Choroba nowotworowa a renta

Pojęcie niezdolności do pracy

Powinna Pani wystąpić o świadczenie rehabilitacyjne. Oczywiście pracodawcy przysługuje prawo do rozwiązania stosunku pracy, ale jeśli choroba nowotworowa powoduje niezdolność do pracy, choćby czasową, będzie Pani miała prawo ubiegać się o rentę.

Niezdolność do pracy powstała w okresie ubezpieczenia, ma Pani staż pracy, więc nie sądzę, żeby otrzymanie renty sprawiło Pani problem. Na wszelki wypadek jednak przedstawię szczegółowy opis tej kwestii.

Pojęcie niezdolności do pracy zostało określone w art. 12 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (j.t.: Dz. U. 2004 r. Nr 39, poz. 353; dalej jako u.e.r.). Niezdolna do pracy jest osoba, „która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania tej sprawności po przekwalifikowaniu”. Ocena rokowań dotyczących odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu stanowi dla lekarza orzecznika ZUS ważną wskazówkę i powinna mieć decydujący wpływ na treść ustaleń orzeczniczych, a w konsekwencji – na rodzaj przyznanego świadczenia.

Niezdolność do pracy może być częściowa lub całkowita. Całkowicie niezdolna do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy (art. 12 ust. 2 u.e.r.). Częściowo niezdolna do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji (art. 12 ust. 3 u.e.r.).

Jeżeli niezdolność do pracy łączy się z naruszeniem sprawności organizmu w stopniu powodującym konieczność stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych, organ orzekający stwierdza niezdolność do samodzielnej egzystencji (art. 13 ust. 5 u.e.r.).

Kiedy ubezpieczonemu przysługuje renta stała?

Zarówno całkowita, jak i częściowa niezdolność do pracy mogą mieć charakter stały lub okresowy, tak jak niezdolność do samodzielnej egzystencji. Trwałą lub okresową niezdolność do pracy oraz niezdolność do samodzielnej egzystencji organ orzekający ustala w zależności od charakteru i stopnia naruszenia sprawności organizmu oraz braku lub istnienia pozytywnych rokowań co do odzyskania zdolności do pracy. Renta stała przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli jego niezdolność do pracy zostanie przez lekarza orzecznika uznana za trwałą, renta okresowa zaś – jeśli niezdolność do pracy jest według lekarza przemijająca.

Przy ocenie stopnia i trwałości niezdolności do pracy oraz rokowań co do odzyskania zdolności do pracy lekarz orzecznik zobowiązany jest uwzględnić:

• stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwość przywrócenia niezbędnej sprawności w okresie leczenia i rehabilitacji,
• możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne ubezpieczonego.

Przyznanie prawa do renty szkoleniowej

Osobie, która spełnia warunki wymagane do ustalenia niezdolności do pracy, a zarazem rokuje nadzieje, że po przekwalifikowaniu odzyska zdolność do pracy, organ rentowy przyznaje prawo do renty szkoleniowej (art. 60 u.e.r.). Przy ocenie celowości przekwalifikowania zawodowego lekarz orzecznik powinien uwzględnić:

• charakter i przebieg procesów chorobowych oraz ich wpływ na stan czynnościowy organizmu;
• sprawność psychofizyczną organizmu oraz stopień przystosowania do ubytków anatomicznych, kalectwa, skutków choroby;
• posiadane kwalifikacje, wiek, zawód, wykonywane czynności i warunki pracy oraz możliwość dalszego wykonywania pracy zarobkowej, w tym psychologiczną zdolność do pracy;
• możliwość przywrócenia zdolności do pracy przez leczenie i rehabilitację oraz przekwalifikowanie zawodowe.

Wniosek o rentę i możliwość zaskarżenia orzeczenia lekarza orzecznika ZUS

Proszę złożyć wniosek o świadczenie rehabilitacyjne, a potem o rentę. Od ewentualnego niekorzystnego orzeczenia lekarza przysługuje Pani odwołanie do komisji. Jeśli komisja wyda niezadowalającą opinię – ma Pani prawo odwołać się od decyzji ZUS do sądu.

