Budowa przyłączy wodociągowych do działki

Budowa urządzeń wodociągowych i urządzeń kanalizacyjnych

Zgodnie z art. 15 ust. 1-4 ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz. U z 2006 r. Nr 123, poz. 858 ze zm.; dalej: u.z.w.) przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne jest obowiązane zapewnić budowę urządzeń wodociągowych i urządzeń kanalizacyjnych, ustalonych przez gminę w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy oraz miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, w zakresie uzgodnionym w wieloletnim planie rozwoju i modernizacji, o którym mowa w art. 21 ust. 1 u.z.w.

W ustawie tej wyraźnie określono, że realizację budowy przyłączy do sieci oraz studni wodomierzowej, pomieszczenia przewidzianego do lokalizacji wodomierza głównego i urządzenia pomiarowego zapewnia na własny koszt osoba ubiegająca się o przyłączenie nieruchomości do sieci.

Przyłączenie nieruchomości do sieci

Zgodnie definicją legalną przyłącze kanalizacyjne to odcinek przewodu łączącego wewnętrzną instalację kanalizacyjną w nieruchomości odbiorcy usług z siecią kanalizacyjną, za pierwszą studzienką, licząc od strony budynku, a w przypadku jej braku do granicy nieruchomości gruntowej (art. 2 pkt 5 u.z.w.).

Sieć zdefiniowano jako przewody wodociągowe lub kanalizacyjne wraz z uzbrojeniem i urządzeniami, którymi dostarczana jest woda lub którymi odprowadzane są ścieki, będące w posiadaniu przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego.

Ponadto przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne jest obowiązane przyłączyć do sieci nieruchomość osoby ubiegającej się o przyłączenie nieruchomości do sieci, jeżeli są spełnione warunki przyłączenia określone w regulaminie, o którym mowa w art. 19 u.z.w., oraz istnieją techniczne możliwości świadczenia usług.

W art. 19 u.z.w. określono, że rada gminy, po dokonaniu analizy projektów regulaminów dostarczania wody i odprowadzania ścieków opracowanych przez przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne, uchwala regulamin dostarczania wody i odprowadzania ścieków. Regulamin jest aktem prawa miejscowego.

Regulamin ten powinien określać prawa i obowiązki przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego oraz odbiorców usług, w tym:

1. minimalny poziom usług świadczonych przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne w zakresie dostarczania wody i odprowadzania ścieków;
2. szczegółowe warunki i tryb zawierania umów z odbiorcami usług;
3. sposób rozliczeń w oparciu o ceny i stawki opłat ustalone w taryfach;
4. warunki przyłączania do sieci;
5. techniczne warunki określające możliwości dostępu do usług wodociągowo-kanalizacyjnych;
6. sposób dokonywania odbioru przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne wykonanego przyłącza;
7. sposób postępowania w przypadku niedotrzymania ciągłości usług i odpowiednich parametrów dostarczanej wody i wprowadzanych do sieci kanalizacyjnej ścieków;
8. standardy obsługi odbiorców usług, a w szczególności sposoby załatwiania reklamacji oraz wymiany informacji dotyczących w szczególności zakłóceń w dostawie wody i odprowadzaniu ścieków;
9. warunki dostarczania wody na cele przeciwpożarowe.

Na kim spoczywa obowiązek wybudowania przyłączy wodno-kanalizacyjnych?

W orzecznictwie wskazuje się, że obowiązek wybudowania przyłączy wodno-kanalizacyjnych spoczywa na inwestorze.

Wskazuje się, że „osoba ubiegająca się o przyłączenie nieruchomości do sieci wodociągowo-kanalizacyjnej jest od dnia 14 stycznia 2002 r. obowiązana na własny koszt zapewnić wybudowanie przyłączy wodociągowo-kanalizacyjnych, a po zintegrowaniu z siecią ponosi odpowiedzialność za ich niezawodne działanie, chyba że inaczej stanowi umowa o zaopatrzenie w wodę lub o odprowadzanie ścieków (art. 15 ust. 2 i art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków” (wyrok SN z 13 maja 2004 r., III SK 39/04).

Podobnie w postanowieniu WSA w Krakowie z dnia 10 lipca 2010 r. (II SAB/Kr 49/09) wskazano, że „stosownie do art. 15 ust. 2 cyt. ustawy, realizację budowy przyłączy do sieci zapewnia na własny koszt osoba ubiegająca się o przyłączenie nieruchomości do sieci”.

Natomiast w orzeczeniu Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 13 grudnia 2011 r. (VI ACa 870/11) wyraźnie stwierdzono, że „do poniesienia nakładów na wybudowanie odcinka sieci kanalizacyjnej do granicy nieruchomości przyłączanej obowiązana jest gmina, a nie osoba ubiegająca się o przyłączenie do sieci. Nie ponosząc tych nakładów i zmuszając osoby ubiegające się o przyłączenie do ich poniesienia bez zapewnienia późniejszego rozliczenia tych kosztów, a wręcz przejmując odcinek sieci nieodpłatnie na własność, gmina niewątpliwie osiąga nieuzasadnione korzyści materialne kosztem swoich usługobiorców”.

Podobne stanowisko jest prezentowane w piśmiennictwie, w którym wskazuje się, że jeżeli chodzi o inwestycje wodociągowe, nie występuje problem definicji przyłącza, jeżeli „główna sieć” będzie przebiegała w granicach nieruchomości odbiorców usług. „Wówczas cały odcinek »odgałęzienia« będzie stanowił zawsze przyłącze wodociągowe. W przypadku budowy »sieci głównej« poza granicami nieruchomości (np. w pasie drogowym), właściwe będzie obciążenie właścicieli nieruchomości kosztami tylko w zakresie odcinków znajdujących się w ich nieruchomościach” (R. Trykozko, Rozliczenia gminy z właścicielami nieruchomości z tytułu budowy urządzeń wodociągowych i kanalizacyjnych w świetle orzecznictwa, PPLiFS 2008/5/33-38).

