Brak zgody na separację

Co zrobić jeżeli żona nie wyraża zgody na separację?

Poniższa odpowiedź została oparta na następujących faktach i ich prawnej ocenie. Z treści Pana pytania wynika, iż Pana wolą jest wystąpienie do sądu z pozwem o separację. Wskazuje Pan, iż wina leży po Pana stronie ze względu na zdradę małżeńską. Małżonka nie wyraża zgody na separację.

Istotny w niniejszej sprawie jest przepis art. 61¹ K.r.o. Zgodnie z nim:

„§ 1. Jeżeli między małżonkami nastąpił zupełny rozkład pożycia, każdy z małżonków może żądać, ażeby sąd orzekł separację.

§ 2. Jednakże mimo zupełnego rozkładu pożycia orzeczenie separacji nie jest dopuszczalne, jeżeli wskutek niej miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków albo jeżeli z innych względów orzeczenie separacji byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

§ 3. Jeżeli małżonkowie nie mają wspólnych małoletnich dzieci, sąd może orzec separację na podstawie zgodnego żądania małżonków”.

Przesłanki negatywne separacji

Proszę zauważyć, iż ustawodawca w sposób odmienny kształtuje przesłanki negatywne separacji. Wyraźnie należy podkreślić, iż w przedmiotowej sprawie nie będzie brana pod uwagę negatywna przesłanka przewidziana w sprawie o rozwód. Zgodnie z art. 56 § 3 K.r.o. „rozwód nie jest również dopuszczalny, jeżeli żąda go małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia, chyba że drugi małżonek wyrazi zgodę na rozwód albo że odmowa jego zgody na rozwód jest w danych okolicznościach sprzeczna z zasadami współżycia społecznego”.

Wniosek o separację mimo braku zgody małżonki

Innymi słowy, brak zgody małżonki na separację nie ma dla Pana żadnego większego znaczenia, bowiem wnosząc do sądu pozew o separację, sąd na podstawie Państwa zeznań ustali, czy zachodzą przesłanki do orzeczenia separacji, czy też nie. Konieczne będzie bowiem wykazanie, iż nastąpił zupełny rozkład pożycia małżeńskiego. Rozkład pożycia musi nastąpić w trzech sferach Państwa życia: sferze gospodarczej, fizycznej i duchowej. Nie jest przy tym wymagane, aby rozkład pożycia był stały. Tym bowiem różni się separacja od rozwodu. Przy rozwodzie konieczne jest, aby rozkład był trwały.

Wyraźnie należy podkreślić, iż pojęcie winy nie ma definicji ustawowej nie tylko w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym, ale i w Kodeksie cywilnym. Pojęcie to zostało natomiast wyjaśnione w doktrynie i orzecznictwie cywilistycznym. Wina rozkładu pożycia pozostaje w związku z naruszeniem obowiązków wynikających z zawarcia małżeństwa i to zarówno tych, które sformułowane są w prawie, jak i tych, dla których źródłem są tylko zasady współżycia społecznego. Chodzi tu zwłaszcza o naruszenie obowiązków: wspólnego pożycia, wzajemnej pomocy, lojalności i wierności, współdziałania dla dobra rodziny itd. (por. wyrok SN z dnia 21 września 1997 r., I CKN 646/97). Należy wskazać, iż w przypadku skutecznego orzeczenia separacji z wyłącznej Pana winy małżonka będzie mogła dochodzić alimentów od Pana bez względu na to, czy znajdzie się w niedostatku, czy też nie. Zgodnie z art. 60 § 2 K.r.o., „jeżeli jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, sąd na żądanie małżonka niewinnego może orzec, że małżonek wyłącznie winny obowiązany jest przyczyniać się w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego, chociażby ten nie znajdował się w niedostatku”.

Przypisanie winy za separację

Jeżeli separacja nastąpi z winy obojga, wówczas alimenty będą tylko w sytuacji, kiedy małżonka będzie znajdowała się w niedostatku.

Nie przypisywałbym od razu Panu wyłącznej winy, bowiem aby można było mówić o wyłącznej winie, konieczne jest wykazanie przez małżonkę, że ona nie ponosiła żadnej winy w rozkładzie pożycia małżeństwa. Innymi słowy, nie można mówić o mniejszej lub większej winie. Jeżeli małżonka choć w niewielkim stopniu ponosi winę za rozkład pożycia małżeńskiego, winien Pan wnosić o orzeczenie separacji z winy obojga.

W takiej sytuacji nie należy w pozwie o separację wnosić o zasądzenie od Pana na rzecz małżonki alimentów. Jeżeli w rzeczywistości jest tak, że to Pan utrzymuje dom, w którym Państwo mieszkacie, nie ma takiej potrzeby. Mimo że w przedmiotowej sprawie może zachodzić brak przesłanki w rozkładzie sfery gospodarczej, o tyle należy wskazać, iż w ostatnim czasie sądy bardziej liberalnie podchodzą do tego rodzaju przesłanki i dopuszczalne jest wspólne zamieszkiwanie stron pod jednym dachem przy wspólnym rozliczeniu się.