Brak zgłoszenia aktualizacyjnego do KRS

Niedopełnienia obowiązku złożenia wniosku o wykreślenie byłych członków zarządu z Krajowego Rejestru Sadowego

Często rozwiązanie i wykreślenie spółki z o.o. z KRS wiąże się z pewnymi stałymi wydatkami, których nie da się uniknąć. Warto wskazać, że wspólnicy takiej spółki z o.o. zamiast likwidacji mogą rozważyć jej sprzedaż, a właściwie zbycie wszystkich posiadanych udziałów. Sprzedaż udziałów jest rozwiązaniem tańszym i mniej czasochłonnym, wymaga jednak znalezienia nabywcy. Tak zapewne stało się w Pana przypadku.

Z Pana wyjaśnień wynika, że mimo sprzedaży wszystkich udziałów w spółce i odwołaniu ze stanowiska prezesa zarządu nie został Pan wykreślony z Krajowego Rejestru Sądowego.

Zgodnie z art. 22 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym (ustawa o KRS) wniosek o wykreślenie byłych członków zarządu z rejestru przedsiębiorców należy zgłosić w terminie 7 dni od dnia zdarzenia uzasadniającego dokonanie wpisu (wpisem jest również wykreślenie zgodnie z art. 20 ust. 4 ustawy o KRS), chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.

Podmiotem, na którym spoczywa obowiązek złożenia wniosku do rejestru przedsiębiorców, jest spółka reprezentowana przez aktualny zarząd, względnie właściwie umocowanego pełnomocnika.

Konsekwencje braku zgłoszenia wniosku o wykreślenie z KRS

Trzeba pamiętać, że członek zarządu powinien czuwać nad tym, aby ten obowiązek został spełniony, ponieważ brak takiego zgłoszenia powoduje, że figurując w aktach rejestrowych spółki, może Pan zostać pociągnięty do odpowiedzialności tak, jakby wciąż sprawował Pan swą funkcję.

W przypadku niedopełnienia przez spółkę obowiązku złożenia wniosku do rejestru przedsiębiorców odnośnie do wykreślenia członków zarządu zastosowanie znajduje m.in. przepis art. 24 ustawy o KRS.

Mogłoby się wydawać, że odwołanemu członkowi zarządu, którego dane dalej widnieją w KRS spółki, przysługuje status zainteresowanego, a w konsekwencji uczestnika postępowania zgodnie z art. 510 Kodeksu postępowania cywilnego (K.p.c.), co dawałoby mu legitymację do składania wniosków odnośnie do usunięcia nieprawdziwych danych z KRS. Jednak zgodnie z regulacjami wynikającymi z art. 7 ustawy o KRS oraz z art. 694³ § 2 K.p.c. w zw. z art. 510 § 2 K.p.c. przepisy dotyczące postępowania nieprocesowego z K.p.c. nie pozwalają nadać byłemu członkowi zarządu statusu uczestnika postępowania w postępowaniu rejestrowym.

Czy były członek zarządu może zwrócić się do KRS o wykreślenie go z funkcji członka zarządu?

Wynika to z faktu, że były członek zarządu utracił prawo do reprezentowania spółki, a co za tym idzie w rozumieniu ustawy o KRS nie jest już legitymowany do składania wniosku do KRS o wykreślenie go z funkcji członka zarządu. Zgodnie z przepisami obowiązek ten spoczywa na aktualnym zarządzie spółki, który zgodnie z art. 22 ustawy o KRS ma obowiązek poinformowania sądu rejestrowego o dokonaniu zmian w reprezentacji spółki w terminie 7 dni od nastąpienia zdarzenia podlegającego obowiązkowi wpisu.

Jeżeli spółka przekroczy ten termin (a tak się stało), Pan jako były członek zarządu może pisemnie poinformować sąd o swojej rezygnacji lub odwołaniu i o niedopełnieniu przez spółkę obowiązku zmiany wpisu w KRS. W piśmie warto podkreślić, że dane, których dotyczy wpis, są istotne i ich wykreślenie leży w interesie Pana jako byłego członka zarządu. Jeżeli sąd uzna to za konieczne, może usunąć wpis z urzędu, jeżeli jednak nie skorzysta z tej możliwości, może wszcząć tzw. postępowanie przymuszające.

Zgodnie z art. 24 ustawy o KRS:

„1. W razie stwierdzenia, że wniosek o wpis do Rejestru lub dokumenty, których złożenie jest obowiązkowe, nie zostały złożone pomimo upływu terminu, sąd rejestrowy wzywa obowiązanych do ich złożenia, wyznaczając dodatkowy 7-dniowy termin, pod rygorem zastosowania grzywny przewidzianej w przepisach Kodeksu postępowania cywilnego o egzekucji świadczeń niepieniężnych. W razie niewykonania obowiązków w tym terminie sąd rejestrowy nakłada grzywnę na obowiązanych. Przepisów art. 1052 zdanie drugie i art. 1053 Kodeksu postępowania cywilnego nie stosuje się.

