Co oznacza pojęcie „zajęcie pasa jezdni”?

Zajęcie pasa drogowego

Sprawa jest dość nietypowa i niejednoznaczna. Zebrałam jednak kilka argumentów, które mogą okazać się pomocne dla Pana w ustaleniu prawidłowości interpretacji zajęcia pasa drogowego.

Sposób ustalenia wysokości opłaty zależy od sposobu zajęcia pasa drogowego. Zgodnie z art. 40 ust. 4 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (j.t. Dz. U. 2007 r. Nr 19, poz. 115) w przypadku prowadzenia robót w pasie drogowym lub zajęcia pasa drogowego na prawach wyłączności w innych celach niż określone w art. 40 ust. 2 pkt 1-3 tejże ustawy opłatę „ustala się jako iloczyn liczby metrów kwadratowych zajętej powierzchni pasa drogowego, stawki opłaty za zajęcie 1 m² tego pasa oraz liczby dnia zajmowania pasa drogowego, przy czym zajęcie pasa drogowego przez okres krótszy niż 24 godziny jest traktowane jak zajęcie pasa drogowego przez 1 dzień”.

W przypadku zajęcia pasa drogowego polegającego na umieszczeniu w tym pasie urządzeń infrastruktury technicznej niezwiązanej z potrzebami zarządzania drogami lub potrzebami ruchu drogowego opłatę „ustala się jako iloczyn liczby metrów kwadratowych powierzchni pasa drogowego zajętej przez rzut poziomy urządzenia i stawki opłaty za zajęcie 1 m² pasa drogowego pobieranej za każdy rok umieszczenia urządzenia w pasie drogowym, przy czym za umieszczenie urządzenia w pasie drogowym lub na drogowym obiekcie inżynierskim przez okres krótszy niż rok opłata obliczana jest proporcjonalnie do liczby dni umieszczenia urządzenia w pasie drogowym lub na drogowym obiekcie inżynierskim” (art. 40 ust. 5 ustawy o drogach publicznych).

Opłaty za zajęcie pasa drogowego

W sytuacji zajęcia pasa drogowego, polegającego na umieszczeniu w tym pasie reklam lub obiektów budowlanych niezwiązanych z potrzebami zarządzania drogami lub potrzebami ruchu drogowego opłatę „ustala się jako iloczyn liczy metrów kwadratowych powierzchni pasa drogowego zajętej przez rzut poziomy obiektu budowlanego lub powierzchni reklamy, liczby dni zajmowania pasa drogowego oraz stawki opłaty za zajęcie 1 m² pasa drogowego” (art. 40 ust. 6 ustawy o drogach publicznych).

Należy przy tym podnieść, że obowiązujące przepisy prawa nie zawierają wyrażonej wprost definicji pojęcia „zajęcie pasa drogowego”. Należało zatem dokonać wykładni pojęcia na użytek tego postępowania i wykazać, iż w stanie faktycznym niniejszej sprawy doszło do zajęcia pasa drogowego o powierzchni, która stanowiła podstawę naliczonej opłaty.

Ze sformułowania „zajęcie pasa drogowego” użytego w art. 40 ustawy wynika, że oznacza ono czasowe wykorzystanie tego terenu w innym celu, aniżeli wynikałoby to z treści art. 4 pkt 1 ustawy (czyli w innym niż ruch drogowy). Przepis art. 40 ust. 6 ustawy wyraźnie bowiem stanowi, że zajmujący pas drogowy jest obowiązany przywrócić pas do poprzedniego stanu użyteczności.

Teoretycznie w momencie uruchomienia ruchu pas drogowy przestaje być zajęty na inny cel (nawet jeśli nie jest położona nawierzchnia bitumiczna), jednakże roboty polegające na zalaniu fragmentów pasa asfaltem także wyłączają pas drogowy w określonej powierzchni na cele wykonania prac.

Co więcej – za argumentacją przemawiającą za naliczaniem opłat do czasu położenia nawierzchni przemawia fakt, iż po zakończeniu robót należy doprowadzić zajmowany fragment pasa drogowego do stanu poprzedniego. Przywrócenie do ruchu powinno zostać poprzedzone odbiorem technicznym.

Potwierdza to także rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 1 czerwca 2004 r. w sprawie określenia warunków udzielania zezwoleń na zajęcie pasa drogowego (Dz. U. z dnia 19 czerwca 2004 r.), wydane na podstawie art. 40 ust. 16 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 71, poz. 838, z późn. zm.).

Zezwolenie na zajęcie pasa drogowego

W przypadku zajęcia pasa drogowego w celu prowadzenia robót zezwolenie na zajęcie pasa drogowego powinno określać dodatkowo:

1. sposób zabezpieczenia zajmowanego pasa drogowego, zgodnie z dokumentami, o których mowa w § 1 ust. 3 pkt 2 i ust. 5 pkt 1;
2. warunki przywrócenia pasa drogowego do poprzedniego stanu użyteczności.

W warunkach przywrócenia pasa drogowego, o których mowa w ust. 2 pkt 2, określa się:

1. zakres i technologię robót przywracających stan użyteczności;
2. sposób odbioru przedmiotowego odcinka pasa drogowego;
3. zasady usuwania usterek i wad technicznych, powstałych w ciągu 24 miesięcy od daty odbioru pasa drogowego.

Oznacza to, że zarządca drogi określa w drodze decyzji administracyjnej warunki zajęcia pasa drogowego oraz warunki jego przywrócenia do stanu poprzedniego, a także ustala wysokość opłaty, o której mowa w ust. 4. Stąd poniekąd zarządca ma dowolność w określeniu nie tyle zajęcia, ile warunków przywrócenia stanu poprzedniego. Jeśli określi obowiązek przywrócenia nawierzchni asfaltowej w terminie określonym w decyzji – do tego dnia należy naliczać opłaty.

Oczywiście zależy to od konkretnej decyzji i należy pamiętać, że od tej decyzji służy prawo złożenia odwołania.