Od 1 stycznia 2005 r. obowiązuje zasada dwuinstancyjności orzekania w sprawach świadczeń uzależnionych od ustalenia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji (art. 14 ust. 2a-2f u.e.r.). W art. 14 ust. 2a wprowadzono możliwość zaskarżenia orzeczenia lekarza orzecznika ZUS poprzez wniesienie sprzeciwu do komisji lekarskiej ZUS. Sprzeciw wnosi się w terminie 14 dni od dnia doręczenia tego orzeczenia za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS właściwej ze względu na miejsce zamieszkania zainteresowanego. Sposób tworzenia i znoszenia komisji lekarskich, określania ich siedziby i właściwości terytorialnej, skład oraz szczególne kwalifikacje zawodowe wymagane od lekarzy wchodzących w skład tych komisji określa w drodze rozporządzenia minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego (rozporządzenie ministra polityki społecznej z dnia 14 grudnia 2004 r. w sprawie orzekania o niezdolności do pracy, Dz. U. Nr 273 poz. 2711). Sprzeciw wniesiony po terminie nie podlega rozpatrzeniu. ZUS może jednak w uzasadnionych przypadkach, działając na wniosek zainteresowanego, przywrócić termin na wniesienie sprzeciwu (art. 14 ust. 2c u.e.r.). Spóźniony sprzeciw może zostać rozpatrzony również wskutek orzeczenia sądu wydanego w warunkach określonych w art. 477⁹ § 3¹ zd. 2 i 3 Kodeksu postępowania cywilnego (w skrócie: K.p.c.). W sytuacji, gdy zainteresowany wniósł z uchybieniem terminu sprzeciw od orzeczenia lekarza orzecznika ZUS, w związku z czym sprzeciw ten nie został rozpatrzony, a zainteresowany wnosząc następnie odwołanie od decyzji wydanej na podstawie tego orzeczenia, oparł się m. in. na zarzucie nierozpatrzenia sprzeciwu, sąd uznając, że uchybienie terminu do wniesienia sprzeciwu nastąpiło z przyczyn niezależnych od zainteresowanego uchyla tę decyzję, przekazując sprawę do ponownego rozpoznania organowi rentowemu i umarza postępowanie. W takim wypadku organ kieruje sprzeciw do rozpatrzenia przez komisję lekarską ZUS.

Sprzeciw od orzeczenia lekarza orzecznika ZUS i ponowna ocena niezdolności do pracy i jej stopnia

Rozpatrując sprzeciw od orzeczenia lekarza orzecznika ZUS, komisja dokonuje ponownej oceny niezdolności do pracy i jej stopnia oraz ustala inne okoliczności związane z tą niezdolnością. W ramach swoich kompetencji komisja lekarska może zmienić orzeczenie lekarza orzecznika również na niekorzyść zainteresowanego, np. ustalić brak niezdolności do pracy albo niższy stopień niezdolności do pracy. Komisja dokonuje rozstrzygnięcia sprzeciwu w formie orzeczenia, które stanowi podstawę wydania przez ZUS decyzji. Decyzja ta podlega zaskarżeniu w drodze odwołania do sądu ubezpieczeń społecznych. Odwołanie wniesione od decyzji wydanej na podstawie orzeczenia lekarza orzecznika ZUS zawierające zarzuty dotyczące wyłącznie tego orzeczenia, nie poprzedzone wniesieniem sprzeciwu od tego orzeczenia podlega odrzuceniu przez sąd (art. 477⁹ § 3¹ zd. 1 K.p.c.).

Ustawa przewiduje również środek kontroli orzeczenia lekarza orzecznika ZUS w postaci zarzutu wadliwości orzeczenia. Na podstawie art. 14 ust. 2d u.e.r., skorzystać z tego środka może prezes ZUS w terminie 14 dni od wydania orzeczenia. W takiej sytuacji prezes przekazuje sprawę do rozpatrzenia przez komisję. O zgłoszeniu zarzutu wadliwości jednostka organizacyjna ZUS niezwłocznie zawiadamia zainteresowanego. W postępowaniu przed komisją prowadzonym na skutek zgłoszenia zarzutu wadliwości orzeczenia stosuje się zasady dotyczące rozpatrzenia sprzeciwu.

Proszę więc zająć się przede wszystkim leczeniem choroby nowotworowej, chyba że czuje się Pani na siłach, by powrócić do pracy.