Budynek w granicy, samowolna zmiana sposobu użytkowania, jak zareagować?

Zgłoszenie samowoli budowlanej do PINB

W tej sprawie należy złożyć zawiadomienie do Powiatowego Inspektoratu Nadzoru Budowlanego (PINB) w sprawie samowolnej zmiany sposobu użytkowania budynku. Zgodnie z art. 71 ust. 1 Prawa budowlanego (P.b.):

„Przez zmianę sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części rozumie się w szczególności:

2) podjęcie bądź zaniechanie w obiekcie budowlanym lub jego części działalności zmieniającej warunki: bezpieczeństwa pożarowego, powodziowego, pracy, zdrowotne, higieniczno-sanitarne, ochrony środowiska bądź wielkość lub układ obciążeń.”

Samowolna zmiana sposobu użytkowania obiektu

Zmiana sposobu użytkowania budynku może być spowodowana nie tylko przeprowadzeniem robót budowlanych w budynku, lecz także faktyczną zmianą sposobu jego użytkowania (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 15 lutego 2018 r. II OSK 3220/17).

Stosownie do art. 71 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t.j. Dz. U. z 2016 r., poz. 290 ze zm.) przez zmianę sposobu użytkowania obiektów budowlanych rozumie się w szczególności podjęcie bądź zaniechanie w obiekcie budowlanym lub jego części działalności zmieniającej warunki: bezpieczeństwa pożarowego, powodziowego, pracy, zdrowotne, higieniczno-sanitarne, ochrony środowiska bądź wielkość lub układ obciążeń.

„Przy ocenie należy odnieść się nie tylko do przepisów Prawa budowlanego, obejmującego także przepisy wykonawcze, warunki ich użytkowania, ale także do innych przepisów, w tym określających warunki sanitarne, zdrowotne, przeciwpożarowe czy ochrony środowiska.

Zmiana sposobu użytkowania obiektu lub jego części sprowadza się do oceny, czy i w jakim stopniu podjęcie lub zaniechanie w obiekcie budowlanym lub jego części działalności, związanej z jego użytkowaniem, wpływa na zmianę wymagań stawianych budynkom związanych głównie z bezpieczeństwem jego dalszego użytkowania” (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 3 stycznia 2017 r. II OSK 2155/15

Przepisy budowlane z daty wybudowania obiektu

Istotne jest, w którym roku była budowa budynku. Mama nie musiała nigdy wyrażać na to zgody, bo żadne przepis tego nie wymagał. Niestety budynek gospodarczy mógł być posadowiony bezpośrednio przy granicy, o ile spełnione zostały pozostałe normy przeciwpożarowe.

Redakcja przepisu art. 71 ust. 3 ustawy Prawo budowlane z 1994 r. nie nasuwa żadnych wątpliwości co do tego, że w sytuacji samowolnej zmiany sposobu użytkowania obiektu, właściwy organ może zarówno wstrzymać użytkowanie obiektu lub jego części, którego sposób użytkowania został samowolnie zmieniony (na podstawie art. 50 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 71 ust. 3 ustawy Prawo budowlane z 1994 r.), jak i nałożyć obowiązek przedstawienia, w terminie 30 dni od dnia doręczenia postanowienia, inwentaryzacji wykonanych robót budowlanych lub odpowiednich ocen technicznych bądź ekspertyz (art. 50 ust. 3 w zw. z art. 71 ust. 3 ustawy Prawo budowlane z 1994 r.), jak i w trybie art. 51 ust. 1 pkt 1 tej ustawy, nakazać przywrócenie poprzedniego sposobu użytkowania obiektu budowlanego, nawet w sytuacji, gdy przedmiotowa samowolna zmiana został już dokonana w przeszłości i nie wiązała się z prowadzeniem jakichkolwiek robót w dacie orzekania przez organy nadzoru budowlanego.

Zmiana sposobu użytkowania może nastąpić wówczas, gdy w terminie 30 dni od dnia doręczenia zgłoszenia właściwy organ nie wniesie sprzeciwu i nie później niż po upływie 2 lat od doręczenia zgłoszenia. Niemniej jednak w tym zakresie organ zbada wszystkie przesłanki.

Podsumowując, tylko jeśli budynek narusza przepisy z dnia budowy, organ może nakazać jego zburzenie – doprowadzenie do stanu zgodnego z prawem.