Jak wcześniej wskazano, inwestor nie ma natomiast obowiązku partycypować w budowie sieci wodno-kanalizacyjnej.

W wyroku WSA w Kielcach z 30 stycznia 2008 r. (I SA/Ke 675/07) wskazano: „Przewidziany w art. 15 ust. 2 ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz. U. z 2006 r. Nr 123, poz. 858 ze zm.) obowiązek wykonania przyłączy do sieci wodociągowej i kanalizacyjnej nie oznacza obowiązku osoby ubiegającej się o przyłączenie – partycypowania w kosztach budowy tych sieci. Ustawodawca przewidział uczestniczenie finansowe właścicieli nieruchomości w budowie urządzeń infrastruktury technicznej, w tym zakładania instalacji wodociągowych i kanalizacyjnych poprzez wnoszenie na rzecz gminy opłat adiacenckich. Jest to jedyna prawna możliwość obciążenia właściciela nieruchomości z tytułu wybudowania urządzenia infrastruktury technicznej, jeżeli w skutek budowy wzrosła wartość nieruchomości”.

Wybudowanie z własnych środków przez odbiorcę usług zbiorowego odprowadzania ścieków

Gmina nie może na Pana nakładać obowiązku sfinansowania budowy sieci wodno-kanalizacyjnej, która znajduje się poza granicą Pana działki – np. na drodze gminnej. Gmina ma obowiązek sfinansować budowę tego fragmentu sieci kanalizacyjnej, która prowadzi do granicy Pana nieruchomości. Należy pamiętać, że sieć oznacza przewody wodociągowe lub kanalizacyjne wraz z uzbrojeniem i urządzeniami, którymi dostarczana jest woda lub którymi odprowadzane są ścieki.

Wniosek taki potwierdza również treść uchwały SN z dnia 13 września 2007 r. (III CZP 79/07): „Wybudowany z własnych środków przez odbiorcę usług zbiorowego odprowadzania ścieków odcinek przewodu kanalizacyjnego łączący wewnętrzną instalację kanalizacyjną w nieruchomości tego odbiorcy z istniejącą siecią kanalizacyjną stanowi w części leżącej poza granicą jego nieruchomości gruntowej urządzenie kanalizacyjne, o jakim mowa w art. 31 ust. 1 ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (j.t.: Dz. U. z 2006 r. Nr 123, poz. 858 ze zm.)”.

Podobnie czytamy w wyroku SA w Warszawie z 13 grudnia 2011 r. (VI ACa 870/11): „Zarówno przed, jak i po nowelizacji art. 2 pkt 5 ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz. U. z 2006 r. Nr 123, poz. 858, z późn. zm.) odcinek przewodu kanalizacyjnego łączący wewnętrzną instalację kanalizacyjną w nieruchomości odbiorcy z istniejącą siecią kanalizacyjną, w części leżącej poza granicą przyłączanej nieruchomości gruntowej, nie stanowi przyłącza, tylko urządzenie kanalizacyjne, o jakim mowa w art. 31 ust. 1 tej ustawy”.

W takim przypadku ta część instalacji kanalizacyjnej, która znajduje się poza granicą Pańskiej nieruchomości, to nie przyłącze, ale urządzenie kanalizacyjne. W mojej ocenie nie jest Pan zobowiązany do finansowania jego budowy.

Należy także wskazać na art. 31 u.z.w., zgodnie z którym osoby, które wybudowały z własnych środków urządzenia wodociągowe i urządzenia kanalizacyjne, mogą je przekazywać odpłatnie gminie lub przedsiębiorstwu wodociągowo-kanalizacyjnemu, na warunkach uzgodnionych w umowie.

Przekazanie gminie urządzeń wodociągowych i kanalizacyjnych

Przekazywane urządzenia powinny odpowiadać warunkom technicznym określonym w odrębnych przepisach.

Należność za przekazane urządzenia wodociągowe i urządzenia kanalizacyjne może być rozłożona na raty lub uwzględniona w rozliczeniach za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków.

W orzecznictwie wskazuje się, że „sprzeczna z treścią art. 31 ust. 1 ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków jest treść regulaminu dostarczania wody i odprowadzania ścieków, w którym nałożono na odbiorcę, za jego zgodą, obowiązek wybudowania urządzeń wodociągowych i/lub kanalizacyjnych z własnych środków” (wyrok WSA w Gorzowie Wielkopolskim z 5 grudnia 2006 r.; II SA/Go 432/06).

Ponadto osobie, która z własnych środków wybudowała urządzenia wodociągowe lub kanalizacyjne, przysługuje roszczenie o ich odpłatne nabycie przez gminę (wyrok SN z 29 czerwca 2004 r.; II CK 404/03).

W związku z powyższym proszę zapoznać się z regulaminem dostarczania wody i odprowadzania ścieków w Pana gminie, a także zażądać od gminy podania podstawy prawnej, w oparciu o którą miałby Pan wybudować tę urządzenia kanalizacyjne znajdujące się poza granicą Pańskiej nieruchomości. Gdyby gmina nadal domagała się, aby poniósł Pan koszty tej inwestycji, a Pan zdecydował się wykonać ją najpierw na swój koszt, to proszę próbować wynegocjować zwrot kosztów sieci (np. w rachunkach za wodę).