturę organizacyjną związku ze wskazaniem, które z jednostek organizacyjnych związku mają osobowość prawną;

8) sposób reprezentowania związku oraz osoby upoważnione do zaciągania zobowiązań majątkowych w imieniu związku;

9) organy związku, tryb ich wyboru i odwołania, zakres ich kompetencji oraz okres kadencji;

10) źródła finansowania działalności związku oraz sposób ustanawiania składek członkowskich;

11) zasady uchwalania i zmian statutu;

12) sposób rozwiązania związku i likwidacji jego majątku.

W przypadku, w którym walne zebranie miałoby być przeprowadzone przy wykorzystaniu środków elektronicznych, należałoby przede wszystkim zmienić statut związku, wprowadzić tam procedurę związaną ze zwoływaniem walnego zebrania za pomocą środków elektronicznych oraz wprowadzić regulamin odbywania zebrania w takiej właśnie formie. W takim regulaminie należałoby zaznaczyć:

a) przy pomocy jakich środków zwołuje się walne zebranie,

b) za pomocą jakich programów,

c) w jaki sposób będzie odbywać się głosowanie,

d) w jaki sposób będzie składany podpis pod uchwałami,

e) w jaki sposób będzie składany podpis pod listą obecności,

f) zasady związane z bezpieczeństwem i ochroną danych osobowych podczas odbywania walnego zgromadzenia w formie zdalnej.