2. Sąd rejestrowy może ponawiać grzywnę, o której mowa w ust. 1.

3. Jeżeli środki, o których mowa w ust. 1 i 2, nie spowodują złożenia wniosku o wpis lub dokumentów, których złożenie jest obowiązkowe, a w Rejestrze jest zamieszczony wpis niezgodny z rzeczywistym stanem rzeczy, sąd rejestrowy wykreśla ten wpis z urzędu.

4. W szczególnie uzasadnionych przypadkach sąd rejestrowy może dokonać z urzędu wpisu danych odpowiadających rzeczywistemu stanowi rzeczy, o ile dokumenty stanowiące podstawę wpisu znajdują się w aktach rejestrowych, a dane te są istotne”.

Zmuszenie spółki do dopełnienia obowiązku złożenia właściwego wniosku do KRS

Postępowanie przymuszające uregulowane w ustawie o KRS ma na celu zmuszenie spółki do dopełnienia obowiązku złożenia właściwego wniosku. Niewykonanie wezwania sądu skutkuje nałożeniem na spółkę grzywny na podstawie art. 1052 K.p.c. Grzywna ta może zostać ponowiona, jednak jej łączna suma nie może przekroczyć miliona złotych. Jeżeli wezwanie ani grzywna lub grzywny nie spowodują zmiany wpisu, sąd wykreśla wpis z urzędu. Zgodność danych w KRS z rzeczywistym stanem rzeczy jest dla obu stron, tj. spółki i byłego członka zarządu, istotna z dwóch powodów.

Po pierwsze, w wypadku kiedy dane byłego członka zarządu dalej widnieją w KRS, stwarza to dla niego niebezpieczeństwo pociągnięcia do odpowiedzialności solidarnej z innymi członkami uprawnionymi do reprezentowania spółki na podstawie art. 299 Kodeksu spółek handlowych (K.s.h.). Zgodnie z przepisami K.s.h. w wypadku niewypłacalności spółki za jej długi odpowiada zarząd. Oznacza to, że na podstawie art. 17 ustawy o KRS zawierający domniemanie prawdziwości wpisu były członek byłby traktowany przez wierzycieli jako współodpowiedzialny za zobowiązania spółki, której członkiem w rzeczywistości już nie jest. Domniemanie to można obalić, nie zmienia to jednak faktu, że taka sytuacja jest dla byłego członka niekorzystna i może narażać go na nieuzasadnione roszczenie ze strony wierzycieli spółki.

Z drugiej strony, niedopełnienie obowiązku stanowi problem dla samej spółki. Zgodnie z art. 18 ustawy o KRS podmiot, na którym spoczywa obowiązek zgłoszenia wpisu do KRS, odpowiada za szkody wyrządzone osobie trzeciej w związku z brakiem dopełnienia tego obowiązku. W tej sytuacji spółka będzie odpowiadała za wszystkie szkody poniesione przez m.in. byłego członka zarządu w wyniku niedopełnienia obowiązku zmiany wpisu lub osoby trzeciej, która zawarła umowę z byłym członkiem nadal występującym w imieniu spółki.

Wszczęcie postępowania przymuszającego w przypadku informacji o dezaktualizacji wpisu w KRS

Trudno mi powiedzieć, dlaczego sąd nie wszczął postępowania w sprawie spółki z urzędu. Należy jednak zaznaczyć, że w świetle prawa nie ma takiego obowiązku, gdyż Pan jako były prezes nie ma charakteru uczestnika postępowania. Nie ma też możliwości, aby status uczestnika został Panu nadany.

Praktyka sądowa ma się zazwyczaj tak, że sąd sprawdza, czy zachodzą przesłanki do wszczęcia postępowania przymuszającego w przypadku otrzymania od osoby trzeciej informacji o dezaktualizacji wpisu w rejestrze, np. o nieujawnieniu nowego adresu podmiotu rejestrowego. Zakres tego badania zależeć będzie od konkretnych okoliczności sprawy, np. w wypadku kwestionowania aktualności adresu spółki sąd rejestrowy może poprzestać na sprawdzeniu na podstawie akt rejestrowych, czy korespondencja sądu kierowana na adres ujawniony w rejestrze jest skutecznie doręczana.

Na marginesie mogę jedynie dodać, że Sąd Najwyższy wskazał, że wpis określonej osoby w charakterze członka zarządu nie rozstrzyga o ponoszeniu przez tę osobę odpowiedzialności na zasadach ustanowionych w 299 K.s.h. Według SN przekonujące są argumenty odwołujące się do deklaratywnego charakteru wpisu członków zarządu do KRS, a poprzednio do rejestru handlowego. Słusznie podnosi się również, że obowiązek zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości obciąża osoby piastujące funkcje członków zarządu, a nie te, o których wierzyciele sądzą na podstawie nieaktualnego wpisu do rejestru, że są członkami zarządu. Domniemania wynikające z wpisów uskutecznionych poprzednio w rejestrze handlowym (art. 24 Kodeksu handlowego), a obecnie KRS (art. 14 i 17 ustawy o KRS), chroniły i chronią osoby trzecie względem spółki, a nie względem członków jej zarządu. Jeżeli zatem stan uzasadniający zgłoszenie upadłości lub wszczęcia postępowania układowego nastąpił po rezygnacji przez pozwanego z funkcji członka zarządu, wyłączona jest jego odpowiedzialność, o której mowa w art. 299 K.s.h.