Brak towaru w magazynie - czy sprzedawca może anulować zamówienie?

Prawo do odstąpienia od umowy sprzedaży

Jeśli w regulaminie Pana sklepu nie ma uregulowanej sytuacji zwolnienia Pana z odpowiedzialności za sytuację, w której dojdzie do złożenia zamówienia, a towaru nie będzie na stanie, co daje Panu prawo odstąpienia od umowy za zwrotem otrzymanej zapłaty za towar, to w istocie dalsza sytuacja zależy od tego, czy kupujący poniósł na skutek tego szkodę.

Zgodnie z art. 543¹ Kodeksu cywilnego (w skrócie K.c.) konsument może odstąpić od umowy, jeżeli sprzedawca opóźnia się z wydaniem rzeczy będącej przedmiotem sprzedaży. To prawo przysługuje jednak tylko konsumentowi (nie firmie). Ponadto Pan jako sprzedawca nie może odstąpić od umowy, jeżeli nie ma towaru w magazynie, bo prawo nie przewiduje dla Pana takiej opcji. Zgodnie z art. 387 K.c.:

„§ 1. Umowa o świadczenie niemożliwe jest nieważna.

§ 2. Strona, która w chwili zawarcia umowy wiedziała o niemożliwości świadczenia, a drugiej strony z błędu nie wyprowadziła, obowiązana jest do naprawienia szkody, którą druga strona poniosła przez to, że zawarła umowę, nie wiedząc o niemożliwości świadczenia”.

Umowa o świadczenie niemożliwe

Skoro w chwili składania zamówienia już Pan towaru nie miał, to zawarto umowę o świadczenie niemożliwe, a taka jest od samego początku nieważna. Natomiast jeśli druga strona będzie chciała wdać się w spór, to mocą art. 387 par. 2 K.c. ma prawo wystąpić o odszkodowanie za szkodę, jaką poniosła przez to, że zawarła umowę nieważną, ponieważ nie wiedziała, że towaru nie ma Pan na stanie, a Pan informował na aukcjach, że go ma. Musi jednak wykazać szkodę, np. był już umówiony z kontrahentami, inni mają towar drożej, a on wkalkulował w swoje wydatki i dalszą działalność cenę oferowaną przez Pana itd. Nie widzę szans na to, by skutecznie złożyć oświadczenie o cofnięciu swego oświadczenia woli o oferowanym towarze, powołując się na wadę oświadczenia woli. Zgodnie z art. 84 K.c.:

„§ 1. W razie błędu co do treści czynności prawnej można uchylić się od skutków prawnych swego oświadczenia woli. Jeżeli jednak oświadczenie woli było złożone innej osobie, uchylenie się od jego skutków prawnych dopuszczalne jest tylko wtedy, gdy błąd został wywołany przez tę osobę, chociażby bez jej winy, albo gdy wiedziała ona o błędzie lub mogła z łatwością błąd zauważyć, ograniczenie to nie dotyczy czynności prawnej nieodpłatnej”.

Tutaj nie można wymagać od nabywcy, że powinien się domyślić, że towaru nie ma na stanie. Mam nadzieję, że spór uda się zakończyć polubownie. Jeśli jednak nie chce Pan zrealizować zamówienia zgodnie z jego treścią, musi Pan liczyć się z tym, że druga strona wystąpi o odszkodowanie. Na przyszłość zalecam umieszczać w regulaminie zapis: „Zastrzegamy, iż z przyczyn od nas niezależnych (skończenie się towaru na magazynie, brak towaru u dostawców, błąd systemu ukazujący towar w ilości niezgodnej ze stanem faktycznym itp.) możemy zamówienie zrealizować częściowo lub odstąpić od jego realizacji. Jeśli pojawią się problemy z realizacją zamówienia, niezwłocznie powiadomimy o tym klienta”.